کارکرد اجرایی و بیش فعالی
تاریخ : 1401/09/01
عملکرد اجرایی در افراد دارای بیش فعالی نقش مهمی ایفا میکند. افراد دارای بیش فعالی یا نقص کم توجهی مشکلاتی در حافظه، یادگیری و ارتباط اجتماعی دارند. درواقع مجمه ای از توانایی های فردی و اجتماعی کارکرد اجرایی نام دارد که افراد دچار ADHD با اختلال در این موارد در زندگی فردی و اجتماعی دچار مشکل میشوند. در ادامه این مقاله در داروبین به شناخت کارکرد اجرایی و تاثیر آن بر افراد مبتلا به بیش فعالی خواهیم پرداخت.
- انواع وظایف اجرایی
- اختلال عملکرد اجرایی (اختلال عملکرد اجرایی) چیست؟
- چه چیزی باعث مشکلات عملکرد اجرایی می شود؟
- چگونه بفهمم فرزندم با عملکرد اجرایی مشکل دارد؟
- مشکلات عملکرد اجرایی چگونه تشخیص داده می شوند؟
- چگونه مشکلات عملکرد اجرایی را مدیریت کنیم
کارکرد اجرایی و بیش فعالی
افراد مبتلا به بیش فعالی دچار نقص در عملکردهای ضروری فرد هستند. بطور مثال آنها در مسائلی مانندک
- یادگیری
- حافظه
- انعطاف پذیری
- تعامل گروهی
دچار نقص عملکردی هستند. مجموعه ای از این فعالیت ها را کارکرد اجرایی مینامیم. نقش کارکرد اجرایی در بیش فعالی بسیار با اهمیت است. زیرا افرادی که دارای بیش فعالی هستند عموما بزرگترین مشکلشان در برقراری ارتباط و اجام بهینه امور روزمره میباشد. بدین سبب است که در علم امروزه پزشکی بیش فعالی را با نقص کم توجهی برابر دانسته و سعی میکنند تا در تحقیقات، بیشتر به مسائل پیرامون فرد مبتلا به ADHD بپردازند. یکی از مهمترین مسائل درواقع عملکرد اجرایی فرد یا بهتر بگوییم کاهش عملکرد اجرایی در افراد مبتلا به بیش فعالی است. البته که کاهش عملکرد اجرایی به معنای نابود شدن زندگی کودک نیست. کودکان بیش فعال دارای بهره هوشی متعادلی هستند و با بهرخه گیری از روش های مناسب و درمان صحیح میتوان رشد یادگیری را نیز در آنها بهبود بخشید.
برخی از علائم کاهش عملکرد اجرایی در بیش فعالی شامل:
- پایین بودن نمرات درسی
- عدم توانایی در حفط کردن اشعار کودکانه
- عدم تحمل گروه دوستان و همسالان
- پرخاشگری
- عدم توانایی در نظم دهی به افکار و احساسات
- کاهش توانایی در حل مساله
نقش کارکرد اجرایی در افراد مبتلا به بیش فعالی
همان طور که در بالا بیان شد کارکرد اجرایی در بیشفعالان میتواند خود را به گونه ای مختلف بروز داده و بر شرایط مختلف زندگی فرد اثر بگذارد. مغز افراد دارای بیش فعالی کمی متفاوت از دیگران عمل میکند. عملا پردازش اطلاعات در مغز این افراد با پیچیدگی هایی روبرو است. قسمتهایی از مغز که مسئول:
- حافظه
- یادگیری
- کنترل احساس
- پردازش اطلاعات
هستند در افراد دارای نقص عملکرد اجرایی دچار مشکل میباشد. اگر این مشکلات با علائم بیش فعالی تجمیع شود در واقع زندگی اجتماعی فرد دچار بحران میگردد. این نکته مهم است که عملکرد اجرایی را بشناسیم و با توجه به خصوصیات فرد مبتلا به ADHD خط درمانی مناسب را پیگیری کنیم.
داروبین: بهترین درمان در مورد افرادی که دچار اختلال عملکرد اجرایی توآم با بیش فعالی هستند؛ مراجعه به متخصص مغز اعصاب و نیز ملاقات با مشاور روان درمانی میباشد.
اختلال عملکرد اجرایی چیست
مهارت های عملکرد اجرایی به شما کمک می کند تا کارها را انجام دهید. این مهارت ها توسط ناحیه ای از مغز به نام لوب فرونتال کنترل می شود.
عملکرد اجرایی به شما کمک می کند:
- در مدیریت زمان
- در توجه کنید.
- در اینکه تمرکز را تغییر دهید.
- برنامه ریزی و سازماندهی داشته باشید.
- جزئیات را به خاطر بسپارید.
- از گفتن یا انجام کار اشتباه خودداری کنید.
- کارها را بر اساس تجربه خود انجام دهید
زمانی که چند وظیفه همزمان دارید چه باید کرد
وقتی عملکرد اجرایی آنطور که باید کار نمی کند، رفتار شما کمتر کنترل می شود. این موضوع می تواند بر توانایی شما در موارد زیر تأثیر بگذارد:
- کار کردن یا به مدرسه رفتن
- کارها را مستقل انجام دادن
- حفظ کردن دوستی ها
انواع وظایف اجرایی
عملکرد اجرایی را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
• سازمان: جمع آوری اطلاعات و ساختاردهی آن برای ارزیابی
• مقررات: بررسی محیط اطراف و تغییر رفتار در پاسخ به آن
به عنوان مثال، دیدن یک تکه کیک شکلاتی روی چرخ دستی دسر در یک رستوران ممکن است وسوسه انگیز باشد. این جایی است که عملکرد اجرایی می تواند وارد شود. بخش سازمانی به شما یادآوری می کند که این بخش احتمالاً صدها کالری دارد. مقررات به شما می گوید که خوردن کیک با اهدافی که ممکن است داشته باشید، مانند خوردن قند کمتر یا کاهش وزن، در تضاد است.
اختلال عملکرد اجرایی (اختلال عملکرد اجرایی) چیست؟
بسیاری از علائم بیشفعالی و اختلال کم نوجهی مشکلات عملکرد اجرایی هستند. بیشفعالی و اختلال کم نوجهی وضعیتی است که پزشک شما می تواند آن را تشخیص دهد، و در حالی که ممکن است شنیده باشید که آنها از اصطلاح اختلال عملکرد اجرایی استفاده می کنند، این یک وضعیت پزشکی درستی نیست. این امر یک ضعف در سیستم خود مدیریتی مغز شما است، به ویژه مهارت هایی که به شما کمک می کند تا:
- متمرکز باشید
- چیزها را به خاطر بسپارید
- سازماندهی در وظایف داشته باشید
- مدیریت زمانداشته باشد
- خلاقانه فکر کنید
چه چیزی باعث مشکلات عملکرد اجرایی می شود؟
برخی از افراد با عملکرد اجرایی ضعیف متولد می شوند. افراد مبتلا به بیشفعالی و اختلال کم نوجهی، افسردگی یا ناتوانی های یادگیری اغلب با این مهارت ها مشکل دارند. آسیب به قسمت جلوی مغز می تواند به توانایی شما برای ادامه کار آسیب برساند. آسیب ناشی از بیماری آلزایمر یا سکته مغزی نیز ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
کارشناسان برای سنجش مهارت های خاص مرتبط با عملکرد اجرایی بر آزمون های مختلفی تکیه می کنند. مشکلاتی که در این تست‌ها دیده میشوند نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که بزرگسالان یا کودکان در زندگی واقعی چقدر خوب خواهند بود. گاهی اوقات، تماشای آنها و امتحان کردن چیزهای مختلف، راه های بهتری برای بهبود عملکرد ضعیف اجرایی است.
چگونه بفهمم فرزندم با عملکرد اجرایی مشکل دارد؟
علائم هشداردهنده ای که نشان می دهد کودک ممکن است در عملکرد اجرایی مشکل داشته باشد شامل مشکلات زیر است:
- برنامه ریزی پروژه ها
- تخمین مدت زمان برای تکمیل یک پروژه
- گفتن داستان (به صورت شفاهی یا نوشتاری)
- حفظ کردن
- شروع فعالیت ها یا وظایف
- تغییر برنامه زمانی که شرایط تغییر می کند
- تمرکز فقط روی یک کار
- تصویر تمرکز بر کار
- هنگامی که والدین یا همسالان آنطور که انتظار می رود عمل نمی کنند و ساکت می شوند
مشکلات عملکرد اجرایی چگونه تشخیص داده می شوند؟
از آنجایی که مشکلات عملکرد اجرایی به عنوان یک بیماری رسمی شناخته نمی شوند، مجموعه ای از معیارها وجود ندارد که بتوانید برای تشخیص فردی از آنها استفاده کنید. اما تست هایی برای سنجش میزان عملکرد اجرایی شما وجود دارد. این امر شامل:
کمبود بارکلی در مقیاس عملکرد اجرایی (BDEFS): این ابزار به بررسی مشکلات مربوط به وظایف اجرایی مانند سازماندهی، خویشتن داری، انگیزه، کنترل عاطفی و مدیریت زمان کمک می کند. این می تواند اطلاعاتی را در مورد نحوه عملکرد فرد در یک دوره زمانی نیز ارائه دهد، برخلاف آزمایش های دیگر، که فقط اطلاعات لحظه ای را ارائه می دهند.
پرسشنامه جامع عملکرد اجرایی (CEFI): این مقیاس نقاط قوت و ضعف عملکرد اجرایی را در کودکان 5 تا 18 سال اندازه گیری می کند. والدین، معلمان و کودکان 12 تا 18 ساله می توانند در ارزیابی شرکت کنند.
مقیاس رتبه بندی 3-مقیاس رتبه بندی والدین: این مقیاس رفتار کودکان 6 تا 18 ساله را اندازه گیری می کند. این موضوع به شناسایی مشکلات یادگیری در موضوعات خاص مانند خواندن، املا، ریاضی و همچنین از نظر مفاهیم گسترده تر مانند حافظه کمک می کند. خود والدین، معلمان و بچه ها می توانند کمک کنند.
چگونه مشکلات عملکرد اجرایی را مدیریت کنیم
در اینجا چند نکته از مرکز ملی ناتوانی های یادگیری آورده شده است:
- یک رویکرد گام به گام برای کار در نظر بگیرید.
- برای سازماندهی به وسایل کمک بصری تکیه کنید.
- از ابزارهایی مانند سازماندهی زمان، رایانه یا ساعت های دارای زنگ هشدار استفاده کنید.
- برنامه ریزی کنید، و چندین بار در روز به آنها نگاه کنید.
- در صورت امکان دستورات کتبی و شفاهی بخواهید.
- برای زمان های انتقال و تغییرات در فعالیت ها برنامه ریزی کنید.
برای بهبود مدیریت زمان:
- چک لیست ایجاد کنید و تخمین بزنید که هر کار چقدر طول می کشد.
- تکالیف طولانی را به قطعات تقسیم کنید، و برای تکمیل هر یک بازه زمانی تعیین کنید.
- از تقویم ها برای پیگیری تکالیف طولانی مدت، سررسیدها، کارها و فعالیت ها استفاده کنید.
- تاریخ سررسید را در بالای هر تکلیف بنویسید.
- برای مدیریت بهتر فضا و جلوگیری از گم شدن چیزها:
- مناطق کاری مجزا با مجموعه کاملی از لوازم برای فعالیت های مختلف داشته باشید.
- فضای کاری را سازماندهی کنید.
- درهمزریختگی را کاهش دهید.
- یک زمان هفتگی را برای تمیز کردن و سازماندهی فضای کاری برنامه ریزی کنید.
برای بهبود عادات کاری:
- یک چک لیست برای انجام تکالیف تهیه کنید. به عنوان مثال، چک لیست یک دانش آموز می تواند شامل موارد زیر باشد: بیرو ن آوردن مداد و کاغذ و نوشتن نام روی کاغذ؛ قرار دادن تاریخ سررسید روی کاغذ؛ خواندن دستورالعمل ها؛ و غیره.
- برای بررسی کار و عیب یابی مشکلات به طور منظم با یک معلم یا سرپرست ملاقات کنید.
- همچنین مربیان یا آموزگاران عملکرد اجرایی وجود دارند که می توانند به شما در نحوه برنامه ریزی و اجرای وظایف بهتر، کمک کنند.