تاریخ : 1402/11/08
واژه قلب به معنی دگرگونی است و به این دلیل روی این اندام نام گذاری شده که مانند یک تلمبه، خون کثیف را به تمیز تبدیل کرده و باعث دگرگونی خون می شود. این اندام، حدود 100000 بار در روز میتپد (منبسط و منقبض میشود) و در هر دقیقه، 5 تا 6 لیتر خون، یا حدود 2000 گالن خون را در روز پمپاژ میکند. درستی عملکرد قلب در سلامت و زندگی انسان نقش بالایی دارد.
قلب در زیر قفسه سینه، متمایل به سمت چپ استخوان سینه (جناق) و بین ریهها قرار دارد.
با نگاهی به قسمت بیرونی قلب، متوجه می شوید که از ماهیچه ساخته شده است. دیوارههای عضلانی قلب که از 4 لایه تشکیل شده است، با انقباض و فشرده شدن، خون را به بقیه قمستهای بدن پمپاژ میکنند و موجب می شود که عملکرد قلب به عنوان اندام حیاتی بدن، به درستی انجام گیرد.
دیواره های قلبی عبارتند از:
در سطح قلب (اپی کاردیوم)، عروق بزرگی قرار دارند که خون غنی از اکسیژن را به عضله قلب میرسانند.
رگهای خونی اصلی که وارد قلب میشوند عبارتاند از:
داخل قلب، چهار حفره توخالی وجود دارد که توسط دیوارهای عضلانی به نام سپتوم به دو نیمه چپ و راست تقسیم میشود. سمت راست و چپ قلب نیز، خود به دو حفره بالایی به نام دهلیزها و دو حفره پایینی به نام بطنها تقسیم میشوند.
حفره های قلب عبارت است از:
درستی عملکرد قلب، در گرو هماهنگی عملکرد دهلیزها و بطنها با هم است، به گونهای که در هر بار منقبض شدن قلب، خون را به داخل سرخرگها فرستاده و هنگامی که خون از هر حفره قلب خارج میشود، از یک دریچه عبور میکند.
چهار دریچه در قلب وجود دارد که عبارت است از:
دریچههای قلب مانند دریچههای یک طرفه در لوله کشی خانه شما کار میکنند. وظیفه این دریچهها این است، که از بازگشت خون جلوگیری کنند.
هر دریچه دارای مجموعهای از فلپها است، که به آنها لت یا کاسپ میگویند. دریچه میترال دو لت دارد. بقیه دریچهها سه لت دارند. لتهای دریچه میترال، به بافتی سخت و فیبروزه، به نام آنولوس متصل میشوند. آنولوس از لتها حمایت کرده، و به حفظ شکل دریچه کمک میکنند.
لتهای دریچههای میترال و سه لتی، علاوهبر آنولوس، توسط رشتههای محکم و فیبری به نام chordae tendineae پشتیبانی میشوند. این رشتهها شبیه رشتههایی هستند که چتر نجات را نگه میدارند. آنها از لتهای دریچه، تا ماهیچههای کوچکی به نام عضلات پاپیلاری، که بخشی از دیواره داخلی بطنها هستند، گسترش مییابند.
دهلیزها و بطنها هماهنگ باهم کار میکنند، و به طور متناوب ،منقبض و منبسط میشوند تا خون را پمپاژ کنند و باعث شوند تا عملکرد قلب به درستی صورت بگیرد. سیستم الکتریکی قلب که منبع انرژی است، امکان منقبض شدن دهلیزها و بطنها را فراهم میکند.
ضربان قلب توسط سیگنال های الکتریکی که در مسیر خاصی در قلب حرکت میکنند، ایجاد میشود.
در حالت استراحت، قلب به طور طبیعی حدود 50 تا 90 بار در دقیقه میزند. ورزش، احساساتی شدن، تب و برخی داروها میتوانند باعث شوند، که قلب سریعتر بزند. این عوامل، گاهی اوقات ضربان قلب را به بیش از 100 ضربه در دقیقه میرسانند.
وجود خون برای حیات انسان ضروری است. خون، علاوهبر دریافت اکسیژن تازه از ریهها و رساندن مواد مغذی به بافتهای بدن، مواد زائد بدن از جمله دیاکسیدکربن را نیز از بافتها دور میکند. این اقدامات برای حفظ زندگی و ارتقای سلامت تمام اعضای بدن ضروری است.
با هر تپش قلب، خون وارد رگهای خونی و سیستم گردش خون میشود. عروق، لولههای عضلانی و کشسانی هستند، که خون را در تمام بدن به گردش درمیآورند.
به طورکلی، رگهای خونی به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:
سیستم گردش خون ما، که شامل سیاهرگها، مویرگها و سرخرگها میشود، بیش از 96540 کیلومتر طول دارد که این مسافت، دو برابر محیط زمین است!
سمت راست و چپ قلب هماهنگ بوده و با هم کار می کنند. الگوی زیر، بارها و بارها تکرار شده و باعث میشود که خون به طور مداوم به قلب، ریهها و بدن جریان یابد.
مانند همه اندامها، قلب هم یک بافت زنده است. عملکر قلب زمانی به درستی انجام می شود که اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز آن فراهم شود. اگرچه حفرههای قلب پر از خون است، اما قلب هیچ اکسیژن و ماده مغذی را از این خون دریافت نمیکند. قلب، خون موردنیاز خود را از شبکهای از شریانها به نام شریانهای کرونری دریافت میکند.
دو شریان کرونر اصلی، از آئورت، در نزدیکی نقطهای که آئورت و بطن چپ به هم میرسند، منشعب میشوند:
این سرخرگها و شاخههای آنها، خون تمام قسمتهای عضله قلب را تامین میکنند و موجب می شوند که عملکرد قلب به درستی انجام شود.
بیماری عروق کرونر، یکی از بیماری های قلبی است و زمانی اتفاق میافتد، که یک پلاک آترواسکلروزی در دیواره شریانها ایجاد شود. در نتیجه این اتفاق، خون موردنیاز قلب تامین نمیشود. اگر این اتفاق بیفتد، شبکهای از رگهای خونی کوچک در قلب، که معمولاً باز نیستند، به نام رگهای جانبی، بزرگ شده و فعال میشوند. این ویژگی باعث میشود تا خون عروق مسدود شده از راه دیگری به قلب رسیده و از ماهیچه قلب محافظت شود.
خون پس از عبور از دریچه ریوی، از طریق شریان ریوی وارد ریهها میشود. به گردش خون میان قلب و ریهها، گردش خون ریوی میگویند. خون پس از ورود به ریهها، وارد مویرگهای ریز ریوی شده و در آنجا مبادله گازهای تنفسی اتفاق میافتد.
اکسیژن، از کیسههای هوایی کوچک ریهها، از طریق دیواره مویرگها، به داخل خون میرود. همزمان، دیاکسیدکربن، که محصول زائد متابولیسم سلولی است، از خون وارد کیسههای هوایی شده و با بازدم از بدن خارج میشود. پس از مبادله گازهای تنفسی، خون غنی از اکسیژن، از طریق سیاهرگهای ریوی به دهلیز چپ برمیگردد.
اکنون که با نحوه کار قلب و اندام ها و ارگان های مرتبط با آن آشنا شدید، بهتر است بدانید که گاهی ممکن است در اثر اختلال در عملکرد یکی از اندام ها، قلبمان دچار مشکل شود. براساس مطالب موجود در داروبین، ترک سیگار و الکل، ورزش و رژیم غذایی مناسب، تاثیر زیادی در عملکرد قلب و سلامت آن دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد قلب و بیماری های آن، به درمان گیت قلب و عروق مراجعه نمایید.