عوارض دارو های ایدز

عوارض جانبی رایج داروهای HIV

جدول زیر برخی از عوارض جانبی داروهای درمان HIV را که شایع‌تر هستند و چند اقدام احتیاطی خاص را نشان می دهد .  برای جلوگیری از تداخل با سایر داروها، باید پزشک را در مورد تمام داروهایی که مصرف می شود مطلع کرد. علاوه بر این اگر علائم جدید، غیر معمول یا طولانی مدتی رخ داد، فوراً به پزشک  اطلاع داده شود.

برخی از عوارض جانبی شدیدتر داروهای HIV عبارتند از :

حساسیت شدید (HSR)  

حساسیت شدید (HSR)  که میتواند در افراد مستعد ژنتیکی که آباکاویر مصرف می کنند رخ دهد و در صورت عدم قطع فوری دارو می تواند مرگ آور باشد. با آزمایش این حساسیت قبل از مصرف دارو می توان از آن پیشگیری کرد. ممکن است 1-6 هفته پس از شروع دارو عوارض در افراد مستعد بروز کند. HSR برای برخی دیگر از داروهای ARV نیز گزارش شده است.

علائم حساسیت شدید یا HSR شامل موارد زیر می شود :

• تب
• راش
• بدحالی
• سردرد
• دردهای عضلانی
• حالت تهوع، استفراغ
• شکم درد

افزایش اسیدوز لاکتیک

اسیدوز لاکتیک منجر به افزایش سطح اسید در خون می شود که می تواند کشنده باشد. این عارضه می تواند ناشی از استفاده از دارو های  NRTI ها باشد.

علائم اسیدوز لاکتیک عبارتند از:

• حالت تهوع، استفراغ و درد شکمی طولانی مدت

• خستگی غیرمعمول

• تنگی نفس

• تنفس سریع و پی در پی

• برگ یا حساس شدن کبد

• سرد یا کبود شدن دست و پاها

• ضربان قلب غیر طبیعی

• کاهش وزن

برای درمان مشکلات اسیدوز لاکتیک ممکن است روش های زیر کار آمد باشد :

• تغییر رژیم دارویی، اما فقط با دستور پزشک

• انجام تزریق ورودی ( فقط توسط پزشک )

• مکمل های ویتامین

هایپرگلیسمی

هایپرگلیسمی حالتی است که با افزایش بیش از حد معمول سطح قند خون ( گلوکز) اتفاق می افتد. هایپرگلیسمی از علائم دیابت است. با این حال، ممکن است شما دیابت نداشته باشید اما هایپرگلیسمی داشته باشید. مهارکننده های پروتئاز، داروهای هورمون رشد و عفونت هپاتیت C می توانند خطر این عارضه جانبی را افزایش دهند.

علائم هیپرگلیسمی عبارتند از:

• افزایش ادرار

• تشنگی یا گرسنگی مفرط

• کاهش وزن بدون دلیل

 درمان  هایپرگلیسمی می تواند با روش های زیر باشد:

• توقف مهارکننده های پروتئاز، اما فقط با تجویز پزشک

• داروهای کاهنده قند خون که به صورت خوراکی مصرف می شوند

• تزریق انسولین به زیر پوست

هایپرلیپیدمی

هایپرلیپیدمی افزایش چربی در خون است. این چربی ها شامل کلسترول و تری گلیسیرید هستند. این بیماری می تواند منجر به بیماری قلبی و پانکراتیت، یعنی التهاب پانکراس شود. برخی از مهارکننده های پروتئاز می توانند این عارضه جانبی را افزایش دهند.

هایپرلیپیدمی علائمی ندارد. تنها راه برای اطلاع از این مشکل این است که حداقل سالی یک بار آزمایش بدهید.

درمان هایپرلیپیدمی شامل مصرف داروهای کاهنده کلسترول مانند استاتین ها یا فیبرات ها است.

لیپودیستروفی را توزیع مجدد چربی نیز می نامند. اگر آن را داشته باشید، بدن شما چربی را متفاوت تولید، استفاده و ذخیره می کند. این عارضه جانبی هم  با  NRTI و هم با PI و همچنین با خود ویروس HIV مرتبط است. با داروهای جدید این مشکل کمتر دیده شده است.

علائم لیپودیستروفی عبارتند از:

• تجمع چربی در گردن یا بالای شانه ها، شکم یا سینه ها

• از دست دادن چربی در صورت، بازوها، پاها یا باسن

درمان لیپودیستروفی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییر در داروهای اچ آی وی، اما فقط با دستور پزشک

• Egrifta دارویی است که روزانه به صورت تزریقی تجویز می شود. عوارض جانبی آن عبارت است از درد مفاصل، قرمزی و بثورات در محل تزریق، درد معده، تورم و درد عضلانی. این دارو ممکن است باعث افزایش قند خون هم شود.

• ورزش و تغییر رژیم غذایی

• گلوکوفاژ (متفورمین)، دارویی برای کاهش قند خون بالا و کمک به کاهش چربی شکم

• درمان هورمونی (مانند هورمون رشد انسانی)، تزریق چربی یا مواد مصنوعی، یا ایمپلنت

مسمومیت کبدی آسیب کبدی است. ممکن است ناشی از چندین دسته از داروهای HIV، از جمله NRTIs، NNRTIs و PIs باشد. آسیب کبدی ممکن است شامل التهاب، مرگ سلول های کبدی یا چربی بیش از حد کبد باشد.

علائم آسیب کبدی عبارتند از:

• افزایش آنزیم های کبدی در خون

• حالت تهوع یا استفراغ

• درد شکم

• از دست دادن اشتها یا اسهال

• خستگی

• زردی پوست و چشم (یرقان)

• بزرگ شدن کبد

درمان آسیب کبدی شامل قطع یا تغییر داروهای HIV است، اما باید فقط با دستور پزشتان انجام شود.

بثورات پوستی ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد و حداقل 30 درصد از سطح پوست بدن را پوشش دهد. برخی از آنها مرگ آور هستند. تمام گروه های داروهای HIV ممکن است این عارضه جانبی را ایجاد کنند.

علائم بثورات شدید عبارتند از:

• لکه های قرمز صاف یا برجسته با تاول در مرکز

• تاول در دهان، چشم، اندام تناسلی یا سایر نواحی مرطوب

• پوسته شدنی که باعث ایجاد زخم های دردناک می شود

• تب

• سردرد

درمان بثورات پوستی عبارت است از:

• تغییر داروها، اما فقط با دستور پزشک

• داروهای آنتی هیستامین

• بستری شدن در بیمارستان و تزریق مایعات و داروها برای بثورات پوستی شدید

درمان های مکمل و جایگزین برای HIV و ایدز

بسیاری از افراد مبتلا به HIV/AIDS از درمان های مکمل برای کمک به سلامت خود استفاده می کنند. این روش‌ها جایگزین مراقبت‌های پزشکی استاندارد نمی‌شوند، اما ممکن است به شما کمک کنند احساس بهتری داشته باشید. در اینجا نگاهی دقیق‌تر به برخی درمان‌های مکمل رایج برای HIV/AIDS و آنچه تحقیقات علمی در مورد آنها نشان می‌دهد، بیان شده است.

تمرینات ذهن و بدن

ماساژ: ماساژ در فرهنگ های شرقی و غربی به عنوان روشی برای تسکین درد سابقه طولانی دارد. تحقیقات زیادی در مورد HIV/AIDS انجام نشده است، اما برخی مطالعات کوچک نشان می دهد که ممکن است افسردگی و اضطراب را کاهش دهد. اگر به شما کمک کند آرام شوید و احساس بهتری داشته باشید، مفید است. وقتی ماساژ با سایر روش های درمانی مانند مدیتیشن و کاهش استرس ترکیب شود، ممکن است بهتر عمل کند.

یوگا: تحقیقات نشان می‌دهد که یوگا، که شامل موقعیت های مختلف، روال‌های تنفسی و مدیتیشن است، ممکن است با کاهش فشار خون، درد و اضطراب برای افراد مبتلا به HIV/AIDS مفید باشد. پایبند ماندن به یک ورزش مداوم می تواند این مزایا را در پی داشته باشد.

مدیتیشن و سایر درمان‌های ذهن آگاهی: برخی از تحقیقات به فواید مدیتیشن برای طیف گسترده‌ای از وضعیت های سلامتی پرداخته‌اند. این تمرین‌ها بر پیوند بین ذهن، بدن و رفتار برای بهبود سلامت و تندرستی شما تمرکز می‌کنند. وقتی صحبت از اچ آی وی/ایدز به میان می آید، دانشمندان دریافته اند که مدیتیشن و سایر تکنیک های پرورش تمرکز حواس مانند تکرار مانتراها می توانند یاعث شوند که استرس کاهش یابد و احساس شادی بیشتری داشته باشید و برای مدیریت خشم و تعارضات آمادگی بیشتری داشته باشید.

مکمل های گیاهی و غذایی

شاهدانه و کانابینوئیدها: FDA گیاه شاهدانه را برای درمان هیچ گونه بیماری تایید نکرده است. اما FDA داروهای تجویزی خاصی که مبنای آن کانابینوئیدها (گروهی از مواد موجود در گیاه شاهدانه که شامل THC و کانابیدیول (CBD) است) بوده است را تأیید کرده است.

یکی از این داروها dronabinol (Marinol، Syndros)، شکل آزمایشگاهی THC است. افراد مبتلا به HIV/AIDS و سایر بیماری ها ممکن است از آن برای درمان کاهش اشتها و افزایش وزن استفاده کنند. شواهد علمی محکمی وجود ندارد که نشان دهد شاهدانه و کانابینوئیدها برای این منظور موثر هستند و استفاده از آنها بی خطر است. تا به امروز مطالعات زیادی انجام نشده است و مطالعات انجام شده خیلی ادامه نیافته است.

روغن گل مغربی (گل پامچال): این گیاه گلدار زرد به طور طبیعی در آمریکای شمالی و جنوبی رشد می کند، اما می توانید آن را در اروپا و مناطق آسیایی نیز پیدا کنید. دانه های گیاه گل مغربی حاوی روغنی است که دارای اسیدهای چرب امگا 6 است. این روغن ممکن است اثرات داروهای لوپیناویر و ریتوناویر (Kaletra) را که برای درمان HIV استفاده می شود، تقویت کند. تصور می شود این روغن سرعت کاهش اثر دارو در بدن شما را کم می کند. 

زمانی که دوز مناسب را برای مدت کوتاهی مصرف کنید، استفاده از گل مغربی بی خطر است. اما می تواند عوارض جانبی مانند ناراحتی معده و سردرد ایجاد کند. همچنین اگر این عارضه ها را دارید نباید آن را مصرف کنید:

• خونریزی

• یک جراحی در عرض 2 هفته آینده

• صرع

• اسکیزوفرنی

ایمنی مکمل ها

اگرچه افراد مبتلا به HIV/AIDS ممکن است از مکمل‌های گیاهی و رژیمی استفاده کنند، محققان دریافته‌اند که برخی از آنها به درمان بیماری کمک نمی‌کنند و حتی ممکن است مضر باشند:

• مخمر سنت جان به احتمال زیاد برای افراد مبتلا به HIV مفید نیست.

• SAMe می تواند عفونت پنوموسیستیس را در افراد مبتلا به HIV افزایش دهد

• مکمل های سیر می توانند از عملکرد برخی داروهای HIV مانند ساکویناویر جلوگیری کنند.

• پنجه گربه به طور گسترده برای درمان بیماری ها مورد مطالعه قرار نگرفته است.

تولیدکنندگان مکمل ها مجبور نیستند قبل از فروش یک محصول به شما، به FDA ثابت کنند که یک محصول ایمن و موثر است. قبل از اینکه مکملی را امتحان کنید، با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید که بی خطر است و روی هیچ دارویی که از قبل مصرف می کنید تأثیری نخواهد گذاشت. علاوه بر این مهم است که داروهای HIV خود را همراه با هر گونه درمان تکمیلی ادامه دهید.

مراقب هر گونه به اصطلاح درمان HIV/AIDS که ادعا می کند "درمان معجزه آسا" است باشید ، مثل دستگاه های الکتریکی و مغناطیسی و درمان های گیاهی. بهتر است در مورد هر نوع درمان احتمالی تحقیق کنید و از پزشک خود در مورد ایمنی آن سوال کنید.