علل ابتلا به استئپروز

آنچه در این مطلب می خوانیم

• پوکی استخوان در کودکان
• پوکی استخوان یا استئوپروز در زنان
• پوکی استخوان در مردان
• میزان شیوع پوکی استخوان
• عوامل خطر برای پوکی استخوان
• تاثیر یائسگی و هورمون استروژن در پوکی استخوان
• آیا می توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد؟

پوکی استخوان ازجمله مشکلات مربوط به استخوان و ستون فقرات است که دلایل زیادی می تواند باعث ابتلا به آن شود. باوجود اینکه اولین و طبیعی ترین دلیل ابتلا به پوکی استخوان، افزایش سن است، اما، با انجام برخی کارها، می توان تاثیر این عامل بر استخوان ها را به تاخیر انداخت. این بیماری به دلیل کاهش هورمون استروژن در دوران یائسگی، در زنان شیوع بیشتری دارد. علاوه براین، می توان ژنتیک را به عنوان یکی از عوامل مهم در ابتلا به استئوپروز دانست. به طوریکه، اگر مادر یا مادربزرگ فردی به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرزند نیز افزایش می یابد.

عوامل دیگری مانند رژیم غذایی کم کلسیم، سیگار کشیدن و فعالیت و ورزش کم، از عواملی هستند که تقریبا، خود فرد با سبک زندگی اشتباه، باعث ابتلا به پوکی استخوان می شود. لذا، اطلاع از دلایل ابتلا به استئوپروز و اقدامات پیشگیرانه، برای توقف بیماری و کاهش خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان، برای هرفردی لازم است.

پوکی استخوان در کودکان

در دوران کودکی و نوجوانی، استخوان های بدن دائما در حال تخریب و بازسازی هستند که به این فرآیند "ری‌مدلینگ" استخوان می گویند. در این دوران، میزان تولید بافت استخوانی جدید، از میزان تخریب استخوان بیشتر است، به همین دلیل، استخوان ها دائما در حال قوی‌تر شدن هستند. بنابراین، تصور می شود که پوکی استخوان در کودکان، اتفاقی بعید و دور از نظر است. درحالیکه اینطور نیست. برخی کودکان، ممکن است با داشتن الگوی زندگی نادرست، رژیم غذایی ضعیف و عدم دچار این مشکل شوند. از آنجایی که سرعت تشکیل استخوان ها در دوران کودکی و جوانی، از سرعت تخریب آنها بیشتر است، طبیعی است که استخوان ها در این دوران در بهترین حالت خود باشند. از اینرو، می توان گفت که پوکی استخوان در کودکان یک مشکل اساسی بوده و باید سریعا تحت نظر پزشک متخصص، اقدام به درمان شود.

یکی از درمان هایی که در تمام سنین برای استئوپروز مفید است، ورزش و دریافت کلسیم کافی برای استحکام استخوان ها می باشد.

پوکی استخوان یا استئوپروز در زنان

به طورکلی، سنین 25 تا 30 سالگی، استخوان در عالی ترین حالت خود قرار داشته و از تراکم قابل توجهی برخوردار است. این سن در افرادی که دارای ریسک فاکتورها هستند، به ویژه در زنان، کاهش پیدا می کند.

پس از رسیدن استخوان ها به اوج تراکم و استحکام خود، سرعت و میزان تخریب استخوان ها از میزان تشکیل استخوان ها بیشتر می شود. این اتفاق در زنان، معمولا در سن 35 سالگی اتفاق می افتد.

یکی از دلایلی که باعث ابتلا به پوکی استخوان در زنان می شود، تغییرات هورمونی و کاهش سطح استروژن، به خصوص در دوران یائسگی است. زنانی که یائسه می شوند، معمولا، سرعت تخریب استخوان هایشان در 5 تا 10 سال پس از یائسگی بیشتر شده و در نهایت به پوکی استخوان دچار می شوند.

در طول این زمان، حتی با این که استخوان ها هنوز تراکم و قدرت خود را حفظ کرده‌اند، اما می توان با کمک تست های تشخیصی، پوکی استخوان را تشخیص داد.

پوکی استخوان در مردان

برخلاف تصور بسیاری از افراد که فکر می کنند پوکی استخوان فقط برای زنان است، باید گفت که، استئوپروز در مردان هم رخ می دهد. اما، به دلیل اینکه اختلالات هورمونی در مردان کم پیش می آید، سن آغاز و سرعت پیشرفت پوکی استخوان در مردان کندتر است و معمولا بعد از سن 65 سالگی به آن دچار می شوند. بعد از سن 70 سالگی، سرعت پیشرفت پوکی استخوان در مردان، با زنان تفاوتی ندارد و تراکم استخوان هردو به یک میزان کاهش می یابد.

از آنجایی که مردان در سنین بالاتر به پوکی استخوان مبتلا می شوند، احتمال شکستگی استخوان در مردان ( به خصوص استخوان لگن، ستون فقران و مچ ) بیشتر است.

میزان شیوع پوکی استخوان

امروزه، با پیرشدن جمعیت، میزان ابتلا به استئوپروز، به طور قابل توجهی افزایش یافته است. براساس مطالعات صورت گرفته، بیش از 50 درصد از افراد دارای سن 50 سال یا بالاتر، در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. همچنین، بسیاری دیگر، با داشتن استئوپنی یا کاهش تراکم استخوان، ممکن است به پوکی استخوان دچار شوند.

عوامل خطر برای پوکی استخوان

اگرچه، میزان تحلیل استخوان در افراد مختلف، متفاوت است، اما، تقریبا، اکثر افراد در دوران میانسالی، استخوان هایشان نازک تر می شود. دراین میان، عوامل زیادی هم وجود دارد که سرعت پیشرفت این بیماری را بیشتر می کنند. برخی از عوامل افزایش دهنده سرعت استئوپروز عبارت است از:

• سطح فعالیت فرد
• میزان کلسیم در رژیم غذایی
• سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری
• سابقه مصرف برخی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها (نوعی از داروهای استروئیدی که التهاب را مهار می کند)، یا سایر داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
• عادات و سبک زندگی نادرست، مانند مصرف سیگار و الکل
• ابتلا به بیماری های مزمن، مانند بیماری های کلیوی، ریوی، بیماری های گوارشی و بیماری هایی که بر سطح هورمون ها اثر می گذارند.
• شروع یائسگی

تاثیر یائسگی و هورمون استروژن در پوکی استخوان

هورمون استروژن برای حفظ تراکم استخوان در زنان مهم است. هنگامی که سطح استروژن پس از یائسگی کاهش می یابد، سرعت تخریب استخوان نیز بیشتر می شود. این اتفاق می تواند با یائسگی طبیعی یا یائسگی زودرس با جراحی، در صورت برداشتن تخمدان ها اتفاق بیفتد.

در طی 5 تا 10 سال اول پس از یائسگی، زنان سالانه 2.5 درصد از تراکم استخوانی خود را از دست می دهند. این گفته به این معنا است، که در این زمان، ممکن است تا 25 درصد تراکم استخوانی از دست برود.

از دست دادن سریع استخوان پس از یائسگی، یکی از دلایل اصلی پوکی استخوان در زنان است. داشتن استخوان های قوی قبل از یائسگی، بهترین محافظ برای زنان، در برابر پوکی استخوان است.

آیا می توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد؟

براساس آمارهای موجود، مشخص شده است که تقریبا، نیمی از زنانی که در سنین بالای 50 سال هستند، دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شود. این آمار در مردان به این صورت است که از هر 4 مرد، 1 نفر دچار شکستگی استخوان می شود.

با این وجود، کارهای زیادی وجود دارد که با رعایت آنها می توان از ابتلا به استئوپروز و شکستگی ناشی از آن جلوگیری کرد. به عنوان مثال، از دریافت کافی کلسیم موجود در رژیم غذایی خود مطمئن شوید. برخی غذاها و مکمل ها، منابع خوبی برای کلسیم هستند. علاوه براین، با تغییر دادن سبک زندگی، می توان ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری را کاهش داد. مثلا، ترک سیگار یا مصرف الکل ازجمله کارهای اساسی در کاهش ابتلا به پوکی استخوان است. همچنین، درصورت تجویز و تایید پزشک، می توان داروهایی را برای کمک به این مسئله مصرف کرد.

درکنار کارهای گفته شده، ورزش نیز میتواند تاثیر زیادی در به حداقل رساندن خطر ابتلا به پوکی استخوان داشته باشد. انجام تمرینات استقامتی، باعث می شود که سلول های سازنده استخوان تحریک شده و شدت استخوان سازی در بدن افزایش پیدا کند. این تمرینات می توانند روند و پیشرفت تخریب استخوان ها که باعث شکستگی های دردناک یا ناتوان کننده می شوند را به تاخیر بیاندازد. بنابراین، با اضافه کردن تمرینات استقامتی در برنامه ورزشی خود، می توانید میزان قدرت و انعطاف پذیری عضلات را بهبود بخشیده و احتمال سقوط و زمین خوردن را کاهش داد