آنچه در این مطلب می خوانیم:
آیا با شنیدن برخی صداها دچار واکنش شدید احساسی می شوید اما دیگران با آن مشکلی ندارند؟ این مساله زمانی اتفاق می افتد که شما دچار میسوفونیا یا اختلال صدابیزاری شده باشید. در این اختلال، فرد با شنیدن برخی صداها دچار واکنش های متفاوتی مانند خشم، ناراحتی، ترس یا فرار می شود. این بیماری مادام العمر بوده و درمان قطعی ندارد، اما با انجام برخی روش ها می توان واکنش های ناشی از آن را کنترل کرد.
صدا بیزاری در روانشناسی چیست؟
سندرم صدابیزاری یکی از اختلالات روانی است که در آن فرد با شنیدن برخی صداهای خاص، واکنش های عاطفی یا فیزیولوژیکی مانند خشم، ناراحتی، بیزاری، وحشت و فرار نشان می دهند. این واکنش ها ممکن است در شرایط عادی برای دیگران غیرمنطقی تلقی شود اما، بیماران دچار اختلال میسوفونیا، این صداها را دیوانه کننده توصیف می کنند.
این اختلال به سندرم حساسیت به صدای انتخابی نیز معروف است و افراد مبتلا به آن اغلب از شنیدن صداهای زیر تحریک می شوند.
- صداهای دهانی: صداهای ایجاد شده در هنگام غذاخوردن، نفس کشیدن یا جویدن
- صدای صفحه کلید
- ضرب گرفتن با انگشت
- صدای برف‌پاک‌کن ها
گاهی برخی حرکات کوچک تکراری مانند بی قراری، تنه زدن یا تکان دادن پا نیز می تواند علت ایجاد صدا بیزاری باشد. بیشتر افرادی که به میسوفونیا مبتلا هستند، به محرک های بصری همراه با صدا حساس بوده و ممکن است به حرکات تکراری نیز واکنش شدید نشان دهند. محققان معقتقدند که ممکن است مغز افراد مبتلا به صدابیزاری گزینشی، با نحوه فیلتر کردن صداها مشکل داشته باشد. از آنجایی که "صداهای میسوفونیک" دارای طنین های تکراری هستند، این تکرار باعث تشدید مشکل پردازش سایر صداها می‌شود.
افرادی که دچار این اختلال هستند، ممکن است طیف وسیعی از حالات را از خود نشان دهند. این واکنش ها ممکن است خفیف یا شدید باشند. واکنش های خفیف این افراد عبارت است از:
- اضطراب
- ناراحتی
- فرار
- انزجار
واکنش شدید ناشی از صدابیزاری گزینشی می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- غضب
- خشم
- نفرت
- وحشت
- ترس
- آشفتگی احساسی
این اختلال می تواند زندگی اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. از آنجایی که افراد صدابیزار معمولا با شنیدن صداها یا حرکات تکراری و دچار اضطراب می شوند، باید از رستوران رفتن و غذاخوردن با دیگران بپرهیزند. زیرا این افراد عمدتا به صداهای خارج شده از دهان درهنگام غذاخوردن حساس بوده و ممکن است با شنیدن آنها واکنش ناخوشایندی نشان دهند. با گذشت زمان، احتمال حساسیت و واکنش این افراد به محرک های بصری (مانند دیدن چیزی که صدای ناخوشایند تولید می کند)، زیاد است.
علت ابتلا به صدا بیزاری
این بیماری مادام العمر است و سن دقیقی برای شروع آن مشخص نشده است. اما معمولا علائم آن از سنین 9 تا 13 سالگی، شروع به ظاهر شدن می کند. باوجود اینکه بروز میسوفونیا وابسته به رویداد خاصی نیست، اما، معمولا در دختران شایع تر بوده و زودتر ظاهر می شود.
هرچند که پزشکان از علت ایجاد این اختلال اطلاع دقیقی ندارند، اما مطمئن هستند که این اختلال به گوش ربطی ندارد. آنها معتقدند که این یک اختلال روانی است و دارای بخش های روحی و جسمی بوده و به نحوه تاثیر صداها در مغز و ایجاد پاسخ های خودکار بدن مربوط می شود. ازآنجایی که این بیماری به گوش مربوط نمی شود و درصورت ابتلا به آن به شنوایی آسیب نمی رسد، تشخیص آن بسیار سخت و دشوار است. به صورتیکه، معمولا آن را با اختلالاتی مانند اضطراب، اختلال دوقطبی یا وسواس جبری اشتباه گرفته می شود.
برخی از پزشکان معتقدند که این بیماری باید به عنوان یک اختلال جدید درنظر گرفته شود. درحالی که، اغلب پزشکان از این بیماری بی اطلاع هستند و در مورد طبقه بندی آن اتفاق نظر ندارند. به نظر می رسد که صدابیزاری هم بصورت مجزا و هم به همراه سایر اختلالات سلامتی، رشدی و مشکلات روانی رخ می دهد. براساس یک مطالعه موفقیت آمیز که اخیرا انجام گرفته، مشخص شد که صدا بیزاری گزینشی یک اختلال مبتنی بر مغز است. محققان به اختلالی در اتصال بخش هایی از مغز که مسئول پردازش تحریکات صدایی و پاسخ های مبارزه ای هستند، اشاره می کنند. این اختلال قسمت هایی از مغز را که اهمیت صداها را مشخص می کنند، درگیر می کند.
درمان میسوفونیا یا صدا بیزاری
درمان قطعی برای میسوفونیا وجود ندارد اما شما می توانید با استفاده از برخی روش ها، آن را مدیرت کنید و از تاثیر آن بر زندگی روزانه خود بکاهید.
در روند درمان صدا بیزاری، بیشتر بر راه های مقابله و کنترل آن تاکید شده. این درمان یک رویکرد چندجانبه است که در آن از روش های مختلفی استفاده می شود. در ابتدا، یک درمان صوتی توسط شنوایی شناسان انجام شده و یک مشاوره حمایتی برای مدیریت آن ارائه می شود. بیماران ممکن است درطول درمان صوتی، با استفاده از یک وسیله شنوایی، به شنیدن صداهای آرامش بخش مانند صدای آبشار بپردازند. این عمل می تواند بیمار را از شنیدن صداهای محرک دور کرده و احتمال واکنش ها را کاهش دهد.
درمان بعدی، گفتگودرمانی است. توجه داشته باشید که سبک زندگی، نقش بسزایی در درمان صدابیزاری گزینشی ایفا می کند. بنابراین، منظم ورزش کنید، به مقدار کافی بخوابید و استرس خود را کنترل کنید.
همچنین می‌توانید از گوش‌گیر یا هدست برای دوری از صداهای محرک استفاده کنید. در منزل نواحی ساکت و مناطق امنی برای خود تهیه کنید تا صدای هیچ‌کس نتواند شما را بیازارد.
