خواب دیدن

دلیل علمی خواب دیدن

خواب ها تصاویر و فهم و ادراکی هستند که بر پایه برخی از فعالیت های ذهن و مغز ما ایجاد میشوند. در هنگام خواب دیدن مغز با توجه به ساختاری که دارد و بر اساس ترشح هورمون هایی مانند ترس، لذت و گاهی هورمونهای جنسی تغییراتی در ادراک ما از فضای واقعی ایجاد میکند و برای ما خواب ها را به تصویر میکشد. به همین علت است که گاهی خواب هایمان دارای منطق و گاهی آنقدر تخیلی هستند که ما را متعجب میکنند. امروزه خلقیات ما در طول یک دوره مشخص و ناخودآگاه انسان اولین دلیل نوع خواب دیدن عنوان میگردد.

به این موضوع دقت کنید که گاهی ما به ظاهر در آرامش قرار داریم اما چنان کابوس های شبانه ای را تجربه میکنیم که علت آنرا هرگز نمیدانیم. این موضوع حالت بر عکس نیز دارد یعنی گاهی در یک روز پر تنش آنچنان رویای شیرینی میبینیم که روز سختمان را با آن به فراموشی میسپاریم. بنابراین خواب دیدن گاهی یک مکانیزم دفاعی است یعنی به وسیله آن ما به تعادل متناسبی در طول خواب دست می یابیم. جدای از این موضوع که خواب دیدن بستگی به خلقیات ما دارد بسته به ساختار فیزیکی مغزمان نیز هست. عملا خواب دیدن هر دو بعد جسم و روان را وابسته خود کرده است. خستگی، تغییرات هورمونی، اختلالات روانی، حتی گاهی غذا خوردن و مصرف برخی از داروها همگی طیف فیزیکی خواب را در بر میگیرند و استرس ها، اضطراب، شادی، غم و حتی احساساتی مانند خشم و حسادت همگی طیف روحی و روانی خواب را در بر گرفته اند. پس ما در اینجا با یک مساله چند بعدی روبرو هستیم.

اگر بخواهیم راجع به خود خواب دیدن صحبت کنیم باید به این موضوع اصلی اشاره کنیم که ما در تمام چرخه خوابیدن، خواب و رویا نمیبینیم. مرحله ای از خواب وجود دارد که در آن چشم ما بسیار سریع حرکت میکند. این مرحله به اصطلاح REM نامیده میود. در این مرحله مغز ما بالاترین توان خود را ایجاد کرده و سبب میشود تا ادراک ما از محیط تغییر کند و ما وارد فضای خواب دیدن شویم. این چرخه در طول خواب میتواند چندین بار اتفاق بی افتد که در بعضی از تحقیقات، برخی افراد تا 6 بار هم در طول شب خواب میبیننند.

ما تا اینجا متوجه شدیم که خواب اولا در یک مرحله خاص از چرخه خواب اتفاق می افتد و در ثانی وابسته به جسم و روان ما میباشد. اما رویاها و خواب دیدن ها انواع مختلفی دارند. این انواع میتوانند هر یک به دلایل مختلفی اتفاق بی افتد که در ادامه به آن اشاره خواهیم نمود. انواع خواب دیدن:

خواب دیدن معمول در واقع همان اتفاقی است که ما از درک آن در طول شب متعجب نمیشویم. خواب دیدن برای همه و در واقع با توجه به تحقیقات هر گاه که بخواب میرویم اتفاق می افتد. ما گاهی آنها را فراموش میکنیم اما همواره خواب میبینیم.

گاهی اوقات در هنگام خواب میدانیم که مشغول خواب دیدن هستیم. گویی فرد به عنوان یک سوم شخص در حال دیدن ماجرایی است که دیگران بازیگران آن هستند. برخی از افراد ادعا میکنند که در خوابهایشان توان تغییر ماجرا را داشته اند یا با پرش ذهنی میتوانند خواب هایی که مورد نظرشان است را ببینند. آنها دروغ نمیگویند. در مرحله ای از خواب که فعالیت مغزی بالا میرود فرد در حالت خواب و بیدار قرار میگیرد. در این حالت فرد قادر خواهد بود که رویای خود را به اصطلاح بسازد یا داستان خواب خود را تغییر دهد. این موضوع از نظر علمی و در برخی از تحقیقات نیز اثبات شده است. در یکی از معتبرترین وب سایت های اطلاعات دارویی و سلامت به نام WEBMD این موضوع به صراحت بیان گردیده است. در مرحله بین REM  و بیدار شدن این توانایی برای فرد ایجاد میگردد.

یکی از بدترین تجربه های ما در هنگام خواب کابوس ها هستند. کابوس ها حالتی از خواب است که در آن پریشانی و سردرگمی بسیاری اتفاق می افتد. ضربان و تپش قلب بالا میرود و در 90 درصد از افراد در انتهای کابوس، فرد با پریشانی و عطش از خواب بیدار میشود. جالب است که بدانید کابوس ها هم در سنین کودکی و هم در بزرگسالی اتفاق می افتند. با توجه به این که کابوس ها همواره با اضطراب همراه هستند، بسیاری از متخصصان دلیل اصلی کابوس ها را نیز اضطراب و استرس عنوان کرده اند. عملا مغز ما در حال درست کردن تصویری ذهنی است که برای ما کمک کننده نیست. این موضوع با فعالیت طبیعی مغز منافات دارد. تمام دستگاههای بدن ما از جمله سیستم مغز و اعصاب، همواره در جهت بهبود ما گام بر میدارند. پس چگونه است که در هنگام استراحت مغز مسیری معکوس را طی میکند. علت کابوس ها بصورت کلی موارد زیر عنوان شده اند:

برخی از کابوس ها تکرار شونده هستند. کابوسهایی که ما در طول مدت طولانی مدام آنها را ادراک میکنیم معمولا ریشه های روانی عمیقی دارند. گاهی ناخودآگاه ما آنچنان برای محافظت از ما این ریشه ها را پنهان میکنند که تنها راه درمان مراجعه به متخصص و گرفتن یک مشاوره تخصصی است. هنوز محققان نمیدانند که چرا یک واقعه میتواند چنین تاثیر طولانی مدتی بر رو ما بگذارد. اما بسیاری از مشاوران و روان پزشکان موفق شده اند با یک دوره مشاوره مناسب، تعداد کابوس های فرد را کاهش دهند و در موارد بسیاری این کابوس ها را قطع کنند. توصیه داروبین به شما عزیزان نیز در مورد کابوس های تکرار شونده مراجعه به متخصص میباشد.

آیا ما نیاز به خواب دیدن داریم یا خواب دیدن صرفا یک اتفاق است که در طول دوره خواب رخ میدهد. جواب قطعی از علم پزشکی نا مشخص است. خواب دیدن گاهی آنچنان روحیه فرد را تحت تاثیر قرار میدهد که فرد از نظر خلقی تفاوت بسیاری نسبت به قبل از یک رویای خاص پیدا میکند. پیش تر در مورد مکانیزم دفاعی مغز در هنگام خواب نیز سخن گفتیم. گاهی در حالت پرتنشی از زندگی یک خواب شیرین و رویای خوب میتواند به ما در جهت کاهش استرس کمک بسیاری کند. با این حال برخی از خواب دیدن ها کاملا بی معنی به نظر میرسند و چیزی جز یک چرخه طبیعی در خوابیدن نیستند. در داروبین ما صرفا مقالات علمی و دانشگاهی را مورد بررسی قرار میدهیم اما به عنوان یک تجربه شخصی، گاهی خواب دیدن میتواند روند یک اتفاق و تصمیم را تغییر دهد. این اتفاق برای برخی از افراد از جمله خود من افتاده است. به هر حال تحقیقات در زمینه مناسب بودن رویا بر روی سلامت روانی و رفاه فرد اتفاق افتاده است. این تحقیقات نشان میدهد کسانی که دارای رویاهای شیرین هستند به مراتب در تصمیم گیری ها موفق تر میباشند و کسانی که برخی از موارد را در که در زیر آمده است دارند کمتر تصمیمات مناسب اتخاذ میکنند:

این تحقیقات نشان میدهد که رویا میتواند برای حال و روان ما مفید باشند. بصورت کلی رویا و خواب دیدن میتوانند:

در یکی از تحقیقات این موضوع ذکر شده است که کودکان در هنگام خواب دیدن یاد میگیرند. آنها میتوانند مشکلات و چالش های طول روز خود را در خواب تجزیه و تحلیل کنند و مسیر یادگیری را آسان تر کنند. موضوع یادگیری در خواب بسیار مهم است. این موضوع نشان میدهد که خواب یک فرآیند در مغز ماست که بصورت کاملا هدفمند عمل میکند. 

بصورت کلی خواب ها از آنچه به نظر میرسند کوتاه تر هستند. ممکن است فکر کنید ساعت ها مشغول ادراک یک رویا هستید اما واقعیت این است که ما معمولا بیش از 30 دقیقه خواب نمی بینیم. تحقیقات نشان  داده اند که مرحله REM از چرخه خواب بین 10 تا 30 دقیقه به درازا میکشد.

بیایید کمی عمیق تر به خواب دیدن فکر کنیم. خواب ها در طول تاریخ برای بشر الهام بخش بوده اند. از این جهت که ما چیزی میبینیم که عملا اختیاری درباره آن نداریم. بنابراین اینگونه گمان میشد که خواب از جهان دیگری کنترل میشود. دژاوو یا آنچه در واقعیت میبینیم و فکر میکنیم که قبلا خوابش را دیده ایم گاهی به عنوان تصدیق کننده این مدعی ارائه میگردد. در داروبین ما درباره خواب های صادق نمیتوانیم بحث کنیم ما موظف هستیم درباره خواب و روانپزشکی و ارتباط فیزیکی اندام های حسی با خواب مطالبی ارائه دهیم. بنابراین آنچه بیان میشود صرفا درباره تحقیقاتی است که بصورت علمی بر روی خواب انجام شده است.

فروید که مهمترین روانشناس قرن اخیر است درباره ناخودآگاه تحقیقات و نظریات فراوانی ارائه داده است. وی معتقد بود که خواب بر اساس ضمیر ناخوداگاه اتفاق می افتد و آشکار کننده برخی موارد از جمله:

است. فروید معتقد بود که خواب دیدن برای برآوردن خواسته هایی است که برای جامعه مقبول نیست. یا حداقل فرد فکر میکند که جامعه آنچه را که در خواب میبیند در واقعیت قبول نمیکند. این موضوع سبب شد تا بحث های بسیاری در مورد خواب دیدن، علت و مفهوم آن شکل بگیرد.

 همانطور که در مورد اینکه چرا ما خواب می بینیم نظرات متفاوتی وجود دارد، دیدگاه های متفاوتی نیز در مورد معنی رویا وجود دارد.  برخی از کارشناسان می گویند رویا هیچ ارتباطی با احساسات یا افکار واقعی ما ندارد.  آنها فقط داستانهای عجیبی هستند که به زندگی عادی مربوط نمی شود.

برخی دیگر معتقدند رویاهای ما ممکن است افکار و احساسات ما را بازتاب دهد و عمیق ترین خواسته ها ، ترس ها و نگرانی های ما را نمایندگی کنند. به ویژه رویاهایی که بارها و بارها اتفاق می افتند بیشتر نشان دهنده عمق ضمیر ناخودآگاه ماست.  با تفسیر رویاهایمان ، ممکن است به زندگی و خودمان بینش پیدا کنیم.  بسیاری از مردم می گویند در هنگام رویاپردازی بهترین ایده های خود را ارائه کرده اند.

 غالباً افراد گزارش می دهند که رویاهای مشابهی دارند: آنها تحت تعقیب قرار می گیرند ، از صخره سقوط می کنند یا برهنه در ملاء عام ظاهر می شوند.  این نوع رویاها احتمالاً ناشی از استرس یا اضطراب پنهان هستند.  ممکن است رویاها مشابه باشند ، اما کارشناسان می گویند معنای پشت این رویا برای هر فرد منحصر به فرد است. 

اگر رویا ها برای هر فرد متفاوت باشد پس معنی آن نیز برای هر فرد متفاوت خواهد بود. بنابراین آیا استفاده کردن از کتاب های تعبیر خواب در این موارد صحیح است؟ پاسخ یک خیر قطعی است. وقتی که ما چیزی در خواب میبینیم، اگر باور داشته باشیم که آن موضوع مختص ماست پس باید علت دیدن و نیز مفهوم آنرا در خود و احتمالا گذشته خود پیدا کنیم. دیدن مار ممکن است در کتب تعبیر خواب به ثروت تعبیر شود اما ممکن است برای یک فرد دیدن مار در خواب تنها نشانه ای از استرس روزمره باشد. بدین ترتیب این ما هستیم که به خوابهایمان معنی و مفهوم میبخشیم. ما انتخاب میکنیم که خوابمان دقیقا چه معنایی داشته باشد زیرا بدن و مغز ما همیشه در حال حمایت کردن از ماست و گاهی این حمایت تا جایی پیش میرود که یک موضوع نا مفهوم را دارای معنی و مفهوم کند.

گاهی اوقات آنچه در خواب میبینیم در آینده به وقوع میپیوندد. اما واقعاً چگونه؟ در تحقیقاتی که درباره خواب دیدن و رویا و نیز ارتباط آنها با آینده انجام شده است دلیل پیش بینی آینده با خواب دیدن را اینگونه تشریح میکنند:

اما پیوند ناخودآگاه با اطلاعات شناخته شده به چه معناست. مغز ما در طول زندگی یاد میگیرد که دقیقا بعد از یک اتفاق چه رویداد هایی ممکن است رخ دهد. اگر رویدادی که در حال رخ دادن است دقیقا به علت شناخته شده باشد در این صورت پیش بینی دقیق اتفاق می افتد. بیایید یک مثال ساده بزنیم:

یک پارچ آب از دست کسی و از فاصله 1 و نیم متری بر روی سنگ می افتد. چه اتفاقی رخ خواهد داد. بیایید این تصویر را در ذهن بسازیم و تصور کنیم. مادر شما در حال رد شدن از وسط آشپزخانه است و پارچ آب از دستانش می افتد. چه میبینید؟ 

شما در ذهن خود راه رفتن مادرتان را دید. همینطور افتادن پارچ آب را نیز دیدید. آیا شما پیش گو هستید؟ خیر شما آنقدر در این موضوع تجربه دارید که راه رفتن را بتوانید در ذهن بسازید حتی نحوه گرفتن پارچ آب را دقیقا به همانگونه که مادرتان آنرا هر روز به دست میگیرد را میتوانید تصور کنید. آنچه گفتیم پیوند ناخودآگاه و اطلاعات واقعی است. گاهی مغز ما آنچه را که در حال رخ دادن است را برای ما شبیه سازی میکند.

 محققان به طور قطع نمی دانند چرا رویاها به راحتی فراموش می شوند.  شاید ما طوری طراحی شده ایم که رویاهای خود را فراموش کنیم زیرا اگر همه آنها را به خاطر آوریم ، ممکن است نتوانیم رویاها را از خاطرات واقعی تشخیص دهیم.

 همچنین ، به خاطر سپردن رویا ها دشوارتر است زیرا در هنگام خواب REM ، بدن ما ممکن است سیستم هایی را در مغز ما خاموش کند که خاطرات ایجاد می کند.  ما ممکن است فقط آن رویاهایی را که درست قبل از بیدار شدن ما اتفاق می افتند ، هنگامی که برخی از فعالیت های مغزی دوباره فعال می شوند ، به خاطر بیاوریم.

 برخی می گویند ذهن ما چیزی را فراموش نمیکند فقط ما نمی دانیم چگونه به آنها دسترسی پیدا کنیم.  رویاها ممکن است در حافظه ما ذخیره شوند و منتظر یادآوری آنها باشیم.  این موضوع ممکن است توضیح دهد که چرا در یک روز ناگهان یک رویا را به خاطر می آورید، زیرا ممکن است به یاد آوردن آنچه که در رویا دیده ایم برای تحریک حافظه رخ داده باشد.

همانطور که در بالا بیان شدن خواب دیدن میتواند به علت پیوند ذهن ناخودآگاه ما یا تجربیات روزمره ما اتفاق بی افتد. اما میتوان با یک تکنیک ساده از خواب هایی که میبینیم به برخی از واقعیت های نا خودآگاه خود پی ببریم. یک دفتر یادداشت بردارید و هر آنچه که در خواب دیده اید را به همراه احساسی که آن لحظه تجربه کرده اید بنویسید. این کار در طولانی مدت سبب میشود تا یک مرجع از خواب هایتان داشته باشید. با مرور این دفتر یاد داشت متوجه میشوید که چه میزان خواب های تکراری دارید. خواب هایی که در واقع ناخودآگاه شما برای شما ایجاد کرده است. استفاده کردن از مشاور میتواند در این زمینه و یافتن گره های روانی تان کمک بسیار زیادی به شما بکند.

در پایان این مطلب در مورد خواب دیدن و رویا این موضوع را باید به شما یادآوری کنیم که گاهی خواب ها میتوانند انگیزه های زیادی به ما بدهند. این بدان معناست که خواب ها آیینده را پیش بینی نمیکند اما میتوانند سبب شوند که آینده را تغییر دهیم.