آنچه در این مطلب می خوانیم:
- علائم هشدار دهنده اولیه عود بیماری
- نکاتی برای کمک به پیشگیری از عود اسکیزوفرنی
- عود اسکیزوفرنی و خودکشی ناشی از آن
- نکات مهم برای جلوگیری از خودکشی ناشی از عود اسکیزوفرنی
بسیاری تصور می کنند، زمانی که اسکیزوفرنی تحت کنترل باشد و علائم آن بهتر یا متوقف شود، به این معنی است که این بیماری را پشت سر گذاشته و درمان شده اند. درحالیکه ممکن است بعد از مدتی، علائم بیماری با شدت بیشتری عود کند.
علائم هشدار دهنده اولیه عود بیماری
برای جلوگیری از عود اسکیزوفرنی، باید به علائم هشدار دهنده اولیه توجه نمود. موارد زیر، برخی از علائم اولیه عود اسکیزوفرنی است که درصورت بروز هریک از آنها باید به پزشک اطلاع داد. پزشک ممکن است با قطع برخی داروها، روند درمان را تنظیم کرده و بتواند بیمار را به مسیر اصلی هدایت کند.
- مشکل در خواب
- کم خوردن
- مشکل در تمرکز یا بی نظمی
- دوری از افراد یا ناپدید شدن غیر منتظره
- تغییرات خلقی، عصبی بودن یا تحریک پذیری
- داشتن ایده های عجیب و غریب یا تفکر بی نظم
- ضعف در بهداشت فردی
- گفتار بدون معنی و مفهوم
- شنیدن صداهای کاذب
- هذیان، سوء ظن، یا افزایش پارانویا
- صحبت های پرخاشگرانه
- افکار خودکشی
برخی از علائم بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرخاشگری فیزیکی علیه خود یا دیگران
- لبخند زدن بدون دلیل
- افکار عجیب و غریب
- شکستن چیزها
نکاتی برای کمک به پیشگیری از عود اسکیزوفرنی
جلوگیری از عود اسکیزوفرنی بسیار مهم است، زیرا، هر عود بیماری، احتمال بروز عودهای بعدی را افزایش داده و درمان علائم را سخت تر می کند.
- داروهایتان را طبق تجویز پزشک مصرف کنید: حتی اگر هیچ یک از علائم بیماری را ندارید، بازهم به مصرف دقیق داروهایتان ادامه دهید. قطع ناگهانی دارو، از شایع ترین دلایل عود اسکیزوفرنی است. بازگشت علائم پس از قطع دارو مدت مشخصی ندارد و می تواند روزها، هفته ها یا ماه ها بعد از قطع این اتفاق بی افتد.
- با پزشک خود همکاری کنید تا کمترین دوز برای کنترل علائم و همچنین بهترین روش و نوع داروی مناسب را پیدا کنید. گاهی یک تزریق ماهانه یک داروی ضد روان پریشی طولانی اثر، برای بازگشت به مسیر درمان برخی افراد موثر است.
- از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری کنید: این محصولات علائم بیماری را بدتر کرده و احتمال عود اسکیزوفرنی را افزایش می دهند.
- راه های مثبتی برای مدیریت استرس پیدا کنید: استرس برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، عاملی برای عود بیماری است. توصیه می شود، زمانیکه احساس خستگی می کنید، کمی استراحت کنید. اگر در اطراف خود فردی مبتلا به اسکیزوفرنی دارید، کمک کنید که راه های سالم رسیدن به آرامش را پیدا کنند.
- هر روز 30 دقیقه ورزش کنید: برخی از مطالعات نشان می دهد که ورزش، همراه با داروها، می تواند به از بین بردن علائم اسکیزوفرنی کمک کند. بهتر است برای ادامه ورزش، یک همراه ورزشی پیدا کنید.
- به اندازه کافی بخوابید: نداشتن خواب کافی می تواند برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مشکل ساز باشد. ورزش و محدود کردن مصرف کافئین می توانند زمینه خواب راحت را فراهم کنند.
عود اسکیزوفرنی و خودکشی ناشی از آن
افکار و اقدام به خودکشی، یکی از علائم پرخطری است که در عود اسکیزوفرنی اتفاق می افتد. جلوگیری از خودکشی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، ممکن است بسیار سخت باشد، زیرا، بیماران، گاهی به سرعت و بدون هیچ هشداری، به افکار خودکشی عمل می کنند. لذا، توصیه می شود که درکنار بیماران اسکیزوفرنی همیشه یکی از دوستان یا اعضای خانواده حضور داشته باشند تا در مواقع بروز افکار خودکشی، به سرعت اقدام کنند.
عوامل خطر برای خودکشی در اسکیزوفرنی
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اگر جوان، مرد، سفیدپوست و هرگز ازدواج نکرده باشند، احتمال بیشتری برای اقدام به خودکشی دارند.
همچنین، اگر فردی قبل از تشخیص اسکیزوفرنی، در زندگی روزمره خود موفق باشد، پس از تشخیص به افسردگی مبتلا شود، سابقه سوء مصرف الکل یا مواد داشته باشد و در گذشته اقدام به خودکشی کرده باشد، شرایط مساعدتری برای خودکشی دارد.
فرد مبتلا به اسکیزوفرنی که اقدام به خودکشی می کند ممکن است دارای یکی از شرایط زیر باشد:
- یک مرد زیر 30 سال باشد
- ضریب هوشی بالایی داشته باشد
- در نوجوانی و جوانی موفق بوده باشد
علاوه براین، احتمال خودکشی در افرادی با شرایط زیر نیز بیشتر است:
- نا امید
- منزوی از نظر اجتماعی
- بستری شدن در بیمارستان
- بدتر شدن سلامتی
- تحمل رنج از دست دادن یا طرد شدن به تازگی
- عدم حمایت افراد دیگر
- داشتن استرس یا بی ثباتی خانوادگی
- ترس از بدتر شدن وضعیت روانی
- افراد بیش از حد وابسته به درمان یا از دست دادن ایمان
همچنین، موارد زیر، با خودکشی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، ارتباط دارد:
- بیماری طولانی مدت یا درد مزمن
- سابقه خانوادگی خودکشی
- سابقه افسردگی در گذشته یا حال
- سوء مصرف مواد مخدر
- بسیار ناراحت و عجولانه بودن
- داشتن افکار خودکشی
- تعداد بالای نسخه برای داروهای اسکیزوفرنی و داروهای ضد افسردگی
- نگرش منفی نسبت به دارو و عدم رعایت برنامه درمانی خود
- ناتوانی در کار
- وابسته بودن به دیگران
به طورکلی، به نظر می رسد، هذیان و توهمات، که از اصلی ترین علائم اسکیزوفرنی هستند، با علائم خودکشی ارتباط بسیار ضعیفی دارند. برخی از علائم خودکشی عبارت است از:
- ناامیدی
- نگرش منفی به زندگی
- احساس بی ارزشی
- آگاهی تاثیر منفی اسکیزوفرنی بر نحوه تفکر فرد
نکات مهم برای جلوگیری از خودکشی ناشی از عود اسکیزوفرنی
درصورتیکه یکی از اطرافیانتان به اسکیزوفرنی دچار باشد، می توانید در صورت بروز، افکار خودکشی آنها را کنترل و از اقدام به آن جلوگیری کنید.
- مراقب علائم نشان دهنده احساس نا امیدی باشید.
- مراقب افرادی که متحمل ضرر شده اند باشید.
- ممکن است فکر کنید، حال کسی که در بیمارستان بستری شده خوب است. اما، گاهی، زمانی که فرد از بیمارستان ترخیص می شود، ممکن است که کارکنان و سایر بیماران را به عنوان افراد اصلی زندگی خود ببینند و سپس بدون آنها احساس ناامیدی کنند که دراین صورت، خطر خودکشی افزایش می یابد.
- زمانیکه فردی به اسکیزوفرنی مبتلا می شود، به طبع، احساس ناامیدی، افکار و رفتارهای خودکشی در آنها اوج می گیرد. این اتفاق، زمانیکه فرد از جدی بودن وضعیت خود آگاه می شود، بیشتر رخ می دهد.
- برخی افراد با آگاهی از بیماری خود، بیشتر ترغیب به مراقبت از خود می شوند. این مورد برای برخی دیگر، می تواند منجر به افکار خودکشی شود، به خصوص افراد جوانی که قبل از دانستن ابتلا به بیماری، زندگی سالمی داشتند و اکنون همه چیز را تمام شده و از دست رفته می دانند.
- به خاطر داشته باشید که بسیاری از داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد روان پریشی، افکار و اقدام به خودکشی را در بزرگسالان جوان، نوجوانان و کودکان افزایش می دهند. حتما، قبل از مصرف هر دارویی، هشدارهای مصرف آن را مطالعه کرده و درمورد آن با پزشک صحبت کنید.
با این تفاسیر، می توان گفت که خودکشی یکی از علائم شدید عود اسکیزوفرنی است که عدم توجه به آن می تواند منجر به اقدام به خودکشی شود. بنابراین، اگر کسی را می شناسید که به بیماری اسکیزوفرنی دچار است و می دانید که به خودکشی فکر می کند یا در مورد آن صحبت می کند، به او کمک کنید.
همچنین، اگر بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی به خودکشی فکر نمی کند، احتمالا، نشان دهنده عدم عود اسکیزوفرنی یا عود خفیف اسکیزوفرنی است. در این صورت، بیمار نیاز به موارد زیر دارد:
- درمان برای هرگونه علائم افسردگی
- بهبود نحوه پیگیری درمان اسکیزوفرنی
- داشتن افرادی برای مراقبت از نزدیک. به خصوص در افرادی که ضررهایی را متحمل شده اند
- داشتن یک طرح ایمن برای مقابله با هرگونه شکست یا بدتر شدن علائم
