تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

تنبلی تخمدان (PCOS) یک بیماری هورمونی است که به دلیل عدم تعادل هورمون های آزاد شده از تخمدان رخ می دهد. این بیماری که یکی از شایع ترین بیماری های تخمدان در زنان است، ممکن است در دوران باروری زنان ایجاد شده و بر توانایی باروری آنها تاثیر بگذارد. همچنین می تواند باعث ایجاد برخی از این مشکلات نیز شود:

• توقف پریودهای زنان یا نامنظمی آنها
• ایجاد آکنه و موهای زائد بدن و صورت
• تاثیر بر سلامت عمومی فرد و افزایش دیابت و فشارخون بالا

فرد مبتلا به تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک، می تواند از طریق مصرف دارو، علائم این بیماری را درمان کند و باردار شود. برخی از افراد تصور می کنند که نام "پلی کیستیک" به معنی لزوم وجود کیست در تخمدان است. درصورتیکه اینطور نبوده و ممکن است که برخی از زنان بدون داشتن کیست، مبتلا به PCOS باشدند.

هورمون­ ها چه ارتباطی با تنبلی تخمدان ( PCOS) دارند؟

زمانی که فرد به تنبلی تخمدان مبتلا می شود، تعادل هورمون های تولید مثلی او به هم ریخته و باعث ایجاد مشکلاتی در نظم قاعدگی یا به طورکلی قطع آن می شود. ازجمله هورمون های موثر در تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارت است از:

• آندروژن­ها: آندروژن ها هورمون های مردانه ای هستند که زنان نیز به میزان متعادلی از آنها را در بدن خود دارند. سطح این هورمون در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان یا  PCOS بالاتر از حد طبیعی است.
• انسولین: انسولین هورمون کنترل کننده قندخون است، اما زمانی که فرد دارای سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد، واکنش مناسبی به ترشح انسولین نشان نمی دهد.
• پروژسترون: درصورت ابتلا به PCOS ممکن است که سطح این هورمون به اندازه کافی در بدن فرد نباشد و باعث قطع قاعدگی او برای مدت طولانی یا نامنظمی آن شود.

علائم تنبلی تخمدان

ممکن است تصور شود که چربی پوست، عقب افتادن چرخه قاعدگی یا افزایش وزن از مسائل عادی هستند که هرکسی را می تواند درگیر کند. اما، توجه داشته باشید که این علائم می توانند برخی از نشانه های تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد که به عنوان PCOS نیز شناخته می شود.

علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک بسیار زیاد است و افراد مبتلا به آن ممکن است که فقط برخی از آنها را تجربه کنند. گاهی ممکن است که سالها طول بکشد تا زنان متوجه ابتلا به این عارضه شوند. برخی از علائم رایج PCOS:

• رشد مو در نواحی ناخواسته: این موها بیشتر روی صورت یا چانه، سینه ها، شکم یا انگشتان شست و پا رشد می کنند.
• ریزش مو: موهای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان نازک می شود و در میانسالی به اوج خود می رسد.
• آکنه یا پوست چرب: تغییرات هورمونی ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند باعث ایجاد پوست چرب و جوش شود. البته این مشکلات پوستی بدون   PCOS هم اتفاق می افتند لذا، برای اطمینان از ابتلا به این بیماری باید به پزشک مراجعه کرد.
• تیره شدن پوست: زنان مبتلا به تنبلی تخمدان ممکن است لکه های پوستی ضخیم، تیره و مخملی را زیر بازوها یا سینه ها، پشت گردن و در ناحیه کشاله ران خود مشاهده کنند که به این حالت آکانتوز نیگریکانس می گویند.
• مشکلات خوابیدن یا احساس خستگی دائمی: مبتلایان به تنبلی تخمدان ممکن است که برای به خواب رفتن مشکل داشته باشند یا دارای اختلال آپنه خواب باشند. این عاملی است که باعث می شود تا بعد از بیداری نیز، احساس آرامش نکنند.
• سردرد: افزایش هورمون هایی که باعث سندرم تخمدان پلی کیستیک می شوند، می توانند باعث سردرد نیز شوند.
• پریودهای سنگین: PCOS می تواند باعث ایجاد نوسانات بزرگ از جمله خونریزی بسیار شدید و پریودهای مکرر در چرخه قاعدگی شود.
• پریودهای نامنظم: ممکن است که چند ماه پریود نشوید یا پریودتان عقب بیفتد.
• مشکل باردار شدن: نامنظم بودن قاعدگی می تواند بارداری را با مشکل مواجهه کند. این درحالی است که PCOS از عوامل اصلی ناباروری است.
• افزایش وزن: تقریبا نیمی از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان با افزایش یا کاهش وزن مواجه هستند. لازم است بدانید که کاهش میزان کمی از وزن می تواند قاعدگی را بهبود بخشیده و باعث کنترل کلسترول و قند خون شود.

اگر هریک از علائم ذکر شده را در خود مشاهده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. برای رفع این عارضه، درمان و تغییراتی در سبک زندگی وجود دارد که می تواند باعث تشخیص شما در ابتلا به تنبلی تخمدان شود.

دلایل  تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک

تاکنون علت دقیق تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان مشخص نشده است. اما، شواهد نشان می دهد که ژنتیک می تواند نقش زیادی در ابتلای فرد به PCOS داشته باشد. عوامل دیگری ازجمله چاقی و ترشح بیش از حد انسولین نیز ممکن است در ابتلای زنان به تنبلی تخمدان نقش داشته باشند. سایر عوامل احتمالی شامل:

• افزایش سطح هورمون مردانه آندروژن: سطح بالای آندروژن می تواند از ترشح تخمک از تخمدان جلوگیری کرده و باعث برهم خوردن نظم چرخه قاعدگی و ایجاد آکنه و رشد موهای زائد در زنان و افراد AFAB (افراد ترا جنسیتی) شود. تخمک گذاری های نامنظم همچنین می تواند کیسه های کوچک پر از مایعی را در تخمدان ایجاد کند.
• مقاومت به انسولین: سطح بالای انسولین در بدن، عاملی برای تولید و آزادسازی هورمون آندروژن توسط تخمدان ها است. هرچه میزان هورمون های مردانه بیشتر شود، تخمک گذاری ها سرکوب شده و سایر علائم تنبلی تخمدان ظاهر می شوند. انسولین به بدن کمک می کند که گلوکز را برای تبدیل به انرژی استفاده کند. زمانی که فرد به مقاومت انسولینی مبتلا باشد، بدن وی قادر به پردازش صحیح انسولین نبوده و درنتیجه سطح گلوکز در خون افزایش پیدا می کند. ابتلا به مقاومت انسولینی به معنی ابتلا به دیابت نیست اما درصورت عدم کنترل می تواند به دیابت تبدیل شود. اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل مقاومت به انسولین است.
• التهاب با درجه پایین: افراد مبتلا به PCOS  تمایل زیادی به التهاب مزمن با درجه پایین دارند. با انجام آزمایش‌های خونی اندازه گیری کننده سطح پروتئین واکنش‌گر C (CRP) و گلبول‌های سفید خون توسط کادر درمان، می توان سطح التهاب در بدن افراد را مشاهده کرد.

آیا PCOS می تواند باعث سقط جنین شود؟

اگرچه اکثر زنان مبتلا به تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک می توانند با موفقت بارداری خود را سپری کنند، اما گاهی ممکن است که ابتلا به تنبلی تخمدان، خطر بروز برخی از عوارض بارداری را افزایش دهد. ازجمله عوارض PCOS مرتبط با بارداری عبارت است از:

• دیابت بارداری
• پره اکلامپسی
• فشار خون بالا.
• زایمان زودرس (تولد قبل از هفته 37 بارداری)
• زایمان سزارین به دلیل چاقی، دیابت یا فشار خون بالا

آیا تخمدان پلی کیستیک خطرناک است؟

بیماری تنبلی تخمدان به تنهایی خطرناک و تهدیدکننده نیست، اما عوارض ناشی از آن درصورت عدم درمان می تواند سلامتی فرد را تهدید کند و احتمال ابتلا به دیابت، فشارخون بالا، چاقی، سرطان رحم، به هم ریختن عملکرد غدد، هورون ها و مواجهه با سختی های باروری را افزایش دهد.

احتمال حاملگی با تخمدان پلی کیستیک چند درصده؟

تحقیقات نشان داده است که حدود 80% از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، با مصرف داروهای باروری موفق به بارداری شده اند. این درحالی است که نیمی از این تعداد، طی شش دوره قاعدگی، موفق به بارداری طبیعی شده اند. بنابراین، می توان گفت که احتمال ناباروری با تنبلی تخمدان بسیار کم است و درصورت رعایت توصیه های پزشک، می توان باردار شد.

عوارض تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک

زنانی که مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند و سطح آندروژن بالایی دارند، احتمال بروز عوارض بیشتری در آنها وجود دارد. البته این عوارض دز زنان مختلف متفاوت است.

• مشکل باردار شدن: عدم تعادل هورمون ها می تواند در فرآیند تخمک گذاری اختلال ایجاد کند. در این صورت، اگر تخمک سالمی برای بارور شدن با اسپرم وجود نداشته باشد، بارداری اتفاق نمی افتد. اما این مورد همیشگی نیست و گاهی می توان با وجود تنبلی تخمدان، با مصرف یک دوره دارو باردار شد.
• عوارض بارداری: اکثر زنان مبتلا به تبلی تخمدان می توانند باردار شوند، اما در این حالت احتمال بروز عوارض بارداری ازجمله دیابت بارداری و فشارخون بالا را افزایش می دهد و خطر زایمان زودرس، سزارین و سقط جنین را در پی خواهد داشت.
• مشکلات انسولین و دیابت: PCOS  احتمال بروز مقاومت به انسولین را در بدن زنان افزایش می دهد. در این وضعیت، سلول های ماهیچه ای، اندام ها و بافت های بدن قادر به جذب مناسب قند خون نیستند و باعث تجمع قند خون اضافی در جریان خون می شود. معمولا مقاومت به انسولین تا زمانی که باعث افزایش قندخون و ابتلا به دیابت نشود، علائمی ایجاد نمی کند. تقریبا بیش از نیمی از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان تا سن 40 سالگی به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند.
• سندرم متابولیک: علائمی مانند تری­گلیسیرید بالا و کلسترول پایین HDL ("خوب")، فشار خون و سطح قند خون بالا، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می­دهد.

سایر عوارض شایع PCOS عبارتند از:

• افسردگی
• اضطراب
• خون­ریزی رحم و خطر بیشتر سرطان رحم
• مشکلات خواب ازجمله آپنه خواب
• التهاب کبد

تشخیص تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک

در پاسخ به سوال از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم؟ باید بگوییم که هیچ آزمایشی نمی تواند مستقیما ابتلا به تنبلی تخمدان را نشان دهد. معمولا پزشکان درابتدا درمورد علائم این بیماری سوال کرده و با معاینه فیزیکی و آزمایش خون، آن را تشخیص می دهند.

سوالات پزشک درمورد تنبلی تخمدان

پزشک از تمامی علائم و نشانه های موجود در شما سوال می کند تا احتمال ابتلای شما به بیماری های دارای علائم مشابه را کاملا رد کند. یکی از مهمترین سوالات برای تشخیص تنبلی تخمدان، داشتن سابقه خانوادگی تخمدان پلی کیستیک یا مشکلات باردار شدن در مادر یا خواهر است. زیرا، PCOS معمولا در خانواده ها به صورت ژنتیکی دیده می شود. علاوه براین، پزشک سوالات دیگری را درمورد مشکلات پریودی و تغییرات وزن در شما نیز خواهد پرسید.

احتمالا پزشک PCOS  را در صورت داشتن حداقل دو مورد از علائم زیر تشخیص می دهد:

• پریودهای نامنظم
• سطوح بالاتر آندروژن (هورمون های مردانه) که در آزمایش های خون یا از طریق علائمی مانند آکنه، طاسی با الگوی مردانه، یا رشد موهای اضافی روی صورت، چانه یا بدن نشان داده می شود.
• وجود کیست در تخمدان،  که در سونوگرافی نشان داده می شود

تشخیص تنبلی تخمدان با معاینه بدنی

پزشک ممکن است برای تشخیص دقیقتر سندرم تخمدان پلی کیستیک، موارد زیر را در شما بررسی کند:

• اندازه گیری فشار خون
• بررسی BMI (شاخص توده بدنی) و اندازه کمر
• بررسی پوست از نظر رشد موهای اضافی، آکنه و تغییر رنگ پوست
• معاینه لگن: معاینه لگن از نقاطی است که معمولا پزشکان به طور منظم آن را چکاپ می کنند تا متوجه هرچیز غیرعادی در واژن، دهانه رحم، رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها و رکتوم شوند.
• اولتراسوند لگن (سونوگرافی): در این معاینه، ظاهر تخمدان ها به صورت تصویری بررسی می شود. برای انجام این کار دراز می کشید و پزشک یا دستیار او، یک دستگاه را در واژن شما قرار می دهد تا تخمدان ها را از نظر وجود کیست و ضخامت پوشش داخلی رحم بررسی کند. زمانی که قاعدگی عقب بیوفتد، پوشش داخلی رحم ضخیم تر از حد معمول است. علاوه براین، با انجام سونوگرافی، تغییرات تخمدان ها نیز مورد بررسی قرار می گیرد. معمولا تخمدان های زنان مبتلا به تنبلی یکونیم تا سه برابر بزرگتر از حالت عادی است و می توان آن را در حدود 90 درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان مشاهده کرد.

تست های تشخیص تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک

درحالت کلی، آزمایش مشخصی برای تشخیص تنبلی تخمدان وجود ندارد و پزشک با استفاده از علائم، معاینه بدن و برخی از تست های پزشکی این عارضه را تشخیص می دهد. برخی از تستس ها و آزمایش های تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارت است از:

• آزمایش خون: پزشک یا کادر درمان مقداری از خون شما را از رگ بازو می گیرند و سطح هورمون های زیر را  با تست های آزمایشگاهی اندازه می گیرند:

• هورمون محرک فولیکول (FSH)  که بر توانایی شما برای باردار شدن تأثیر می گذارد و در تنبلی تخمدان ممکن است سطح آن کمتر از حد نرمال یا حتی نرمال باشد.
• هورمون لوتئینه کننده (LH) تخمک گذاری را تحریک می کند و در PCOS ممکن است بالاتر از حد معمول باشد.
• تستوسترون یک هورمون جنسی است که سطح آن در زنان مبتلا به PCOS  بالاتر است.
• استروژن ها گروهی از هورمون ها که باعث پریودی زنان می شوند. در PCOS ممکن است سطح این هورمون نرمال یا بالا باشد.
• سطح گلوبولین اتصال به هورمون جنسی (SHBG) ممکن است کمتر از حد طبیعی باشد.
• هورمون جنسی به نام آندروستندیون ممکن است در سطح بالاتر از حد طبیعی قرار داشته باشد.

• گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG): این یک آزمایش هورمونی است که می تواند احتمال بارداری را بررسی کند.
• هورمون آنتی مولرین (AMH): این آزمایش می تواند میزان عملکرد تخمدان ها را بررسی کند و به تخمین دور بودن یائسگی کمک کند. در صورت ابتلا به PCOS  سطوح این هورمون بالاتر خواهد بود.
• پزشک ممکن است چند آزمایش دیگر را برای رد سایر بیماری ها از جمله مشکلات تیروئید، تومورها و هیپرپلازی (ورم اندام به دلیل سلول های زیاد) که علائم مشابه PCOS  دارند، توصیه کند.

بعد از تشخیص تنبلی تخمدان، ممکن است که پزشک انجام آزمایش های قند و کلسترول خون را برای بررسی سلامت کلی شما و احتمال ابتلا به بیماری های دیگر توصیه کند. این آزمایش ها عبارتند از:

• پروفایل لیپیدی: این آزمایش به بررسی کلسترول و تری گلیسیرید می پردازد. زیرا،  PCOS می تواند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.
• آزمایش گلوکز: بیش از نیمی از زنان مبتلا به PCOS به دیابت نیز مبتلا می شوند.
• انسولین: معمولا پزشک تمایل دارد که میزان پاسخدهی بدن را به انسولین که کنترل کننده سطح قند خون است، بسنجد. اگر بدن به انسولین تولید شده پاسخ ندهد، ممکن است مبتلا به مقاومت به انسولین باشید. این مساله در بین زنان مبتلا به PCOS رایج است و می تواند منجر به دیابت شود.

بعد از بررسی نتایج آزمایش ها، پزشک به شما کمک خواهد کرد تا علائم تنبلی تخمدان را مدیریت کنید و تا جای ممکن سالم بمانید.

درمان تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک

درمان تنبلی تخمدان می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند و احتمال ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت و بیماری های قلبی را کاهش دهد. برای درمان تخمدان پلی کیستیک باید با پزشکتان درمورد هدف از درمان صحبت کنید. به عنوان مثال، اگر قصد باردار شدن دارید، باید درمانتان برای کمک به بارداری باشد. اما اگر می خواهید علائم تنبلی تخمدان مانند آکنه و موهای زائد را رفع کنید، باید بر آن تمرکز کرد. به طورکلی، درمان شامل دارو درمانی، تغییر سبک زندگی یا ترکیبی از هر دو است. در ادامه به معرفی درمان های تنبلی تخمدان براساس هدف مورد نظر می پردازیم.

درمان تنبلی تخمدان در صورت عدم تمایل به بارداری

• کنترل بارداری هورمونی: از رایج ترین درمان های PCOS برای زنانی که قصد بارداری ندارند، پیشگیری از بارداری است. گزینه های درمانی در این مورد شامل قرص ها، چسب پوستی، حلقه واژن، شات ها یا IUD هورمونی (دستگاه داخل رحمی) است که می تواند به بازیابی دوره های منظم قاعدگی کمک کند. همچنین، این روش های جلوگیری از بارداری می توانند احتمال ابتلا به سرطان آندومتر در پوشش داخلی رحم را، کاهش دهند.
• داروی تحریک کننده انسولین: متفورمین دارویی است که برای درمان دیابت استفاده می شود. زمانی که انسولین بدن تحت کنترل باشد، احتمال بهبود چرخه های قاعدگی در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان زیاد است.
• داروهای مسدودکننده آندروژن ها: این داروها می توانند به کنترل آکنه و رشد موهای زائد کمک کنند. با پزشک خود درمورد مناسب بودن این داروها برای شما صحبت کنید.
• تغییر سبک زندگی: از بهترین راه های مقابله با سندرم تخمدان پلی کیستیک، داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم است. اکثر زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دارای اضافه وزن هستند. اما باید بدانید که کاهش حتی 5 یا 10 درصد از وزن بدن می تواند بسیاری از علائم این بیماری را کاهش داده و باعث تنظیم چرخه قاعدگی شود. همچنین می تواند در کنترل قند خون و تخمک گذاری هم مفید باشد. باتوجه به اینکه تنبلی تخمدان می تواند باعث افزایش قندخون شود، ممکن است که پزشک توصیه کند تا از مصرف غذاهای نشاسته ای یا شیرین پرهیز کرده و در عوض غذاهای حاوی فیبر مصرف کنید. همچنین، فعالیت به شما کمک می کند که قندخون و انسولین خود را کنترل کنید و وزن خود را کاهش دهید.

درمان تنبلی تخمدان درصورت تمایل به بارداری

• داروهای محرک تخمک گذاری: درحالت کلی، بارداری موفق با تخمک گذاری شروع می شود و برخی داروها به تحریک تخمک گذاری در افراد مبتلا به PCOS  کمک می کنند. ازجمله این داروها: کلومیفن، لتروزول، تزریق هورمون گنادوتروپین، متفورمین
• عمل جراحی: زمانی که داروهای تخمک گذاری اثر نداشته باشند، ممکن است که پزشکان با استفاده از جراحی حفاری تخمدان، باعث بهبود عملکرد آنها شود. هرچند که این روش نسبت به گذشته کمتر انجام می شود. در این جراحی، پزشک یک بریدگی کوچک روی شکم ایجاد کرده و با استفاده از ابزاری به نام لاپاراسکوپ و به وسیله یک سوزن تخمدان را سوراخ می کند و باعث تغییر سطح هورمون ها و تسهیل تخمک گذاری می شود.
• لقاح آزمایشگاهی یا IVF: در این روش، تخمک با اسپرم  در خارج از بدن بارور شده و بعد به داخل رحم منتقل می شود. این روش می تواند بهترین راه برای باردار شدن در صورت ابتلا به PCOS باشد، اما ممکن است گران باشد.

درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک وجود دارد؟

اگرچه درمان قطعی برای تنبلی تخمدان وجود ندارد، اما پزشک می تواند با کنترل علائم بیماری، به شما در مدیریت بیماری کمک کند. همچنین، اثرات سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است که در طول زمان تغییر کند و به حدی برسد که شما وجود آن را کمتر احساس کنید.

آیا می توان در دوران یائسگی، PCOS داشت؟

معمولا تغییرات هورمونی که در طول یائسگی ایجاد می شوند، علائم تنبلی تخمدان را برطرف می کنند.

کاهش موهای زائد در درمان تنبلی تخمدان

رشد موهای زائد یکی از عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک است که پزشک می تواند آن را با استفاده از دارو و روش های دیگر رفع کند. برخی از درمان ها عبارت است از:

• مواد موبر: کرم ها، ژل ها و لوسیون هایی که ساختار پروتئینی مو را تجزیه می کنند و موجب ریزش آن از پوست می شوند.
• الکترولیز یا لیزر درمانی: الکترولیز با از بین بردن ریشه موها به وسیله جریان الکتریکی، به حذف موهای زائد کمک می کند. لیزر درمانی فولیکول های مو را از بین می برد و طی چندین جلسه انجام می شود. اگرچه ممکن است برخی از موها برگردند، اما معمولا ریزتر و کرکی تر هستند.
• کنترل بارداری هورمونی: قرص های ضد بارداری و سایر داروهای ضد بارداری که از هورمون ها استفاده می کنند، می توانند رشد موهای ناخواسته و آکنه را درمان کنند.
• اسپیرونولاکتون: اگر روش پیشگیری از بارداری بعد از 6 ماه، رشد مو را متوقف نکند، پزشک این دارو را تجویز می کند. این دارو سطح نوعی هورمون جنسی به نام آندروژن را کاهش می دهد. اما اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، نباید آن را مصرف کنید، چون می تواند باعث نقص مادرزادی شود.

درمان اضافه وزن ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک

تنبلی تخمدان بدن را در استفاده از هورمون انسولین که به تبدیل قند و نشاسته غذاها به انرژی کمک می کند، دچار مشکل می کند (مقاومت به انسولین) و باعث ایجاد انسولین و قند در جریان خون می شود.

افزایش انسولین در خون، علاوه بر ایجاد اختلال در سطح هورمون ها، باعث اضافه وزن می شود. در این بیماری سطح هورمون های مردانه در زنان بالا رفته و از آنجایی که این افزایش وزن به دلیل افزایش هورمون های مردانه در آنهاست و بدن اکثر مردان تمایل به تجمع وزن در شکم دارند، ممکن است که زنان مبتلا به تنبلی تخمدان نیز دارای اضافه وزن به خصوص در قسمت شکم باشند. این افزایش وزن می تواند خطر بروز مشکلات قلبی، دیابت، آپنه خواب و سرطان رحم را افزایش دهد. از اینرو، اگر مبتلا به PCOS  هستید، توصیه می شود که با تغییر سبک زندگی، احتمال بروز مشکلات مربوط به سلامتی را کاهش دهید.

به طورکلی، افزایش وزن می تواند بر سلامتی تاثیرات بدی بگذارد. زنان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر احتمال بیشتری برای ابتلا به مشکلات زیر به دلیل اضافه وزن و مقاومت به انسولین دارند:

• دیابت نوع 2
• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• آپنه خواب
• ناباروری
• سرطان آندومتری

هرکدام از این شرایط، می تواند منجربه بیماری های قلبی شود.

بنابراین، با کاهش تنها 10 درصد از وزن بدن میتوان دوره قاعدگی را منظم کرد و برخی از علائم تنبلی تخمدان مانند حساسیت به انسولین و بیماری قلبی را کاهش داد. توصیه می شود که برای کاهش وزن به پزشک مراجعه کنید تا براساس BMI، شاخص توده بدنی شما را اندازه بگیرد و وزن مناسب برای شما را بگوید. همچنین، پزشک ممکن است برای کاهش وزن و کاهش هورمون های مردانه آندروژن نیز داروهایی را تجویز کند. برخی از این داروها عبارتند از:

• اورلیستات که به عدم جذب چربی و دفع چربی های اضافی از بدن کمک می کند.
• متفورمین، داروی دیابتی که به استفاده مناسب بدن از انسولین کمک کرده و تولید تستوترون را کاهش می دهد. همچنین می تواند به کاهش وزن زنان چاق مبتلا به PCOS کمک کند.
• داروهای ضد آندروژن که اثرات هورمون های مردانه را مسدود می کنند.

علاوه بر مصرف دارو، استفاده از عادات سالم در زندگی می تواند به کنترل وزن کمک کند. ازجمله این عادات:

• استفاده از یک رژیم غذایی پر فیبر و کم قند و مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل. از مصرف غذاهای فرآوری شده و چرب خودداری کنید.
• به جای سه وعده غذایی بزرگ، چهار تا شش وعده غذایی کوچک در طول روز بخورید. این به کنترل سطح قند خون شما کمک می کند.
• حداقل 30 دقیقه در روز در اکثر روزهای هفته، اگر نه در تمام روزهای هفته، ورزش کنید.
• سطح کلسترول و فشار خون خود را به طور منظم بررسی کنید.
• اگر سیگار می کشید، سعی در ترک آن داشته باشید.

درصورتیکه مصرف دارو و تغییر سبک زندگی به کاهش وزن شما کمکی نکرد، ممکن است که پزشک جراحی کاهش وزن را پیشنهاد کند. تغییر وزن پس از جراحی می تواند چرخه قاعدگی و سطح هورمون ها را تنظیم کرده و احتمال ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

بهترین قرص برای درمان تخمدان پلی کیستیک

معمولا بهترین قرص برای درمان تنبلی تخمدان، قرص ضدبارداری است. این داروها هورمونی بوده و معمولا دارای استروژن و پروژسترون مصنوعی هستند. برای برخی خانم ها قرص هایی به نام مینی پیل تجویز می شود که این قرص ها تنها حاوی پروژسترون هستند و عوارض کمتری دارند.

تغییر سبک زندگی در تنبلی تخمدان

اقداماتی که می تواند به درمان تخمدان پلی کیستیک کمک کند عبارت است از:

• مدیریت وزن: اگرچه همه زنان مبتلا به تنبلی تخمدان اضافه وزن ندارند، اما بسیاری از آنها چاق هستند و همین موضوع می تواند بر هورمون ها تاثیر بگذارد. لذا، اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند به بازگرداندن هورمون های شما به سطح طبیعی کمک کند. کاهش تنها 10 درصد از وزن بدن ممکن است به تنظیم چرخه قاعدگی نیز کمک کند.
• رژیم غذایی مناسب: با استفاده از رژیم غذایی مناسب می توانید قندخون خود را مدیریت کنید و از ابتلا به دیابت یا بیماری های قلبی جلوگیری نمایید.
• ورزش کردن: انجام منظم ورزش می تواند کالری بسوزاند و تون عضلانی را افزایش دهد. همچنین، فعالیت روزانه می تواند سطح آندروژن را کاهش داده و علائم تنبلی تخمدان را کمتر کند. علاوه براین، ورزش می تواند خلق و خو و عزت نفس افراد را تقویت کند.
• خواب کافی: کمبود خواب می تواند باعث برهم خوردن تعادل هورمون ها، مقاومت به انسولین و افزایش وزن شود. بهتر است با انجام کارهای زیر، زمینه را برای یک خواب آرام برای خود فراهم کنید:
  • هر روز تقریباً در یک زمان به خواب رفتن و بیدار شدن
  • اجتناب از تلفن همراه و تلویزیون در زمان های نزدیک به زمان خواب
  • ایجا یک اتاق خواب تاریک، خنک و ساکت
  • مراجعه به پزشک درصورت وجود مشکل در خوابیدن حداقل 7 ساعت در شب
• کاهش استرس: ابتلا به PCOS  می تواند باعث استرس شود و علائم آن را بدتر کند. باتوجه به اینکه هورمون استرس به نام کورتیزول از طریق پروژسترون و سایر هورمون ها در بدن ساخته می شود، استرس می تواند تعادل هورمون ها را در بدن به هم بزند. استرس همچنین می تواند باعث افزایش وزن و افسردگی شود.
• محدود کردن کافئین: مصرف زیاد کافئین می تواند بر خواب و تعادل هورمون ها تاثیر بگذارد.
• ترک سیگار
• ترک الکل
• اجتناب از مواد مختل کننده غدد درون ریز: مواد شیمیایی وجود دارد که باعث برهم خوردن تعادل هورمون ها شده و حتی ممکن است با PCOS در ارتباط باشد که به آن مختل کننده های غدد درون ریز گفته می شود. برخی از رایج ترین این مواد عبارتند از: بی فنل ها (از جمله BPA)، پارابن ها، فتالات ها و تریکلوزان. این مواد بیشتر در پلاستیک، لوازم آرایشی، مواد شیمیایی صنعتی و آفت کش ها یافت می شوند و میتوانند غذا، آب، خاک و هوا را آلوده کنند. اگرچه دوری کامل از این مواد دشوار است، اما با برخی از روش ها می توان کمتر در معرض انها قرار گرفت:
  • از محصولات حاوی عطر خودداری کنید
  • مواد غذایی را به جای ظروف پلاستیکی در ظروف شیشه ای یا فولادی ضد زنگ نگهداری کنید
  • از خوردن قوطی های حاوی BPA خودداری کنید
  • دست های خود را اغلب بشویید، به خصوص قبل از غذا خوردن
  • از جاروبرقی با فیلتر هپا استفاده کنید

رژیم غذایی مناسب برای تنبلی تخمدان پلی کیستیک

رعایت رژیم غذایی سالم می تواند تاحدودی علائم تنبلی تخمدان را کاهش دهد. برخی از نکات رژیم غذایی برای PCOS  عبارت است از:

• انتخاب غذاهای کم کالری، کم چربی و کنترل اندازه وعده های غذایی
• استفاده از غذاهایی که قند و کربوهیدرات های خاص (کربوهیدرات) کمتری دارند، برای مدیریت قند خون. البته برخی از کربوهیدرات ها مفید هتند و لازم است که در رژیم غذایی گنجانده شود ازجمله: کربوهیدرات های موجود در سبزیجات و میوه های پر فیبر. اما بهتر است کربوهیدرات های تصفیه شده را محدود کنید، مانند آنهایی که در آرد سفید، برنج سفید، سیب زمینی سفید، شکر و غذاهای بسیار فرآوری شده یافت می شوند. این غذاها دارای شاخص گلیسمی بالایی هستند، به این معنی که قند خون شما را به سرعت افزایش می دهند.
• سایر غذاهای سالم مانند مرغ و سایر گوشت های بدون چربی، ماهی و غلات کامل نیز می توانند به سطح قند خون شما کمک کنند. سعی کنید وعده های غذایی منظم داشته باشید، زیرا رعایت یک برنامه به بدن شما کمک می کند تا سطح انسولین را ثابت نگه دارد.

کلام اخر

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری هورمونی است که تخمدان ها را تحت تاثیر قرار داده و باعث برهم خوردن چرخه قاعدگی، رشد موهای زائد، اضافه وزن و حتی ناباروری می شود. با این حال، روش های درمانی مختلف می تواند این علائم را بهوبد بخشیده و به باروری کمک کند. اگر علائم تنبلی تخمدان را در خود مشاهده می کنید، توصیه می شود که به پزشک متخصص زنان مراجعه کرده و نسبت به درمان آن اقدام کنید.