شباهت و تفاوت های بیماری MS و ALS

آنچه در این مقاله می خوانیم:

• شباهت های بیماری ALS و MS
• تفاوت های بیماری های ALS و MS
• نحوه تاثیر MS  و ALS بر سلول‌های عصبی
• علائم بیماری ALS
• علائم بیماری MS

بیماری مولتیپل اسکروزیس (MS) و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) دو نوع بیماری متفاوت هستند که به دلیل داشتن برخی علائم مشترک، در برخی مواقع اشتباه گرفته می شوند. در این مطلب به بررسی شباهت های این دو بیماری پرداخته و با بیان تفاوت ها و علائمشان، مشکل تشخیص آنها را برطرف می نماییم.

شباهت های بیماری ALS و MS

برخی علائم مشترک در بیماری های ام اس و ای ال اس، باعث شده است که آنها شباهت هایی باهم داشته باشند. برخی از ویژگی هایی که در هردو بیماری مشترک هستند، عبارتند از:

• این دو بیماری بر عضلات و حرکات بدن تاثیر می‌گذراند.
• هر دو این بیماری‌ها، در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به مغز و نخاع ایجاد می‌شوند.
• در توصیف هر دو این بیماری‌ها از واژه "اسکلروز" استفاده شده است.
• در هر دو این بیماری‌ها، در اطراف سلول‌های عصبی، بافت اسکار ایجاد می کنند.

تفاوت های بیماری های ALS و MS

باوجود شباهت های ذکر شده، این دو بیماری تفاوت های کلیدی باهم دارند که موجب تفاوت روند درمان در آنها شده است.

• بیماری MS یک بیماری خود ایمنی است که از طریق حمله سیستم ایمنی به سلول های عصبی بدن ایجاد می شود. اما، بیماری ALS یک اختلال در سیستم عصبی است که به دنبال آن سلول های عصبی مغز و نخاع از بین می روند. همین تفاوت در علت پیدایش بیماری ها، موجب شده است که روند درمان آنها با هم متفاوت باشد.
• معمولا افرادی که به MS مبتلا می شوند، در رده سنی (20 تا 40) سال قرار دارند و مبتلایان به ALS اغلب در سنین (40 تا 70) سال هستند.
• میزان ابتلای زنان به بیماری ام اس بیشتر بوده و در مقابل، احتمال ابتلا به ALS در مردان بیشتر است.
• میزان ابتلای نژاد سفید قفقازی به بیماری بهMS  بیشتر است، اما بیماری ALS می تواند در تمام نژادها ایجاد شود و هیچ محدودیت نژادی ندارد.
• بیماری ALS می تواند از طریق وراثت به افراد منتقل شود، اما این مورد در MS صحیح نیست. به صورتیکه، ALS تقریبا در 10 موارد، از طریق ژن ها منتقل می شود اما در بیماری MS اینگونه نیست. هرچند که اگر مادر، پدر، یا خواهر و برادر فرد به این بیماری دچار شده باشد، احتمال ابتلای فرد به آن بیشتر است.
• میزان ابتلا به MS نسبت به ALS بسیار بیشتر است.

نحوه تاثیر MS  و ALS بر سلول‌های عصبی

همانطور که گفته شد، یکی از شباهت های بیماری های ALS و Ms، این است که، در توصیف آنها از کلمه اسکلروز استفاده شده است. "اسکلروز" از کلمه یونانی "اسکار" به معنی زخم اقتباس شده است. به این ترتیب، ALS وMS بیماری هایی هستند که به صورت های مختلفی، پوشش الیاف عصبی را زخم می کنند. نحوه آسیب دیدن سلول های عصبی در این دو بیماری به صورت زیر است:

میلین پوشش نازکی است که مانند یک عایق دور سلولهای عصبی پوشیده شده و از آنها محافظت می‌کند. در بیماری ام اس،  غلاف میلین در مغز و نخاع، توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار می گیرد و موجب اخلال در روند پیام رسانی سلول های عصبی از مغز به قسمت های مختلف بدن می شود.

در بیماری ALS، خود سلول‌‌های عصبی مغز و نخاع که سلول های عصبی حرکتی جزئی از آنها هستند، از بین می روند و به دنبال آن غلاف میلین سخت تر و سفت تر شده و اسکلروز تشکیل می‌شود. این بیماری به سلول های عصبی مربوط به حرکات بدن که مسئول حرکات ارادی بازوها، پاها، صورت و دیافراگم (برای تنفس) هستند، آسیب می رساند و در نتیجه کنترل عملکردهای حرکتی فرد از بین می رود.

علائم بیماری ALS

افرادی که به بیماری ALS مبتلا می شوند، ممکن است در مراحل اولیه بیماری، با علائمی مشابه علائم ام اس مواجه شوند. البته مشاهده این علائم به معنی ابتلای حتمی فرد به بیماری ALS نیست و تنها پزشک می تواند ابتلا به آن را به طور قطع تشخیص دهد. برخی از این علائم عبارتند از:

• سفتی و ضعف ماهیچه‌ها
• گرفتگی یا اسپاسم

• خستگی
• مشکل در راه رفتن

با تشخیص پزشک به ابتلای فرد به بیماری ALS، با گذشت زمان، سلول های عصبی حرکتی بیشتری درگیر شده و علائم بیماری نیز بیشتر می شوند. برخی از علائم پیشرفته بیماری ALS عبارتند از:

• تکلم نامفهوم
• مشکل در تنفس
• مشکل در بلع
• ناتوانی در حرکت (فلج)

در اکثر موارد، بیماران مبتلا به ALS، تا 5 سال یا کمتر عمر می کنند اما، بیمارانی هم هستند که سالها با وجود این بیماری زندگی کرده اند. با این وجود، محققان درحال تلاش برای یافتن راه هایی برای افزایش امید به زندگی و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به ALS هستند.

علائم بیماری MS

مشخص کردن روند بیماری MS بسیار دشوار است. زیرا، ممکن است اکنون حملات رخ دهد و سپس تا ماه ها یا حتی سال ها، هیچ علامتی نشان ندهد. این بیماری برخلاف ALS، ممکن است بخش های بیشتری سیستم عصبی را درگیر کند. برخی از این بخش های مستعد تاثیر پذیری عبارتند از:

• حواس - چشایی، بویایی، لامسه، بینایی
• اعصاب کنترل‌کننده مثانه
• سلامت روحی و روانی
• حساسیت به گرما و سرما

به طورکلی، براساس تحقیقات صورت گرفته، مشخص شده است که بیماران مبتلا به MS به دلیل عوارضی که ممکن است تجربه کنند، تقریبا 7 سال کمتر از افراد عادی امید به زندگی دارند.

بیماری های عنوان شده درمان قطعی ندارند و با استفاده از برخی روش های درمانی ازجمله تغییر سبک زندگی، میتوان علائم آنها را مدیریت کرده و سرعت پیشرفت بیماری و درنتیجه کیقیت زندگی را افزایش داد.