درباره انواع تشنج درداردبین میخوانیم:
تشنج شاملی تغییرات ناگهانی در فعالیت های مغز است. این مشکل میتواندعلامت خاصی نداشته باشد، با این حال در بیشتر موارد تشنج به همراه علامت های خاصی مانند اسپاسم در عضلات و لرزش های شدید دست و پا و از دست دادن هوشیاری همراه است. در این مطلب از داروبین به بررسی تشنج و انواع آن پرداخته ایم .
تشنج چیست ؟
مغز انسان از میلیون ها نورون عصبی ساخته شده است که احساسات، عملکرد بدن و تفکر و حافظه را کنترل می کنند . نورون ها اطلاعات را از طریق امواج الکتریکی به برای یکدیگر ارسال می کنند . تشنج مانند یک ساعقه در میان این امواج الکتریکی باشد و باعث بهم خوردن هوشیاری و بوجود آمدن حالت هایی مانند تکان های شدید شود . به زبان ساده تشنج حاصل اختلال الکتریکی در فعالیت های الکتریکی مغز است.
علت انواع تشنج
تشنج میتواند به علل مختلفی روی دهد. بسیاری از افراد تشنج را با صرع یکسان در نظر میگیرند، این حرف درست نیست زیرا صرع یکی از عوامل تشنج است و در وافع تشنج از عوارض صرع میباشد. صرع یک اختلال مغزی-عصبی است که در آن سلولهای عصبی دچار نارسایی شده و پیام های عصبی نادرستی را ارسال و دریافت میکنند، این رخداد شایع ترین علت تشنج در بزرگسالان میباشد.
علل تشنج
صرع می تواند بر رفتار شما یا نحوه نگاه شما به محیط اطراف برای مدت کوتاهی تأثیر بگذارد. اما صرع تنها علت تشنج نیست. تشنج بصورت کلی شامل علائمی مانند انقباض غیر ارادی ماهیچه ها، حرکت سریع و خارج از کنترل اندام ها و عدم توانایی ارتباط با محیط در حین شنج میباشد. موارد زیر نیز میتوانند باعث تشنج بشوند:
- تب بالا ، اغلب ناشی از عفونت مانند مننژیت
- نداشتن خواب کافی(بی خوابی های متوالی)
- سدیم خون پایین (هیپوناترمی) ، که می تواند به علت مصرف دیورتیک ها (ادرار آورها) باشد.
- مصرف برخی داروهای خاص مانند مسکن های خاص ، داروهای ضدافسردگی ، یا داروهایی که به ترک سیگار کمک می‌کند.
- خونریزی در مغز ناشی از ضربه سر
- سکته مغزی
- تومور مغزی
- آمفتامین ها یا کوکائین
- سوء مصرف الکل ، در زمان ترک یا مسمومیت شدید
- ابتلا به کووید 19
انواع تشنج
اختلال عصبی که عامل تشنج است میتواند در تمام مغز گسترده باشد یا تنها قسمتی جزئی از مغز را در یر بگیرد. بر همین اساس دو نوع اصلی تشنج وجود دارد:
تشنج کانونی
اختلال جزئی در اعصاب قسمتی از مغز میتواند منجر به تشنج شود که به آن تشنج کانونی یا تشنج محدود و جزئی(partial) می گویند. نام گذاری این نوع از تشنج ها بر اساس نام قسمتی از مغز است که در آن اختلال عصبی اتفاق افتاده است. این اختلالات می توانند تأثیرات جسمی و روحی ایجاد کنند و باعث شوند فرد حتی در حسهایی مانند بینایی، شنوایی و سایر احساس ها دچار مشکل شود یا توهم را تجربه کند. حدود 60 درصد از افراد مبتلا به صرع دچار این نوع تشنج می شوند که گاهی به آن تشنج جزئی نیز می گویند. گاهی اوقات ، علائم تشنج جزئی می تواند با علائم بیماری روانی یا نوع دیگری از اختلال عصبی اشتباه گرفته شود.
تشنج های عمومی یا گسترده
این نوع تشنج زمانی اتفاق می افتند که سلول های عصبی کل مغز دچار اختلال شوند که می تواند باعث ایجاد اسپاسم عضلانی ، سیاه شدن چشم یا افتادن شود.
تشنج همیشه یک نوع نیست: برخی از افراد دچار تشنج می شوند که از نوع اول شروع می شود و سپس به نوعی دیگر تبدیل می شود. و طبقه بندی برخی از آنها آسان نیست، به این موارد تشنج های ناشناخته گفته می شود و می توانند علائم حسی و جسمی ایجاد کنند.
انواع تشنج های عمومی
شش نوع تشنج عمومی وجود دارد:
تشنج های تونیک-کلونیک (یا گرند مال): این نوع تشنج که شایع ترین آن هم هست بیشترین علائم و نشانه های بیرونی را دارند. وقتی این نوع از تشنج رخ میدهد، عضلات بدن سفت میشود، تکان می خورد و می لرزد و فرد هوشیاری ندارد. گاهی اوقات کنترل مثانه یا مدفوع فرد از دست می رود. این نوع از تشنج معمولاً 1 تا 3 دقیقه طول می کشد - اگر مدت زمان بیشتری طول بکشد ، فردی باید با 115 تماس بگیرد. طولانی شدن زمان تشنج میتواند منجر به مشکلات تنفسی شود یا باعث شود و آسیب های ناشی از تشنج افزایش یابد.
تشنج های کلونیک: ماهیچه های فرد دچار اسپاسم می شوند که اغلب باعث تکان خوردن ماهیچه های صورت ، گردن و بازو می شود و ممکن است چند دقیقه طول بکشد. بیشترین تاثیر این تشنج روی صورت و دست ها است
تشنج تونیک: ماهیچه های بازوها ، پاها یا تنه فرد منقبض می شوند. تشنج تونیک معمولاً کمتر از 20 ثانیه طول می کشد و اغلب هنگام خواب رخ می دهد. اما اگر در آن زمان فرد ایستاده باشد ، می تواند تعادل خود را از دست داده و زمین بخورد. این موارد در افرادی که نوعی صرع دارند که به سندرم لنوکس-گاستوت معروف است شایع تر است ، اگرچه افراد مبتلا به انواع دیگر نیز می توانند به آن مبتلا شوند.
تشنج های آتونیک: در این نوع از تشنج ماهیچه های فرد ناگهان سست می شوند و سر شخص ممکن است به جلو خم شود. اگر چیزی در دست شخص باشد، ممکن است آن را به زمین بیاندازد و اگر ایستاده باشد ، ممکن است زمین بخورد. این نوع از تشنج معمولاً کمتر از 15 ثانیه طول می کشد. اما برخی افراد چندین بار تشنج پشت سر هم دارند. به دلیل خطر زمین خوردن ، افرادی که تمایل به حملات آتونیک دارند ممکن است برای محافظت از سر خود نیاز به استفاده از کلاه ایمنی داشته باشند.
افرادی که سندرم لنوکس-گاستوت و نوع دیگری از صرع به نام سندرم درات دارند ، بیشتر در معرض این نوع تشنج هستند.
تشنج های میوکلونیک: ماهیچه های فرد ناگهان تکان می خورند انگار دچار شوک شده اند. این نوع ممکن است در یک قسمت از مغز به عنوان یک تشنج آتونیک شروع شوند و برخی از افراد هم تشنج میوکلونیک و هم آتونیک دارند.
تشنج های غیابی (یا خفیف): در این نوع تشنج به نظر می رسد که فرد با اطرافیان خود ارتباطی ندارد و به آنها پاسخ نمی دهد. ممکن است به اطراف خیره شود و چشمان شخص به سمت سر به عقب بچرخد. این نوع معمولاً فقط چند ثانیه دوام می آورند و ممکن است این اتفاق را به یاد نیاورد.تشنج های غیابی بیشتر در کودکان زیر 14 سال شایع هستند.
پزشکان تشنج ناشی از درگیر شدن قسمتی از مغز را به سه گروه تقسیم می کنند:
تشنج های کانونی ساده: در تشنج کانونی ساده نحوه حواس شخص در جهان اطراف تغییر می دهند، این نوع از تشنج می تواند باعث بوییدن یا چشیدن طعم عجیب و غریب شود و ممکن است باعث تکان خوردن انگشتان دست ها یا پاها شود. همچنین ممکن است برقی(چشمکی) از نور را دیده شود یا احساس سرگیجه دست بدهد. به احتمال زیاد فرد هوشیاری خود را از دست نمیدهد، اما ممکن است تعریق و گرگرفتگی یا حالت تهوع دست بدهد.
تشنج های کانونی پیچیده: این نوع معمولاً در قسمتی از مغز اتفاق می افتد که احساسات و حافظه را کنترل می کند. ممکن است شخص هوشیاری از دست بدهد اما همچنان به نظر می رسد که شخص هوشیار است.
یا ممکن است فرد کارهایی انجام دهد مانند خس خس کردن ، کشیدن لب ها به هم دیگر، خندیدن یا گریه کردن.
در این نوع احتمال دارد چند دقیقه طول بکشد تا فردی که دچار تشنج کانونی پیچیده ای است از آن خارج شود.
تشنج های عمومی ثانویه: این حملات در یک قسمت از مغز شروع شده و به سلول های عصبی در دو طرف گسترش می یابد. آنها می توانند برخی از علائم فیزیکی مشابه تشنج عمومی مانند غش یا شل شدن عضلات را ایجاد کنند.
