رابطه اختلالات روانی با سندروم روده تحریک پذیر
تا پیش از سال 2014 باور عمومی بر این بود که علت سندروم روده تحریک پذیر، مشکلات عصبی مانند استرس همراه با تغذیه نامناسب است. ولی بعد از سال 2014 تحقیقاتی صورت گرفت که نشان داد بین اختلالات روانی و سندروم روده تحریک پذیر رابطه مستقیمی وجود دارد. به نحوی که علت IBS می تواند اختلالات روان شناختی باشد. حتی در برخی از موارد رابطه معکوس دیده شده و سندروم روده تحریک پذیر می تواند علت بروز برخی از اختلالات روانشناختی به حساب بیاید. تحت تاثیر همین مسئله نیز در دانشگاه های علوم پزشکی ایران برخی از مطالعات تخصصی صورت گرفته که گواه بر همین مطلب است.
نتیجه این داده ها نشان داد که بین اختلالات روانی با سندروم روده تحریک پذیر رابطه مستقیم وجود داشته و در حین درمان نباید این موضوع نادیده گرفته شود. از جمله این اختلالات شامل: اختلال اضطراب فراگیر، اختلال پانیک، افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی هستند.
تقریبا 15 تا 20 درصد افراد در دنیا از سندروم روده تحریک پذیر رنج می برند و در برخی از موارد این اختلال حتی می تواند منجر به ایجاد حس خودکشی در افراد شود. تحقیقات صورت گرفته در کلینیک های تخصصی گوارش شهر تهران نشان داد که عوامل روانی، اجتماعی و ژنتیکی (مانند تغییر مدولاسیون محور هیپوتالاموس - هیپوفیز - فوق کلیه، افزایش درک محرک های احشایی یا آسیب پذیری روانی) در ایجاد علائم سندروم روده تحریک پذیر از طریق مکانیسم های مختلفی مهم هستند. در ادامه به بررسی رابطه سندرم روده تحریک پذیر با انواع اختلالات روانی می پردازیم:
سندروم روده تحریک پذیر و اختلال پانیک
اختلال پانیک یکی از شایع ترین اختلالات روانی است که تقریبا نزدیک به 3.5 درصد از افراد در دنیا را آزار می دهد. بر اساس داده های به دست آمده در ایران بین 25 تا 44 درصد از مبتلایان به سندروم روده تحریک پذیر در طی دوران مختلف از اختلال پانیک رنج می برند. تحقیقات عمیق نشان می دهند که افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر به دلیل ترس از بروز نشانه های این بیماری ممکن است در طی زندگی خود علائمی از اختلال پانیک را تجربه کنند. این مورد در نهایت منجر به افسردگی IBS شده که از اصلی ترین عوامل در پاسخگو نبودن رفتار درمانی در سندروم روده تحریک پذیر می باشد.
سندروم روده تحریک پذیر و اختلال اضطراب فراگیر
در ادامه تحقیقات دانشگاه های علوم پزشکی مشخص شد که در بزرگسالانی که سندروم روده تحریک پذیر را تجربه کرده اند؛ پیش از این بیماری، علائم اولیه اختلال اضطراب فراگیر مشاهده شده است. این تحقیق با داده های تحقیقات مؤسسات بین المللی همخوانی داشته و نشان می دهد که افراد مبتلا به IBS در بازه های زمانی مختلف با اختلال اضطراب فراگیر یا علائم مختلف آن دست و پنجه نرم کرده اند. در ادامه این تحقیقات مشخص شده است که در نهایت، رابطه این دو می تواند منجر به افسردگی IBS شده که فرایند درمان را دشوار می کند.
سندروم روده تحریک پذیر و اختلال استرس پس از سانحه
تعدادی از مطالعات به طور مداوم ارتباط بین سابقه انواع مختلف سوء استفاده و IBS را گزارش کرده اند. هنوز مشخص نشده است که چه ارتباطی بین اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و سندروم روده تحریک پذیر وجود دارد. بسیاری از تحقیقات بر نقش سوء استفاده جنسی به عنوان یک عامل خطر برای ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر متمرکز شده بود و اکثر مطالعات، افزایش خطر سندروم روده تحریک پذیر در این شرایط را گزارش کرده اند.
سندروم روده تحریک پذیر و افسردگی
افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانی در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر است که باعث می شود مبتلایان به درستی نتوانند مشکلات روحی خود را برطرف کنند. در طول سال های اخیر، مطالعات بسیار زیادی روی تاثیر افسردگی بر IBS صورت گرفته است که نشان از رابطه دوسویه بین این دو را می دهد. سندرم روده تحریک پذیر و افسردگی در صورتی که در یک بیمار افزایش پیدا کنند، می توانند منجر به ایجاد اختلالات گسترده شده و در نهایت رفتار درمانی در سندروم روده تحریک پذیر را تحت الشعاع قرار دهد.
در تحقیقات بین المللی صورت گرفته نشان داده شده است که زنان مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر احتمال بیشتری دارند تا با علائم افسردگی روبرو شوند. بر اساس این تحقیقات، احتمال اینکه اختلال افسردگی و IBS در زنان بین 27 تا 47 سال به صورت هم زمان صورت بگیرند، تا 3 درصد بیشتر بوده و این آمار در سنین پایین تر بیشتر می باشد.
رفتار درمانی در سندروم روده تحریک پذیر
تحت تاثیر داده های به دست آمده از این تحقیقات است که بسیاری از روانشناسان به منظور کم کردن تاثیر سندروم روده تحریک پذیر و اختلالات روانی، از رفتار درمانی به عنوان یکی از اصلی ترین موارد استفاده می کنند. در این روش از آنجایی که بیمار قادر است به صورت فردی واکنش استرس را در بدن خود کنترل کند، عملکرد گوارشی نیز رو به بهبود می رود و در نهایت منجر به بهبود روند بیماری می شود.
اساس اولیه رفتار درمانی عنوان می کند که شما به عنوان یک بیمار مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر باید از افکار مزاحم و تکرار شوند دوری کرده و با استفاده از روش های رفتاری، فشارهای IBS بر روی بدن را کاهش دهید.
کلام آخر
بر اساس تمامی تحقیقاتی که در طی سال ها صورت گرفته است، امروزه مشخص شده است که اختلالات روانی و سندروم روده تحریک پذیر می توانند به طور مستقیم روی هم تاثیر بگذارند. در صورتی که نتوانید تاثیر این اختلالات را بر روی بیماری خود مشخص کنید، بی شک این موارد در نهایت منجر به بروز افسردگی شده و شرایط IBS شما را رو به وخامت می برد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، استفاده از روش های رفتار درمانی می تواند راهی برای درمان افسردگی و IBS باشد که باید همراه با متخصصین زبده صورت بگیرد.
