آنژین قلبی چیست و چگونه درمان می شود؟

آنژین چیست؟

آنژین که به عنوان آنژین قلبی نیز شناخته می شود، نوعی درد قفسه سینه است که به دلیل کاهش خون رسانی به قلب ایجاد می شود. گاهی اوقات، ممکن است آنژین به دلیل انسداد شریان­های قلبی، جریان ناکافی خون در شریان­ها و عدم اکسیژن رسانی به قلب ایجاد شود که در این صورت، به آن آنژین پکتوریس یا آنژین ایسکمیک قلبی گفته می شود.

آنژین معمولاً به سرعت از بین می رود اما، گاهی می­تواند نشان دهنده یک مشکل قلبی خطرناک باشد. بنابراین، مهم است که بدانید علت آنژین چیست و چگونه می توان از بروز حمله قلبی جلوگیری کرد. به طور معمول، آنژین را می توان با دارو و تغییر شیوه­ زندگی کنترل کرد. اما، در صورت بالا بودن شدت بیماری، ممکن است نیاز به انجام جراحی یا استنت گذاری (لوله کوچکی که شریان­ها را باز نگه می­دارد) نیز باشد.

انواع آنژین قلبی

آنژین قلبی، به 4 دسته اصلی تقسیم می شود که عبارت است از:

• آنژین قلبی پایدار: آنژین پایدار یا آنژین صدری، شایع­ترین نوع آنژین است که فعالیت­های فیزیکی یا استرس می­توانند آن را تشدید کنند. این وضعیت معمولا چند دقیقه طول کشیده و با استراحت یا مصرف دارو برطرف می­شود. آنژین پایدار حمله قلبی نیست، اما می­تواند نشانه­ای از یک مشکل قلبی باشد. در صورت وقوع این درد با پزشک صحبت کنید.
• آنژین قلبی ناپایدار: ممکن است درد ناشی از آنژین ناپایدار را در زمان استراحت یا زمانی که فعالیت شدید ندارید، تجربه کنید. درد این مشکل معمولا شدید است و ممکن است بیشتر از 20 دقیقه ادامه داشته و چندین بار تکرار شود. آنژین ناپایدار در بیشتر مواقع با استراحت و مصرف دارو برطرف نشده و می­تواند نشانه­ای از حمله قلبی باشد. آنژین ناپایدار خطرناک بوده و نیاز به مداخله پزشکی سریع دارد.
• آنژین قلبی پرینزمتال (واریانت آنژین): نوع نادری از آنژین قلبی است که معمولا در شب و در هنگام خواب یا استراحت اتفاق می­افتد. در این نوع آنژین، شریان­های قلبی ناگهان تنگ یا نازک شده و منجر به درد شدید می­شود که باید فورا درمان شود.
• آنژین قلبی مقاوم به درمان: این نوع آنژین قلبی معمولا با مصرف دارو، استراحت و تغییر یبک زندگی قابل کنترل و درمان نیست.
• آنژین قلبی میکروواسکولار: این آنژین در اثر بروز مشکلاتی در کوچکترین رگ های خونی عروق کرونر ایجاد می شود. شریان های کرونری که قلب انسان را احاطه کرده اند، یک منبع دائمی برای ارسال خون اکسیژن دار به قلب هستند. رگ های کوچک (به نام عروق کرونر) بخش بزرگی از خون رسانی قلب را تشکیل می دهند. آنژین میکروواسکولار که قبلاً سندرم قلبی X نامیده می شد، اکنون با نام بیماری عروق کرونری میکروواسکولار نیز شناخته می شود. این نوع درد معمولا بیش از 1 دقیقه طول می­کشد و در زنان شایع­تر است.

آنژین صدری چیست؟

آنژین صدری نام دیگر آنژین قلبی پایدار است و به درد یا ناراحتی کوتاه قفسه سینه اشاره دارد که با الگوهای قابل پیش بینی ایجاد می شود و ازبین می رود.

تفاوت آنژین صدری با حمله قلبی

هم آنژین صدری و هم حمله قلبی از پیامدهای بیماری عروق کرونر هستند. اما، آنژین قلبی، برخلاف حمله قلبی، صدمه دائمی به قلب شما وارد نمی کند. این به این دلیل است که، آنژین نشانه کاهش موقت جریان خون به قلب است اما، حمله قلبی، باعث کاهش طولانی‌تر جریان خون به قلب شده و موجب مردن بخشی از عضله قلب می شود.

تفاوت کلیدی دیگر آنژین با سکته قلبی در عامل رفع درد است. در آنژین قلبی می توان با استراحت یا مصرف دارو (نیتروگلیسیرین)، آنژین پایدار را در عرض چند دقیقه از بین برد اما، افرادی که دچار حمله قلبی می شوند، قادر به کاهش علائم حمله قلبی با استراحت یا دارو نیستند.

همچنین، آنژین پایدار نیازی به مراقبت اورژانسی ندارد مگر اینکه درد به طورناگهانی بدتر شود یا با استراحت یا دارو از بین نرود. اما، حمله قلبی یک مشکل اورژانسی تهدید کننده زندگی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در هنگام حمله قلبی، نمی توانید هیچ کاری را به تنهایی برای بهتر شدن خود انجام دهید.

با این حال، گاهی ممکن است که آنزین نشانه ای از حمله قلبی باشد. بنابراین، داروبین توصیه می کند که درصورت بروز درد قفسه سینه، به پزشک مراجعه کرده و درمورد علائم طبیعی یا غیرطبیعی آنژین قلبی سوال بپرسید.

علل آنژین قلبی

به طور کلی، کاهش جریان خون به قلب (ایسکمی میوکارد)، باعث آنژین قلبی می شود. بروز چندین مشکل در رگ های خونی می‌تواند مانع از ارسال خون کافی به قلب شود. ازجمله عوامل ابتلا به آنژین قلبی عبارت از:

• بیماری عروق کرونر (CAD): این شایع ترین علت آنژین قلبی است. زمانی اتفاق می افتد که پلاک (ماده ای مومی و چرب) در شریان های کرونری رسوب کرده و منجر به مسدود شدن جریان خون به عضله قلبی می­شود. این وضعیت باعث می­شود که قلب با میزان اکسیژن کمتری کار کند که منجر به بروز درد می­شود. وجود لخته خون در شریان­های قلبی سبب وقوع حمله قلبی خواهد شد.
• بیماری عروق کرونر میکروواسکولار: این وضعیت در بین زنان در مقایسه با مردان شایع‌تر است. در این بیماری، به دیواره رگ های خونی کوچک که از شریان های کرونر منشعب می شوند، آسیب وارد می شود
• اسپاسم عروق کرونر: شریان های کرونری به طور مکرر منقبض و منبسط می شوند گاهی با ایجاد اسپاسم در رگ های خونی، جریان خون به قلب، به طور موقت محدود می شود.

علل غیرمتداول­تر درد قفسه سینه عبارتند از:

• انسداد شریان اصلی ریه­ها (امبولی ریوی)
• بزرگ یا ضخیم شدن قلب (کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک)
• باریک شدن دریچه اصلی قلب (تنگی آئورت)
• تورم غشای اطراف قلب (پریکاردیت)
• پاره شدن دیواره آئورت، بزرگ­ترین شریان بدن (دیسکشن آئورت)

فاکتورهای خطر آنژین قلبی

عواملی که می­توانند خطر ابتلا به آنژین را افزایش دهند عبارتند از:

• سن بالا (بیش از 45 سال برای مردان و بالای 55 سال برای زنان)
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس
• نارسایی قلبی
• بیماری دریچه قلب
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت
• چاقی
• استرس مزمن
• مصرف تنباکو و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود سیگار
• مصرف مواد مخدر
• عدم فعالیت کافی
• کم خونی (گلبول های قرمز کم)
• رژیم غذایی سرشار از چربی اشباع شده، چربی ترانس، قند، سدیم یا کربوهیدرات های تصفیه شده
• آلودگی هوا "ذراتی" (مانند گرد و غبار ناشی از جاده ها، مزارع یا ساختمان سازی ها
• سندرم متابولیک
• عدم تحرک کافی (عدم فعالیت بدنی)

علائم آنژین قلبی

توصیف درد ناشی از آنژین قلبی برای افراد دشوار است. اکثر افراد، درد یا فشار قفسه سینه یا احساس فشردن یا سفتی در قفسه سینه را برای آنژین قلبی، توصیف می کنند. برخی افراد این احساس را مانند سوء هاضمه تعریف می کنند.

این ناراحتی معمولاً از پشت سینه شروع می شود و گاهی اوقات، ممکن است نتوان محل درد را دقیقاً پیدا کرد.

برخی ممکن است، درد یا ناراحتی احساس شده در قفسه سینه را در سایر قسمت های بالای بدن مانند گردن، فک، شانه ها، بازوها، پشت یا شکم نیز تجربه کنند. همچنین، ممکن است درد قفسه سینه را با سوزش یا گاز معده اشتباه بگیرید.

کمبود اکسیژن رسانی به قلب، می تواند باعث علائم دیگری شود که به عنوان "معادل آنژین" شناخته می شوند. اینها علائمی هستند که فرد در قفسه سینه احساس نمی کند، از جمله این علائم عبارت است از:

• خستگی
• حالت تهوع یا استفراغ
• تنگی نفس
• عرق کردن زیاد

درد قفسه سینه علامت مهم آنژین قلبی است اما این بیماری اثرات مختلفی در افراد دارد و می تواند با علائم زیر ظاهر شود:

• درد
• سوزش
• ناراحتی
• سرگیجه
• خستگی
• احساس پر بودن قفسه سینه
• احساس سنگینی قفسه سینه
• ناراحتی معده
• استفراغ و تهوع
• تنگی نفس
• فشرده شدن
• تعریق

اغلب آنژین پایدار با استراحت بهبود پیدا می­کند اما آنژین ناپایدار اینگونه نیست و ممکن است بدتر شود. این یک وضعیت اورژانسی است و نیازمند کمک فوری پزشکی می­باشد.

آنژین قلبی در زنان و مردان

همانطور که بیماری های قلبی در زنان با مردان متفاوت است، معمولا درد ناشی از آنژین در میان مردان و زنان نیز تفاوت دارد. مردان اغلب درد را در قفسه سینه، گردن و شانه­هایشان احساس می­کنند اما زنان ممکن است احساس ناراحتی در شکم، گردن، فک، گلو و کمر داشته باشند. همچنین، احتمال تنگی نفس، تعریق و سرگیجه در زنان نیز وجود دارد. مطالعات نشان می­دهد که زنان، درد آنژین قلبی را به صورت «فشرده شدن» و «خرد شدن» توصیف می کنند.

سوالات مهم درمورد آنژین قلبی از پزشک

اگر در قفسه سینه خود احساس درد داشتید، توصیه می شود که سریعا به پزشک مراجعه کرده و با انجام اقداماتی، از ابتلای خود به انژین قلبی مطمئن شوید. درهنگام مراجعه به پزشک، ایشان سوالاتی را خواهد پرسید که برخی از آنها شامل:

• آیا نیاز به آزمایش­های بیشتری دارم؟
• نوع آنژین من چیست؟
• آیا مشکل قلبی دارم؟
• چه روش درمانی را پیشنهاد می­کنید؟
• برای پیشگیری از حمله قلبی چه کار کنم؟
• چه فعالیت­هایی را نباید انجام دهم؟
• آیا نیاز به تغییر رژیم غذایی هست؟

نحوه تشخیص آنژین قلبی

برای تشخیص و تایید آنژین، پزشک معاینه فیزیکی را انجام داده و درمورد علائم، فاکتورهای خطر و سابقه خانوادگی سوالاتی را می پرسد. همچنین ممکن است آزمایش­های زیر را انجام دهد:

• نوار قلب: این آزمایش فعالیت الکتریکی و ریتم قلبی را بررسی می­کند.
• تست استرس: این آزمایش عملکرد قلب را هنگام ورزش بررسی می­کند.
• آزمایش خون: سطح پروتئین تروپونین اندازه گیری می­شود. بیش­تر این پروتئین­ها از عضلات قلبی آسیب­دیده در هنگام حمله قلبی آزاد می­شود. همچنین ممکن است پزشک آزمایش­هایی مانند پنل متابولیک یا شمارش کامل خون (CBC) را نیز انجام دهد.
• تصویربرداری: اشعه ایکس قفسه سینه می­تواند احتمال وجود عوامل موثر دیگر در درد قفسه سینه مانند مشکل ریوی را رد کند. اکورکاردیوگرافی، سی تی اسکن و MRI با تصویربرداری از قلب به پزشک برای تشخیص علت بروز مشکل کمک می­کند.
• کاتتریزاسیون قلبی: پزشک یک لوله بلند و نازک را درون شریان پا وارد کرده و آن را برای بررسی جریان و فشارخون به سمت قلب هدایت می­کند.
• آنژیوگرافی عروق: پزشک یک ماده رنگی را به درون رگ­های خونی قلب تزریق می­کند. رنگ با اشعه ایکس نشان داده شده و تصویری را از عروق خونی بوجود می­آورد. ممکن است پزشک این کار را در طی انجام کاتتریزاسیون قلبی انجام دهد.

درمان آنژین قلبی

درمان شما به میزان آسیب قلبی بستگی دارد. برای بیماران مبتلا به آنژین خفیف، مصرف دارو و تغییر شیوه زندگی می­تواند به بهبود جریان خون و کنترل علائم کمک کند درصورت شدید بودن درد قفسه سینه، معمولا نیاز به جراحی وجود دارد.

دارو درمانی

برخی از داروهای مناسب برای درمان آنژین عبارت است از:

• نیترات­ها یا مسدودکننده­های کلسیم: این داروها موجب کاهش سرعت هدایت دهلیزی-بطنی و سینوسی-دهلیزی و شل‌شدن عضلات دیواره قلب و عضلات صاف عروق می‌شوند. به زبان ساده تر این دارو ها به منظور گشاد کردن عروق خونی و افزایش جریان خون به قلب استفاده می شود  . این داروها در مداوای بیماری‌های شریان‌های کرونری از جمله آنژین صدری، آریتمی قلبی، زیادی فشار‌خون و بیماری‌های عروق انتهایی کاربرددارند. ازجمله این داروها دیلتیازم، وراپامیل، نیمودیپین، نیفدیپین و آملودیپین است.
• بتابلاکرها: بتا بلاکر ها اثرات آدرنالین بر گیرنده های بتا در بدن را “مسدود” می کنند که باعث کاهش سرعت تکانه های عصبی در قلب می شود. در نتیجه، قلب به خون و اکسیژن کمتری نیاز دارد و مجبور نیست به سختی کار کند. بتا بلاکر ها همچنین تکانه هایی را که می توانند باعث آریتمی شوند، مسدود می کنند. از جمله مسدود کننده های بتا میتوان به بیزوپرولول ، متوپرولول ، آتنولول ، پروپرانولول اشاره کرد 
• رقیق­کننده­های خون: داروهای ضدانعقاد خون دارویی است که به صورت قرص یا آمپول به منظور جلوگیری از تشکیل لخته خون مصرف می شود. لخته خون مانع از رسیدن جریان خون به قلب، ریه یا مغز می شود. در نتیجه حمله قلبی یا سکته رخ می دهد. بعضی از  رقیق کننده های خون عبارتند از آسپرین ،کلوپیدوگرل ، دی پیریدامول،تیکلوپدین .
• استاتین­ها: استاتین ها دسته ای از داروها هستند که مراحل تولید کلسترول در کبد را مهار می کنند و به همین دلیل در حال حاضر مهمترین داروهای کاهنده کلسترول خون محسوب می شوند. این دسته از داروها اگرچه به عنوان داروهای ضدّ کلسترول خون معروف هستند ولی غیر از اثر آنها بر کاهش کلسترول خون چندین خاصیّت مهمّ و سودمند هم دارند. از جمله استاتین ها میتوان به آترواستاتین ، رزوستاتین و لوواستاتین   اشاره کرد. 

تغییرات سبک زندگی

افراد دارای آنژین قلبی، می توانند همچنان به فعالیت خود ادامه دهند اما، باید از شرایط بدن خود مطلع باشند. با وجود اینکه نمی توان از تاثیر ورزش بر قلب غافل شد، اما، اگر در هنگام فعالیت مانند استرس یا ورزش سنگین، احساس درد می کنید، باید کار خود را رها کرده و استراحت کنید. به عنوان مثال: اگر وعده­های غذایی سنگین برای شما مشکل­ساز است، حجم وعده­های غذایی را کم و تعداد آن را افزایش دهید. اگر همچنان درد دارید با پزشک خود درمورد آزمایش­های بیشتر و تغییر داروها صحبت کنید. از آنجایی که آنژین قلبی می­تواند نشان دهنده­ مشکل خطرناک باشد، باید این مشکل سریعا بررسی گردد.

نکات زیر می­توانند به حفظ سلامت قلب کمک کنند:

• اگر سیگار می­کشید ترک کنید. سیگار به عروق خونی شما آسیب وارد کرده و خطر بیماری قلبی را افزایش می­دهد.
• برای کاهش فشار خون و سطح کلسترول، از رژیم غذایی مفید استفاده کنید. زمانی­که این موارد غیرطبیعی باشند، خطر ابتلا به بیماری­های قلبی افزایش می­یابد. در طول روز مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات، ماهی، گوشت قرمز بدون چربی و لبنیات بدون چربی یا کم چرب استفاده کنید. میزان مصرف نمک، چربی و شکر را کم کنید.
• از روش­های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا برای ریلکس شدن استفاده کنید.
• بیشتر روزهای هفته ورزش کنید.
• به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.

جراحی قلبی

در صورتی که مصرف دارو کافی نباشد، ممکن است برای باز شدن انسداد عروق خونی نیاز به جراحی باشد. موارد مختلف جراحی قلب عبارتند از:

• آنژیوپلاستی یا استنت گذاری:   پدر طول این آزمایش، پزشک لوله کوچکی که یک بالون درون آن قرار گرفته را به عروق خونی  شما وارد کرده و به سمت قلب هدایت می­کند. سپس بالون درون شریان­های باریک باد شده تا مسیر شریان باز شود و جریان خون صورت گیرد. ممکن است یک لوله کوچک تحت عنوان استنت را به منظور باز نگه داشتن شریان، وارد آن کند. این استنت از جنس فلز و معمولا دائمی است. همچنین ممکن است از موادی ساخته شده باشد که به مرور جذب بدن شود. بعضی از استنت­ها حاوی داروهایی هستند که از بسته شدن مجدد شریان جلوگیری می­کنند. این عمل جراحی معمولا کمتر از 2 ساعت طول می­کشد. احتمالاً باید شما یک شب در بیمارستان بمانید.
• پیوند بای پس عروق کرونری (CABG) یا جراحی کرونری: دراین جراحی شریان و ورید را از قسمت­هایی دیگر بدن برداشته و از آن­ها برای دور زدن عروق خونی مسدود شده یا باریک استفاده می­کنند. پس از انجام این جراحی انتظار می­رود که حدود 1 هفته در بیمارستان بستری باشید. یک یا دو روز در بخش مراقبت­های ویژه بستری خواهید بود تا پزشکان و پرستاران به دقت میزان ضربان قلب، فشار خون و سطح اکسیژن شما را بررسی کنند.
• فشارنده متناوب تقويت شده خارجي (EECP): می­تواند یک گزینه برای درمان آنژین باشد. درصورتی که سایر روش­ها مناسب شما نباشند این راه پیشنهاد می­شود. در این روش از چندین کاف فشار خون برروی هر دو پا استفاده می­شود. به این ترتیب بر عروق خونی فشار وارد کرده و شدت جریان خون به سمت قلب را افزایش می­دهد. هر موج بر اساس ضربان قلب شما تنظیم می­شود بنابراین در زمان استراحت میزان خون بیشتری وارد می­شود. با پمپاژ قلبی فشار وارد شده رها شده و منجر به پمپ راحت­تر خون می­گردد. این عمل به عروق خونی شما کمک می­کند تا یک مسیر بای پس طبیعی اطراف شریان­های باریک یا مسدود شده که باعث بروز درد می­شوند ایجاد کنند. همچنین به باز شدن برخی از عروق خونی کوچک در قلب کمک کرده و با افزایش جریان خون سبب کاهش درد قفسه سینه خواهد شد.

در شرایط زیر ممکن است نیاز به انجام EECP باشد:

• درد مزمن قفسه سینه
• نیترات، مسدودکننده­های کلسیم و بتابلاکرها تاثیری نداشته باشند.
• جراحی­های تهاجمی مانند بای پس، آنژیوپلاستی یا استنت گذاری مناسب شما نباشند.

EECP یک روش غیرتهاجمی است. در صورت انتخاب روش درمانی EECP، مدت زمان درمان 35 ساعت خواهد بود. 5 روز از هفته روزانه 1 تا 2 ساعت و به مدت 7 هفته این کار انجام می­شود. مطالعات نشان می­دهند که از جمله فواید این روش درمانی کاهش مصرف داروهای ضد آنژین، کاهش علائم و توانایی انجام فعالیت­های بیشتر بدون داشتن علامت آنژین قلبی خواهد بود.

نتیجه گیری

به طورکلی، آنژین قلبی خطر حمله قلبی را افزایش می­دهد اما قابل درمان است. هنگام بروز درد، علائم هشداردهنده را در نظر گرفته و انتخاب مناسبی داشته باشید. توصیه می شود که با افراد مبتلا به این بیماری صحبت کنید. این کار به شما کمک می­کند تا یاد بگیرید چگونه احساس بهتری داشته باشید. همچنین خانواده شما هم باید شناخت درستی از آنژین داشته باشند تا در مواقع لزوم به شما کمک کنند اگر درد جدید یا غیرمعمول در ناحیه قفسه سینه دارید و احتمال حمله قلبی وجود دارد، سریعا با اورژانس تماس بگیرید. درمان سریع و به موقع بسیار مهم بوده و می­تواند از شما در برابر آسیب محافظت کند.