گلوکوز چیست ؟
گلوکز نوعی قند است که از طریق غذا دریافت می شود و انرژی بدن را تامین می کند . این واژه در یونانی به معنای شیرینی است . این ماده توسط جریان خون به سلول ها می رسد از این رو به آن گلوکز خون یا قند خون می گویندانسولین در بدن وظیفه دارد گلوکز را از خون به سلول ها برای تامین انرژی و ذخیره سازی آن منتقل کند . در افراد مبتلا به دیابت سطح گلوکز خون بیشتر از حد طبیعی است یا انسولین کافی برای انتقال آن وجود ندارد یا سلول ها به شکل صحیح به انسولین پاسخ نمی دهند . بالا بودن سطح قند خون برای مدت طولانی عوارض جدی به چشم ، کلیه ها و سایر اندام ها بدن وارد می کند
ساخت گلوکز در بدن
بدن انسان اکثرا از طریق غذا های حاوی کربوهیدرات مانند سیب زمینی و میوه گلوکز مورد نیاز خود را تامین می کند . آنزیم و اسید های غذا در مسیر معده تجزیه شده و طی این فرآیند گلوکز آزاد می شود و از طریق خورده جذب و وارد خون می شود در ادامه انسولین در خون به گلوکز کمک می کند تا به سلول ها برسد
انرژی و ذخیره سازی گلوکز
سلول های بتا در لورالمعده هر چند ثانیه سطح گلوکز را چک می کند تا همیشه در رنج ثابتی باشد. زمانی که غذا وارد بدن می شود گلوکز افزایش می یابد و سلول های بتا انسولین را در خون آزاد می کنند تا گلوکز را به سلول های برساند .
بسیاری از سلول های بدن از گلوکز به همراه اسید آمینه و چربی ها برای تامین انرژی استفاده می کنند . ولی منبع اصلی مصرف گلوکز مغز است،سلول ها عصبی برای پردازش اطلاعات به گلوکز نیاز دارند و مغز بدون گلوکز نمیتواند کار کند .
پس از این که بدن انرژی مورد نیاز خود را توسط گلوکز بدست آورد باقی مانده آن در بسته های به نام گلیکوژن در کبد و ماهیچه ها ذخیره می شود . بدن برای مصرف یک روز خود انرژی ذخیره می کند
چند ساعت غذا نخوردن باعث کاهش قند خون می شود و سپس تولید انسولین متوقف می شود. سپس پانکراس هورمون گلوکاگن را تولید می کند و به کبد سیگنال می دهد که گلیکوژن ذخیره شده را آزاد و تجزیه و به گلوکز تبدیل کند. گلوکز آزاد شده انرژی مورد نیاز بدن تا مصرف دوباره غذا را تامین می کند . همچنین کبد در بدن میتواند با استفاده از مواد اضافی ،چربی و اسید های آمینه گلوکز بسازد .
کم یا زیاد بودن سطح گلوکز چه مشکلاتی به همراه دارد ؟
گلوکز بیش از حد در خون برای مدت طولانی می تواند به رگ های خونی که اکسیژن را به اندام ها می رساند آسیب وارد می کند و باعث بروز مشکلاتی مانند :
- بیماری های قلبی
- سکته قلبی
- سکته مغزی
- آسیب ها عصبی
- رتینوپاتی ( بیماری چشمی )
می شود .
میزان گلوکز در افراد دیابتی چقدر است ؟
قند خون به صورت معمول بعد از مصرف غذا افزایش پیدا می کند . سپس بعد از چند ساعت همزمان با انتقال گلوکز توسط انسولین به سلول ها کاهش پیدا می کند . در زمان بین وعده های غذایی ( چیزی که به آن قند خون ناشتا گفته می شود ) میزان قند خون باید کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد
دیابت به 2 نوع مختلف تقسیم می شود :
دیابت نوع 1: که در آن بدن انسولین کافی تولید نمی کند ، در این نوع دیابت سیستم ایمنی بدن به سلول های تولید کننده دیابت حمله کرده و آنها را از بین می برد
دیابت نوع 2: در این دیابت سلول های به انسولین پاسخ درستی نمی دهد از این رو الوزالمعده میزان بیشتری انسولین تولید می کند و در نهایت آسیب دیده و نمی تواند
انسولین کافی برای بدن را تامین کند