بیماری فیبرومیالژیا چیست و چگونه درمان می شود؟

فیبرومیالژیا چیست؟

بیماری فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که افراد را دچار درد، سفتی و نازکی ماهیچه ها، تاندون ها و مفاصل می کند. این بیماری علاوه بر علائم ذکر شده، می تواند در به خواب رفتن مشکلاتی ایجاد کند و باعث ایجاد خستگی مزمن، افسردگی و اضطراب و اختلال در عملکرد روده ها شود.

علت بیماری فیبرومیالژیا

علت دقیق فیبرومیالژیا (در برخی از متون پزشکی از آن به عنوان فیبرومیالژی نیز یاد شده است) ناشناخته است، اما تصور می‌شود که این بیماری ارتباط مستقیمی با میزان غیرطبیعی برخی از مواد شیمیایی در مغز و تغییرات در نحوه پردازش پیام‌های درد در بدن توسط سیستم عصبی مرکزی (مغز، نخاع و اعصاب) داشته باشد. تحقیقات 20 سال اخیر ثابت کرده اند برخی از افراد تحت تاثیر ژن هایی که دارا هستند، احتمال مبتلا شدن به فیبرومیالژیا نسبت به افراد دیگر، در آنها بیشتر است. تحقیقات گسترده ای که بر روی این بیماری صورت گرفته، نشان می دهد در بسیاری از موارد، ممکن است این عارضه توسط مولفه های فیزیکی یا احساسی مانند آسیب، عفونت یا استرس ایجاد شود.

علائم بیماری فیبرومیالژیا

بدون شک اصلی ترین علامت بیماری فیبرومیالژیا، دردهای مزمن و خستگی است. ولی سوابق پزشکی بیماران نشان می دهد، این دو مورد تنها عامل به حساب نمی آیند و مولفه های مختلفی نیز در این بین تاثیرگذار هستند. از مهم ترین عواملی که تا به امروز بر روی این بیماری تاثیر گزار بوده اند، عوامل پیش رو از اهمیت بسیاری برخوردار هستند؛

• درد یا حساسیت عضلانی (در برخی از موارد احساس سوزش، تیک عضلانی یا سفتی عضلات)
• خستگی
• درد صورت و فک (اختلالات مفصل گیجگاهی فکی)
• سردرد و میگرن
• مشکلات گوارشی، از جمله اسهال ، یبوست، درد شکم، نفخ، حالت تهوع
• مشکلات کنترل مثانه (تکرر ادرار)
• مشکلات حافظه (که گاهی اوقات "مه فیبرو" یا "مه مغزی" نامیده می شود).
• اضطراب
• افسردگی
• بی خوابی و سایر اختلالات خواب
• احساس بی‌حسی یا مورمور شدن در صورت، دست‌ها و پاها
• خشکی دهان، بینی و چشم

چه کسانی بیشتر در معرض فیبرومیالژیا هستند؟

بر اساس آماری که در داخل کشور مورد بررسی قرار گرفته است، افراد بین 25 تا 55 سال ممکن است از عوارض بیماری فیبرومیالژیا رنج ببرند. تحقیقات جدید ثابت کرده اند که کودکان نیز در معرض این بیماری هستند و ممکن است تحت شرایط محیطی به این بیماری مبتلا شوند. ولی مانند بسیاری از بیماری های عصبی اثبات شده که این بیماری بین زنان نسبت به مردان شایع تر است. تحقیقات وسیعی که در دنیا صورت گرفته، نشان می دهد ممکن است از هر 20 نفر در دنیا یک نفر به فیبرومیالژیا مبتلا شود. از مهم ترین عواملی که سبب می شود افراد، عوارض این بیماری را به نحوی تجربه کنند، عوامل پیش رو هستند.

• تجربه سایر بیماری‌های مرتبط با درد مانند آرتریت و یا ابتلا به عفونت
• اختلالات خلقی نظیر افسردگی یا اضطراب
• سابقه تجاور فیزیکی و یا عاطفی، و یا اختلال اضطراب پس از حادثه (PTSD)
• عدم تحرک
• سابقه خانوادگی

اگر بیماری های دیگری، به ویژه بیماری های روماتیسمی، اختلالات خلقی، یا شرایطی که باعث درد می شوند دارید، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا بیشتر می شود. این بیماری ها عبارتند از:

• روماتیسم مفصلی
• لوپوس اریتماتوز سیستمیک (که معمولاً لوپوس نامیده می شود)
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• آرتروز
• افسردگی یا اضطراب
• کمر درد مزمن
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)

عوارض فیبرومیالژیا

در طی افزایش مبتلایان به این بیماری، اصطلاحی تحت عنوان "نقاط حساس فیبرومیالژیا" در جامعه پزشکی به کار می رود که در تشخیص این بیماری بسیار موثر بوده و از اصلی ترین  عوارض فیبرومیالژیا نیز به حساب می آید. بر اساس تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، بیماری فیبرومیالژیا نزدیک به 11 نقطه کلیدی بدن را به شدت تحت الشعاع قرار می دهد. این نقاط حساس فیبرومیالژیا را بسیاری از افراد به عنوان عوارض اصلی این بیماری به حساب می آورند که می تواند راه تشخیص این بیماری را نیز بسیار راحت کند. از جمله مهم ترین بخش هایی که این بیماری به صورت مستقیم مورد حمله قرار می دهد موارد پیش رو می باشد:

• پشت سر
• بالای شانه ها
• قسمت بالای قفسه سینه
• آرنج های بیرونی
• باسن
• زانو

تشخیص فیبرومیالژیا

یکی از بخش های اصلی که به درمان فیبرومیالژیا نیز کمک می کند، تشخیص درست و به موقع این بیماری است. در صورتی که پزشک بتواند تشخیص صحیح را بدهد، می توان با به کار بردن روش های درمانی ترکیبی، تا حد زیادی این بیماری را کنترل کرد. پزشکان همیشه عنوان می کنند آزمایشات مناسبی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد، ولی تشخیص های پراکنده که بر اساس از میان بردن عوامل دیگر است، می تواند در تشخیص این عارضه بسیار موثر باشد. بر این اساس بسیاری از پزشکان از طریق بررسی سوابق خانوادگی و بررسی شرایط، باید تلاش کنند بیماری را تشخیص دهند. بسیاری از پزشکان در اولین قدم آزمایش خون را برای  از میان بردن کم خونی و مشکلات تیروئیدی تجویز می کنند.

آیا بیماری فیبرومیالژیا خطرناک است؟

تحقیقاتی که بر روی این بیماری صورت گرفته، نشان می دهد به صورت مستقیم مانند ام اس، فیبرومیالژیا باعث مرگ نمی شود. ولی افرادی که سابقه دردهای مزمن فیبرومیالژیا را دارند، بر اساس آمار، بیشتر در معرض تصادفات جاده ای ، عفونت ها یا حتی خود کشی هستند. بر اساس تحقیقات مجله تجارت پزشکی ، افراد مبتلا به فیبرومیالژی اغلب دارای مشکلات سلامتی دیگری از جمله اختلالات روماتیسمی، روده، عصبی و سلامت روان هستند که همین موارد تا حد زیادی کیفیت زندگی آن ها را تحت تاثیر مستقمی قرار می دهد. بر اساس این تحقیق، افراد مبتلا به فیبرومیالژیا تا 27 درصد احتمال تجربه مرگ غیر مستقیم را دارند.

روش های درمانی جدید فیبرومیالژیا

درمان های جدید فیبرومیالژی بر مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار تمرکز دارد. از آنجایی که بسیاری از داروهای شیمایی در تلاش هستند تنها عوارض فیبرومیالژیا را کاهش دهند، درمان های جدید این بیماری با تمرکز بر تاثیر مغز بر بدن، بر آن هستند که بیماری را تا حد زیادی، تحت کنترل قرار دهند. از جمله مهم ترین موارد می توان به موارد پیش رو اشاره داشت؛

• تکنیک‌های ذهن-بدن: این تکنیک‌ها شامل بیوفیدبک، هیپنوتیزم و درمان شناختی-رفتاری (CBT) است. داده های تحقیقاتی، استفاده از این تکنیک ها، به ویژه زمانی که به عنوان بخشی از یک رویکرد چند رشته ای برای درمان استفاده می شود، پشتیبانی می کند.
• طب سوزنی: اگرچه داده های حمایت کننده از استفاده از طب سوزنی برای فیبرومیالژی نسبتاً قوی است، اما می تواند علائم را برای برخی از بیماران تشدید کند و کاربرد آن را برای این بیماری پیچیده کند.
• مالش درمانی: کایروپراکتیک و ماساژ نمونه هایی از مالش درمانی هستند، اما داده های پشتیبانی کننده از استفاده آنها، نسبتا ضعیف است.
• یوگا، تای چی و مدیتیشن: این رویکردهای مکمل در استراتژی های درمان چند رشته ای جامع، برای فیبرومیالژی گنجانده شده است ولی هنوز داده های علمی برای حمایت از این موارد در دست نیست.
• درمان های دارویی: پرگابالین و دولوکستین دو دارویی هستند که توسط سازمان غذا و داروی جهانی برای مدیریت فیبرومیالژیا تایید شده اند.

علاوه بر موارد فوق، روش های دیگری برای درمان فیبرومیالژیا وجود دارد که پزشک براساس شرایط بیمار می تواند یک یا چند مورد را انجام دهد.

درمان قطعی فیبرومیالژیا

دو داروی دولوکستین و میلناسیپران ممکن است به کاهش درد و خستگی مرتبط با فیبرومیالژی کمک کنند. ولی تحت هیچ شرایطی نمی توان این دو دارو را به عنوان درمان قطعی فیبرومیالژیا در نظر گرفت. به همین دلیل است که بسیاری از افراد در تلاش هستند تا روش های دیگر را برای کم کردن عوارض این بیماری پیدا کنند. برخی از روش های دیگر برای درمان یا کنترل دردهای بیماری فیبرومیالژیا عبارت است از:

درمان فیبرومیالژیا با طب سنتی

از آنجایی که طب سنتی بر ایده کلی گرایی و هماهنگی بدن و ذهن بنیان شده، در درمان دردهای مزمن و اختلالات روانی همزمان برتری آشکاری دارد. طب سنتی چینی مخصوصا طب سوزنی به دلیل ایمنی بالا، فرایند ساده، عوارض جانبی کمتر و عدم اعتیاد، در بسیاری از جوامع علمی به عنوان یکی از درمان های مناسب در نظر گرفته می شود. در درمان سنتی، تمرکز بر هر دو عامل درونی و بیرونی بیمار بوده که در نهایت، منجر به بهبود کیفیت زندگی او می شود.

درمان فیبرومیالژیا با تحریک الکتریکی

نزدیک به ده ها تحقیق مستقل بر روی تاثیر تحریک الکتریکی بر فیبرومیالژیا صورت گرفته، ولی هیچ یک از آن ها نشان نداده اند که این روش درمانی تاثیر مستقیمی بر روی بهبود شرایط بیمار دارد. بر اساس گزارشات برخی از بیماران، با انجام این روش ممکن است تسکین موضعی را تا حد زیادی تجربه کرده باشند، ولی درمان بلند مدت به هیچ وجه مشاهده نشده است.

گرمادرمانی فیبرومیالژیا

یکی از روش های درمان خانگی فیبرومیالژیا، استفاده از گرما درمانی است که با استفاده از پد حرارتی، بطری آب گرم یا حوله گرم تلاش می شود گردش خون را بالا برده و در نهایت ماهیچه ها را باز کرد. تنها کاری که شما باید در این راستا انجام دهید قرار دادن مواد گرم بر روی بخش آسیب دیده است که در نهایت، منجر به کاهش درد خواهد شد.

لیزر درمانی برای فیبرومیالژیا

بر اساس تحقیقات اخیری که در موسسه های مختلف صورت گرفته است، لیزر درمانی در سطح پایین، اثرات تسکین دهنده و ضد التهابی خوبی دارد و نشان داده شده است که کیفیت زندگی بیماران فیبرومیالژی را افزایش می دهد. از آنجایی که این درمان ها موضعی هستند، هنوز به درستی تاثیر بلند مدت آن ها مشخص نشده است.

آیا فیبرومیالژیا کشنده است؟

بر اساس داده های آماری اگر به این بیماری نگاه کنیم، فیبرومیالژی به تنهایی نمی تواند یک بیماری کشنده در نظر گرفته شود. ولی دردهای مزمنی که در افراد ایجاد می کند، ممکن است شرایط را برای بیمار دشوار کرده و در نهایت منجر به بدتر شدن کیفیت زندگی شود. یکی از عواملی که به شما کمک می کند تا عوارض این بیماری را تحت کنترل خود قرار دهید، عوامل روان شناختی مانند کنترل رفتار است که باید آن را بخش عمده از زندگی خود به حساب بیاورید.

فیبرومیالژیا با ام اس متفاوت است؟

ام اس و فیبرومیالژیا وجه مشترک های بسیاری داشته و جای شک نیست که در بسیاری از موارد، افراد نتوانند این دو را از هم متمایز کنند. هر دوی این بیماری ها تا انتها با شما بوده، درمانی ندارند و مهم تر از همه بانوان را بیشتر از مردان درگیر می کنند. ولی نقطه تمایز این دو بخش هایی از بدن است که تحت تاثیر قرار می دهند. ام اس یک بیماری خود ایمنی است، که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به خود حمله می کند. این بیماری بر روی مغز و نخاع تأثیر می گذارد و اغلب با گذشت زمان بدتر می شود. نکته منفی در مورد ام اس این است که می تواند برای همیشه به اعصاب شما آسیب برساند. این در حالی است که فیبرومیالژیا همراه با علائم دیگر باعث درد و سفتی در سراسر بدن شما می شود. پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این بیماری می شود، ولی ممکن است با نحوه پردازش درد توسط مغز شما ارتباط داشته باشد.

کلام آخر

بیماری فیبرومیالژیا یکی از اصلی ترین کاندید های شرایطی است که افراد با دردهای مزمن مواجه می شوند. این بیماری که هنوز درمان قطعی و مناسبی برایش پیشنهاد نشده است می تواند به شدت بر روی کیفیت زندگی افراد تاثیر مستقیم بگذارد. در صورتی که با این بیماری دست و پنجه نرم می کنید بهتر است از روش های دروانی جدیدی که در مقاله نیز به آن اشاره شد استفاده کنید