افت فشار خون

فشار خون پایین چیست؟

هیپوتانسیون یا هیپوتنشن اصطلاح پزشکی برای فشار خون پایین (کمتر از 9روی 6) است. یعنی اگر فرد با تست فشارخون به عددی مانند 9 روی 6 برسد در این حالت میتوان گفت که فرد دارای فشار خون پپایین است.

اندازه گیری فشار خون به صورت دو عدد ظاهر می‌شود.  دیاستول(فشارخون پایین) و سیستول(فشارخون بالا). حرکت خون در رگها وابسته به ضربان قلب است. حفره ای خالی را در نظر بگیرید که لوله ای حاوی مایع درون این حفره را به اندازه گنجایش آن پر میکند. حال برای آنکه این حفره پر شود نیاز به یک کشش وجود دارد و برای آنکه مایع از این حفره خارج شود و ادامه حرکت خود را در لوله ها پی بگیرد نیاز به یک فشار خروجی دیگر است. بین این دو نیرو یک وقفه کوتاه نیز اتفاق می افتد. این ساده ترین شکلی است که میتوان فشار خون را توضیح داد. خون در رگ ها باید به قلب برد و بعد از قلب دوباره خارج شده تا به سایر اندام ها برسد این پروسه شامل یک تپش و یک وقفه است که این دو حرکت توسط دو عدد اندازه گیری میشوند. عدد بالایی، اندازه گیری فشار سیستولیک(بالا) یا فشار در شریان‌ها هنگام ضربان قلب و پر شدن آنها از خون است. عدد پایینی فشار دیاستولیک(پایین) یا فشار در شریان‌ها را در زمانی که قلب بین ضربان‌ها استراحت می‌کند و اصلاحا خون از آن ها تخلیه و وارد قلب میگردد. اندازه گیری می‌کند. این دو عدد همواره میتوانند به ما بگویند که فشارخون در رگ ها به چه میزان است.فشار خون مطلوب کمتر از 12 روی 8 و بیش تر از 9 روی 6 است. در افراد سالم، فشار خون پایین بدون هیچ علت قبلی، معمولاً نگران کننده نیست و نیازی به درمان ندارد. اما فشار خون پایین می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل اساسی باشد. به‌ویژه در افراد مسن که ممکن است باعث جریان ناکافی خون به قلب، مغز و سایر اندام‌های حیاتی شود.

 فشار خون پایین مزمن بدون علامت تقریباً اصلا جدی نیست. اما زمانی که فشار خون به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و مغز از تامین خون کافی محروم می‌شود، مشکلات سلامتی رخ می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به سرگیجه یا سبکی سر شود. افت ناگهانی فشار خون بیشتر در افرادی اتفاق می‌افتد که از حالت درازکشیده یا نشسته‌ به سرعت می‌ایستند. این نوع فشار خون پایین به عنوان افت فشار خون وضعیتی یا افت فشار خون ارتواستاتیک شناخته می‌شود. نوع دیگری از فشار خون پایین زمانی رخ می‌دهد که فردی برای مدت طولانی بایستد. این افت فشار خون عصبی نامیده می‌شود.

انواع افت فشارخون

در مجموع سه نوع افت فشارخون وجود دارد:

1. فشارخون وضعیتی
2. فشارخون ارتواستاتیک
3. فشارخون عصبی

افت فشارخون وضعیتی

وضعیتی به معنای تغییر وضعیت فیزیکی فرد است که میتواند منجر به کاهش فشارخون شود. افت فشار خون وضعیتی به عنوان نارسایی سیستم قلبی عروقی یا سیستم عصبی در واکنش مناسب به تغییرات ناگهانی در نظر گرفته می‌شود. به طور معمول، هنگامی که ایستاده‌اید، مقداری خون در اندام تحتانی شما جمع می‌شود. اگر اصلاح نشود، فشار خون شما پایین می‌آید. اما بدن شما به طور معمول با ارسال پیام‌هایی به قلب شما برای تپش سریعتر و انقباض رگ‌های خونی جبران می‌کند. این عمل افتادن فشارخون را جبران می‌کند. اگر این اتفاق نیفتد یا خیلی آهسته اتفاق بیفتد، افت فشار خون وضعیتی ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به غش شود.

خطر ابتلا به فشار خون پایین و بالا معمولاً با افزایش سن افزایش می‌یابد که بخشی از آن به دلیل تغییرات طبیعی در طول پیری است. علاوه بر این، جریان خون به عضله قلب و مغز با افزایش سن کاهش می‌یابد، که اغلب در نتیجه تجمع پلاک در رگ‌های خونی است. تخمین زده می‌شود 10 تا 20 درصد از افراد بالای 65 سال افت فشار خون وضعیتی دارند.

فشارخون عصبی

شاید زمانی که این نام به گوشتان میرسد فکر میکنید که افت فشارخون عصبی به این معنی است که اعصاب و روان فرد سبب افتادن فشارخون میشود. ممکن است که اعصاب و روان سبب افت یا افزایش فشارخون شما شود اما افت فشارخون عصبی به دلیل ایستادن طولانی اتفاق می افتد.

چه چیزی باعث افتادن فشار خون می‌شود؟

علت فشار خون پایین همیشه مشخص نیست. ممکن است فشارخون پایین به علت های زیر اتفاق بی افتد. با این حال فشارخون زمانی که کاهش پیدا میکند میتواند به راحتی به حالت نرمال باز گردد اما در مواردی حتما نیز است که به متخصص مراجعه شود این موارد اورژانسی شامل مواردی نظیر افت فشارخون به علت از دست رفتن خون از بدن، تکرار افت فشارخون در یک بازه زمانی مشخص و افت فشارخون در شرایطی که فرد دارای بیماری های زمینه ایست. با این حال اکثر کاهش ها در فشارخون به علل زیر اتفاق می افتد:

• بارداری
• مشکلات هورمونی مانند کم کاری تیروئید، دیابت، یا قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
• برخی از داروهای بدون نسخه
• برخی از داروهای تجویزی مانند فشار خون بالا، افسردگی یا بیماری پارکینسون
• نارسایی قلبی
• آریتمی‌های قلبی (ریتم‌های غیر طبیعی قلب)
• گشاد شدن عروق خونی
• گرمازدگی
• بیماری کبد

معمولا زمانی که از افتادن فشار خون صحبت میکنیم منظورمان افت فشارخون وضعیتی است. یعنی در حالی که فرد بدون سابقه بیماری خاصی دچار سرگیجه یا سبکی سر یا رنگ پریدگی میشود.

آیا افتادن فشارخون خطرناک است؟

در بسیاری از موارد افت فشارخون خطرناک نیست اما بصورت کلی هر زمانی که روند نرمال و طبیعی فرد برهم بخورد ممکن است خطراتی نیز در پی داشته باشد.افت ناگهانی فشار خون یز می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد با اینکه در بسیاری از موارد کاهش فشارخون خطرناک نیست.. علل افت ناگهانی فشار خون عبارتند از:

• از دست دادن خون در اثر خونریزی
• دمای بدن پایین
• دمای بدن بالا
• بیماری عضله قلب که باعث نارسایی قلبی می‌شود
• سپسیس، عفونت شدید خون
• کم آبی شدید ناشی از استفراغ، اسهال یا تب
• واکنش به دارو یا الکل
• یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی که باعث نامنظم شدن ضربان قلب می‌شود

چه کسانی به افت فشار خون وضعیتی مبتلا می‌شوند؟

افت فشار خون وضعیتی، که فشار خون پایین هنگام ایستادن ناگهانی است، ممکن است به دلایل مختلفی مانند کم آبی بدن، کمبود غذا یا خستگی بیش از حد برای هر کسی اتفاق بیفتد. همچنین تحت تأثیر ترکیبات ژنتیکی، افزایش سن، داروها، عوامل غذایی و روان‌شناختی و محرک‌های حاد مانند عفونت و آلرژی قرار می‌گیرد.

افت فشار خون وضعیتی، بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که داروهایی برای کنترل فشار خون بالا (پرفشاری خون ) مصرف می‌کنند. همچنین افتادن فشارخون میتواند مربوط به بارداری، احساسات قوی(استرس یا ترس و ...)، سخت شدن شریان‌ها (آترواسکلروز) یا دیابت می‌باشد. افراد مسن به ویژه افرادی که دارای فشار خون بالا یا اختلال عملکرد سیستم عصبی خودمختار هستند، تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

افت فشار خون بعد از غذا یکی از علل شایع سرگیجه و سقوط بعد از غذا خوردن است. این موضوع بیشتر پس از وعده‌های غذایی حجیم حاوی کربوهیدرات‌ زیاد مشاهده می‌شود. اعتقاد بر این است که افتادن ناگهانی فشارخون به علت غذا خوردن ناشی از تجمع خون در عروق معده و روده است و عدم رسیدن آن به مغز میباشد.

چندین دارو معمولاً با افت فشار خون وضعیتی همراه هستند. این داروها را می‌توان به دو دسته عمده تقسیم کرد:

• داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا، مانند دیورتیک‌ها، مسدودکننده‌های بتا، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، و مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)

• داروهایی که افت فشار خون را به عنوان یک عارضه جانبی دارند، از جمله نیترات‌ها، داروهای اختلال نعوظ، داروهای بیماری پارکینسون، داروهای ضد روان پریشی، داروهای اعصاب، داروهای ضد اضطراب، آرام بخش- خواب آور، و ضد افسردگی‌های سه حلقه ای

علل شایع افت فشار خون وضعیتی طبیعی عبارتند از:

• کم آبی بدن و از دست دادن الکترولیت، که ممکن است ناشی از اسهال، استفراغ، از دست دادن بیش از حد خون در طول قاعدگی، یا سایر شرایط باشد.
• کاهش تنظیم فشار خون مرتبط با سن، که ممکن است با برخی شرایط سلامتی یا داروها بدتر شود
• برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث افت فشار خون وضعیتی شوند. این بیماری‌ها شامل:
• اختلالات سیستم عصبی مرکزی، مانند سندرم شای دراگر یا آتروفی سیستم چندگانه
• مشکلات عصبی، مانند نوروپاتی محیطی یا نوروپاتی اتونومیک
• اختلالات قلبی عروقی
• اعتیاد به الکل
• بیماری‌های تغذیه ای

درمان فشارخون پایین 

به یا داشته باشید که فشارخون پایین را باید درست تعریف کنیم. گاهی اوقات افتادن فشارخون ممکن است به یک علت ساده رخ دهد که معمولا با یک درمان خانگی ساده بر طرف میشود. اما گاهی اوقات افتادن فشارخون با یک بیماری زمینه ای یا وضعیت فرد در یک دوره زمانی و مکرر اتفاق می افتد، در این زمان برای درمان پایین بودن فشارخون باید راه حلهایی اساسی انتخاب کرد.

درمان خانگی افت فشارخون

اگر فردی دارای علائم افت فشارخون شود باید در قدم علت را شناخت بهترین کار در ابتدای شروع علائم پایین آمدن فشارخون این است که مراقب زمین خوردن فرد باشیم تا آسیبهای ناشی از افتادن را جلوگیری کنیم، بهتر است که فرد را در شرایط پایدار قرار دهیم و سعی کنیم اطراف وی را آرام نگه داریم. در قدم بعدی مصرف برخی از مواد غذایی است که فشارخون فرد را تنظیم میکند. غذاهای حاوی سدیم یا نمک میتواند فشارخون را در فرد بالا ببرد در زیر لیستی از غذاها که سبب افزایش فشارخون میشود ارائه میگردد. به یاد داشته باشید که مصرف برخی از مواد غذایی بخصوص نمک در طوانی مدت میتواند عوارض جدی برای بدن شما ایجاد کند بنابراین در مصرف این مواد خوراکی هوشیار باشید:

• زیتون
• نمک
• لوبیا
• غذاهای شور
• غذاهای فرآوری شده
• تخم مرغ

سایر درمانهای افتادن فشارخون

در بسیاری از موارد اگر فرد مکررا دچار کاهش فشارخون شود چند توصیه اولیه در مورد فرد انجام میگیرد. نکته مهم آن است که علت افت فشارخون باید مشخص شود. چند وضعیت و شرایط بدنی وجود دارد که میتواند افت فشارخون را منجر شود:

• افت فشارخون ناشی از دیابت
• افت فشارخون در بارداری
• افت فشارخون در بیماران قلبی
• افت فشارخون در سالمندان

در تمام موارد بالا تغییر در سبک زندگی، جلوگیری از کم آبی بدن و مصرف غذاهایی که فشارخون را افزایش میدهند میتواند مفسد باشد. همینطور این موضوع را در نظر بگیرید که قرصها و داروهایی برای کاهش فشارخون وجود دارد. داروبین به شدت توصیه میکند که در صورتی که یکی از شرایط فوق سبب افت مکرر فشارخون شما گردید حتما به متخصص مراجعه کنید.