علائم تبخال تناسلی و عوارض آن

آنچه در این مطلب می خوانیم:

• نحوه عملکرد ویروس HSV
• علائم بیماری تبخال تناسلی
• آیا عوارض تبخال تناسلی قابل درمان است؟
• آیا احتمال بازگشت عوارض تبخال تناسلی وجود دارد؟
• چه چیزی باعث عود تبخال تناسلی می شود؟
• راه های کنترل عوارض بیماری در خانه
• خطر عوارض تبخال تناسلی در سلامتی بیمار

تبخال تناسلی یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی است که توسط ویروس تبخال ساده هرپس سیمپلکس (hsv) ایجاد می شود. این ویروس دارای دو نوع اول و دوم است که اکثر مبتلایان به تبخال تناسلی، ازطریق ویروس نوع دو  HSV-2  آلوده می شوند. ویروس تبخال نوع یک، معمولاً عامل ایجاد تبخال در اطراف لب و دهان است. هرچند که امکان انتقال ویروس تبخال نوع یک به آلت تناسلی و ابتلا به تبخال تناسلی وجود دارد. علائم تبخال تناسلی بسیار محدود و گاهی بدون علامت هستند که همین عامل باعث ناشناخته ماندن آن در بیشتر بیماران می شود.

هرکدام از ویروس های تبخال نوع یک و دو، قابلیت انتقال دارند و می توانند به نوع مخالف تبدیل شوند. به عبارت دیگر، رابطه دهانی با فرد آلوده به تبخال نوع یک، موجب انتقال آن به آلت تناسلی شریک جنسی شده که به آن تبخال تناسلی می گویند. عکس این موضوع هم امکان پذیر است. یعنی، تماس دهان با آلت تناسلی مبتلا به تبخال تناسلی، منجر به انتقال آن به دهان فرد شده که به آن تبخال دهانی می گویند.

نحوه عملکرد ویروس HSV

در بیشتر موارد، علائم ویروس تبخال در فرد دیده نمی شود. با این وجود، این فرد ناقل بیماری است و اگر وارد رابطه جنسی مقعدی، مهبلی یا دهانی شود، این ویروس را به شریک جنسی خود منتقل می کند.

ویروس اچ اس وی پس از منتقل شدن و عبور از پوست، وارد بدن شده و در کانال های سیستم عصبی نفوذ می کند و برای مدت نامعلومی به صورت نهفته و بدون بروز هیچ علامتی، در مجاری اعصاب باقی می ماند.

بعد از گذشت مدتی، ویروس به صورت دوره ای از مسیر کانال های عصبی به سطح پوست بازمی گردد و با تکثیر خود، ویروس های بیشتری را روی پوست ایجاد می کند. این، زمانی است که ویروس فعال شده و ممکن است علائم بروز بیماری را بروز دهد یا بدون علامت باقی بماند که اصطلاحا به آن (عود بیماری) می گویند. حتی اگر ویروس بدون علامت باشد، بازهم ویروس فعال است و می تواند به راحتی در جریان رابطه جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. تعداد دفعات فعال شدن ویروس تبخال و عود بیماری، در افراد مختلف متفاوت است.

بسیاری از افراد تصور می کنند که با استفاده از کاندوم، می توان از انتقال ویروس به فرد مقابل، کاملا جلوگیری کرد. درصورتیکه اینطور نیست. زیرا، کاندوم نمی تواند تمام سطح آلت تناسلی را بپوشاند و ویروس می تواند در همان قسمت های پوشیده نشده وجود داشته و به راحتی منتقل شود.

علائم بیماری تبخال تناسلی

نحوه ظهور علائم تبخال تناسلی به صورت های مختلفی ممکن است اتفاق بیوفتد. برخی از شایع ترین شکل های بروز علائم عبارت است از:

• بعضی از افراد با وجود ابتلا به تبخال تناسلی، علائم قابل شناسایی ندارند. هرچند که این بیماری حتی اگر بدون علامت باشد هم، قابل انتقال است و فرد درگیر، ناقل آن است.
• در بعضی افراد، علائم بیماری چند روز یا چند هفته بعد از رابطه جنسی قابل شناسایی است.
• درمقابل، برخی دیگر ممکن است پس از گذشت چند ماه یا چند سال از نزدیکی، شاهد بروز علائم تبخال تناسلی باشند.
• علائم بیماری تبخال تناسلی در برخی افراد، با فاصله کمی بعد از ابتلا بروز می کند که در این حالت معمولا علائم شدید هستند. در این زمان، احتمالا بیماری با ظهور تاول های کوچکی آغاز می شود که بعد از مدتی سر باز کرده و باعث ایجاد زخم های روباز و دردناکی میشوند. بعد از چند هفته، روی این زخم ها با ایجاد لخته خون بسته شده و التیام پیدا می کنند. زمانیکه تاول ها ایجاد می شوند، ممکن است فرد، علائمی شبیه به علائم آنفولانزا، همراه با تب و تورم غدد لنفاوی داشته باشد.

علائم تبخال تناسلی در زنان و مردان مشترک است و شامل موارد زیر است:

• پوست قرمز، مرطوب یا ترک خورده در نواحی نزدیک به آلت تناسلی بدون اینکه درد، سوزش و احساس متفاوتی داشته باشد.
• احساس سوزش یا گز گز در نواحی آلت تناسلی یا اطراف مقعد
• وجود تاول های کوچک که با ترکیدن باعث ایجاد زخم های دردناک می شوند. این تاول ها ممکن است روی آلت و نواحی اطراف آن، روی باسن و ران ها یا اطراف مقعد دیده شوند. هرچند که احتمال آن کم است اما، این تاول ها ممکن است در مجاری ادراری نیز ایجاد شوند.
• احساس درد در هنگام ادرار کردن. این مشکل به دلیل تماس ادرار با زخم ها ایجاد شده و در زنان شیوع بیشتری دارد
• سردرد     
• کمردرد
• وجود علائمی شبیه به علائم آنفولانزا شامل تب، تورمِ غدد لنفاوی و بی حالی

توجه داشته باشید که بیماری های دیگری مانند عفونت قارچی واژن، عفونت باکتریایی واژن یا عفونت مثانه نیز، می توانند علائمی شبیه به تبخال تناسلی ایجاد کنند. به همین دلیل، تنها راه تشخیص علائم تبخال تناسلی، معاینه آن توسط پزشک متخصص است و برای اطمینان بیشتر، می توان از نمونه برداری یا آزمایش خون کمک گرفت.

آیا عوارض تبخال تناسلی قابل درمان است؟

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای تبخال تناسلی وجود ندارد. اما، امکان کاهش و کنترل علائم آزاردهنده بیماری وجود دارد. اقدامات کنترلی که برای بهبود علائم بیماری اتخاذ می شوند، می توانند احتمال انتقال بیماری را نیز کاهش دهند. این امکان وجود دارد که پزشک، برای کاهش و بهبود درد و دیگر مشکلات ناشی از این بیماری، داروهای ضد ویروس را در دوران عود بیماری تجویز کند.

معمولا پزشکان مصرف این داروها را به صورت روزانه توصیه می کنند. داروهای ضد ویروس، با سرکوب کردن بیماری، تعداد دفعات عود بیماری را کاهش داده و باعث کاهش احتمال انتقال بیماری به فرد دیگر می شوند.

آیا احتمال بازگشت عوارض تبخال تناسلی وجود دارد؟

کسانی که اولین دوره عود تبخال تناسلی را تجربه کرده اند، باید انتظار عود دوباره علائم را به تعداد ۴ تا ۵ بار در سال داشته باشند هر چند که با گذشت زمان، سیستم ایمنی بدن نسبت به بیماری مقاوم شده و احتمالاً تعداد آن کاهش یافته . در بعضی مواقع دیگر تکرار نمی شود.

چه چیزی باعث عود تبخال تناسلی می شود؟

دوره های عود بیماری معمولاً با ابتلا به یک بیماری دیگر و در زمان هایی که فشار روحی بیمار افزایش یافته، اتفاق می افتد. این به این دلیل است که در این موقعیت ها، قدرت سیستم ایمنی بدن کم شده و بدن توانایی سرکوب بیماری را ندارد.

مواردی که باعث تحریک عود این بیماری می شوند عبارتند از:

• خستگی
• بیماری
• نزدیکی جنسی
• قاعدگی
• تنش روحی
• انجام عمل جراحی
• ضربه روحی

راه های کنترل عوارض بیماری در خانه

اقداماتی که برای کاهش ناراحتی و بهبود عوارض بیماری می توانید در خانه انجام دهید، عبارتند از:

• مصرف مسکن هایی مثل آسپرین استامینوفن و ایبوپروفن به تجویز پزشک
• شستشوی محل سوزش پوست با محلول نمک و آب گرم، روزی دو مرتبه ( نصف قاشق چای خوری نمک را در نیم لیتر آب حل کرده و از آن استفاده کنید)
• پوشیدن لباس های گشاد برای کمک به جریان هوا در اطراف زخم ها
• گذاشتن کمپرس یخ روی قسمت های آلوده شده، در حالی که درون یک حوله یا پارچه پیچیده شده باشد
• استراحت کردن به مدت طولانی

همچنین، با انجام اقدامات زیر، می توانید از شیوع بیماری به نقاط دیگر بدن یا انتقال به افراد دیگر جلوگیری کنید:

• اگر در ناحیه دهان تبخال دارید از روبوسی اجتناب کنید.
• در صورتی که دهان یا عضو تناسلی شما یا شریک جنسی تان زخم است، از انجام فعالیت های جنسی که مستلزم تماس آلت با دهان است خودداری کنید.
• در صورت وجود زخم در آلت از تماس آن با نواحی شرمگاهی و مقعدی شریک جنسیتان اجتناب کنید.
• بعد از دست زدن به محل های آلوده‎ی پوست، دستها را با آب و صابون بشویید.
• اگر از لنز چشم استفاده میکنید از تماس لنز با بزاق دهان اجتناب کنید

خطر عوارض تبخال تناسلی در سلامتی بیمار

اکثر افراد مبتلا به تبخال تناسلی، علاوه بر ناراحتی های پوستی ناشی از بیماری، تنش های روحی زیادی را تجربه می کنند که تاثیر زیادی روی سلامت آنها می گذارد زیرا این بیماری باعث:

• ایجاد اضطراب در فرد می شود
• اعتماد به نفس بیمار را کاهش می دهد
• در احساس امنیت و روابط احساسی فرد اختلال ایجاد می کند

در برخی موارد، تبعات ناشی از تبخال تناسلی می توانند جدی و حتی خطرناک باشند. برای مثال، هرچند احتمال بروز آن بسیار کم است، اما، در زنان حامله، امکان انتقال ویروس به کودک و ایجاد عفونت های جدی و گاهی پرخطر برای جان نوزاد وجود دارد. به همین دلیل، توصیه می شود که برای جلوگیری از عود بیماری در زمان زایمان، انجام اقدامات لازم را از هفته سی و چهارم بارداری شروع کنید. در صورت مشاهده نشانه های ویروس فعال و قابل سرایت، احتمالا پزشک وضع حمل را به صورت سزارین انجام خواهد داد.

یکی دیگر از تبعات تبخال تناسلی این است که، احتمال ابتلای افراد مبتلا به تبخال تناسلی به ویروس اچ آی وی، نسبت به بقیه بیشتر است. زیرا، روزنه ها و شکاف های باقی مانده از زخم های تبخال تناسلی، راه را برای ورود ویروس اچ آی وی به بدن باز می کنند.

بنابراین، باتوجه به خطرات و عوارضی که از بیماری تبخال تناسلی ذکر شد، اگر به هر دلیلی، فکر می کنید که در نتیجه رابطه جنسی یا دهانی به تبخال تناسلی مبتلا شده اید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین، از آنجایی که علائم تبخال تناسلی در برخی افراد، قابل شناسایی نیست، توصیه می شود که بهداشت روابط جنسی را حفظ کرده و از سالم بودن شریک جنسی خود مطمئن شوید.