آنچه در این مطلب می خوانیم:
اختلالات تغذیه ای، مجموعه ای از رفتارهای ناسالم درخصوص غذاخوردن است. به طورکلی، اختلالات تغذیه ای به سه نوع اصلی بی اشتهایی عصبی( آنورکسیا)، اختلال اجتناب یا محدودیت در خوردن، پرخوری عصبی( بولیمیا) و اختلال پرخوری تقسیم می شود.
اختلالات تغذیه ای غالبا در سنین نوجوانی و جوانی ایجاد می شود و شیوع آن در دختران زنان بیشتر است. تاکنون، هیچکس از علت دقیق ابتلا به اختلالات تغذیه ای اطلاعاتی کسب نکرده است. اما، به نظر می رسد که این اختلالات با مسائل روانی و پزشکی مانند عزت نفس پایین، افسردگی، اضطراب، مشکل در کنار آمدن با احساسات شخصی و سوء مصرف مواد در ارتباط باشند.
کنترل میزان غذا خوردن برای برخی افراد یک مشغله فکری در زندگی است. این مشغله ممکن است برای برخی با خوردن بیش از حد غذا بروز کند و برای برخی با خوردن کمتر از حد معمول شروع شود. این رفتارها می توانند از کنترل خارج شده و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. به طورکلی، اختلالات تغذیه ای یک مشکل جدی روانی است که در صورت عدم درمان می تواند پیامدهای طولانی مدت و گاهی جبران ناپذیر برای سلامتی ایجاد کند.
معمولا، افراد مبتلا به اختلالات تغذیه ایی، رفتارهای ناسالم خود را پنهان می کنند. از اینرو، تشخیص علائم اختلال تغذیه ایی به ویژه در اوایل ابتلا، دشوار است.
در این مطلب، با بازگو کردن علائم دقیق اختلالات تغذیه ای، به تشخیص آنها کمک می کنیم.
علائم بی اشتهایی عصبی
در بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا، فرد به دلیل رژیم غذایی و ورزش بیش از حد، کاهش وزن فراوانی دارد. این افراد گاهی خود را وادار به گرسنگی می کنند. بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی، باوجود کاهش وزن شدید، احساس چاقی کرده و تصور می کنند که هیچگاه نمی توانند به اندازه کافی لاغر شوند. برخی از این افراد حتی با داشتن سوء تغذیه، بازهم احساس چاقی می کنند و به دنبال لاغر کردن خود هستند.
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی از افزایش وزن بسیار می ترسند. آنها اغلب رژیم غذایی دارند و بی وقفه ورزش می کنند که گاهی اوقات تا حد گرسنگی پیش میرود. حدود یک سوم تا نیمی از افراد بی اشتها نیز با استفراغ یا استفاده از داروهای ملین، اقدام به پرخوری و پاکسازی می کنند.
اختلال اجتناب یا محدودیت در غذا خوردن (ARFID)، تاحدودی شبیه به بی اشتهایی عصبی است. با این تفاوت که در بی اشتهایی عصبی، فرد خود را وادار به گرسنگی می کند، اما در اختلال بی اشتهایی، فرد بسیار کم غذا می خورد یا از خوردن برخی غذاها اجتناب می کند. این اختلال معمولا در دوران کودکی شروع می شود. افراد مبتلا به ARFID، ممکن است از خوردن بعضی غذاها، به دلیل بافت یا بوی آنها اجتناب کنند.
افراد مبتلا به بی اشتهایی، تصویر بدنی خود را مخدوش می بینند و تصور می کنند که دارای اضافه وزن هستند، در صورتیکه، دارای کمبود وزن نیز هستند. این افراد ممکن است با وسواس کالری ها را بشمارند و فقط بخشهای کوچکی از برخی از غذاهای خاص را مصرف کنند. در بیشتر مواقع، درهنگام مواجهه با بیماران مبتلا به بی اشتهایی، وجود مشکل در خود را انکار می کنند.
علائم بی اشتهایی به تدریج ایجاد می شود، از اینرو، در ابتدا می تواند نامحسوس باشد. در ابتدا ممکن است علائم فرد با یک رژیم غذایی برای یک تعطیلات تابستانی یا یک میهمانی شروع شود اما، با بروز اختلال بی اشتهایی، مشغله فکری فرد درمورد وزنش بیشتر شده و بعد از آن، هرچه فرد وزن بیشتری از دست بدهد، وسواس و نگرانی او از وزنش بیشتر می شود.
برخی از علائم شایع در افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا عبارت است از:
- کاهش چشمگیر وزن
- پوشیدن لباس های گشاد و حجیم برای پنهان کردن کاهش وزن
- مشغله فکری برای غذا خوردن، رژیم غذایی، شمارش کالری و ...
- امتناع از خوردن غذاهای خاص مانند کربوهیدرات یا چربی
- پرهیز از وعده های غذایی یا خوردن غذا در حضور دیگران
- تهیه غذاهای مفصل برای دیگران و امتناع از خوردن آنها
- ورزش بیش از حد
- اظهار نظر در مورد "چاق" بودن
- قطع قاعدگی
- ناراحتی از درد یبوست یا معده درد
- انکار لاغری شدید خود
از آنجاییکه افراد مبتلا به بی اشتهایی، بسیار خوب می توانند علائم خود را پنهان کنند، ممکن است قبل از اطلاع اطرافیان، علائم آن تشدید شود. به همین دلیل، اگر احساس می کنید که یکی از اطرافیانتان دچار بی اشتهایی شده است، بلافاصله به او کمک کنید تا توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد. عدم درمان بی اشتهایی می تواند فرد را دچار عوارض جانبی جدی مانند سوء تغذیه و نارسایی اندام ها کند. اما، درمان به موقع می تواند وزن از دست رفته این افراد را تا حدودی بازگردانده و مشکلات جسمی ناشی از بی اشتهایی را بهبود دهد.
علائم پرخوری عصبی یا بولیمیا
پرخوری عصبی یا بولیمیا، وضعیتی است که در آن فرد، بعد از یک پرخوری شدید معروف به bingeing، اقدام به پاکسازی معده با استفاده از روش های نامناسب مانند استفراغ، داروهای ملین و ادرارآور، ورزش زیاد یا روزه می کند. به این وضعیت، چرخه تغذیه و تخلیه گفته می شود. افراد مبتلا به بولیمیا، با احساس عدم کنترل غذا خوردن همراه هستند.
به طورکلی، این اختلال با دوره های منظم پرخوری شدید و احساس ناتوانی در کنترل غذاخوردن، تشخیص داده می شود.
افرادی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند، در وعده های مکرر، مقدار زیادی غذا میخورند و سپس با پاکسازی از طریق استفراغ، استفاده از ملین هاو مسهل ها، روزه داری یا ورزش بیش از حد، سعی در جبران پرخوری دارند.
برخلاف بی اشتهایی، افراد مبتلا به بولیمیا (پرخوری عصبی) اغلب دارای وزن طبیعی هستند. اما آنها همان ترس شدید از افزایش وزن و داشتن بدن نافرم را دارند. آنها خود را "چاق" می دانند و به شدت به دنبال کاهش وزن هستند. به دلیل اینکه آنها اغلب از خود شرمنده و بیزار هستند، سعی در پنهان کردن رفتارهای پرخاشگری دارند. از این رو، تشخیص آن تا حدودی دشوار است.
ازجمله علائم رایج پرخوری عصبی عبارت است از:
شواهد پرخوری:
- ناپدید شدن مقدار زیادی غذا در زمان کوتاه
- یافتن تعداد زیادی بسته بندی یا ظروف غذای خالی
شواهد پاکسازی:
- رفتن به حمام بعد از غذا
- شنیدن صداها یا بوی استفراغ از حمام یا دستشویی
- داشتن بسته های ملین(مسهل) یا ادرار آور
- حذف وعده های غذایی یا اجتناب از خوردن غذا در حضور دیگران، یا خوردن وعده های بسیار کوچک
- ورزش بیش از حد
- پوشیدن لباس های گشاد برای پنهان کردن بدن
- شکایت از "چاق" بودن
- استفاده بیش از حد از آدامس، دهانشویه یا نعناع
- مدام رژیم گرفتن
- انگشتان زخمی ناشی از القای مکرر استفراغ
در صورت عدم درمان، پرخوری عصبی می تواند منجر به مشکلات طولانی مدت سلامتی مانند ریتم غیرطبیعی قلب، خونریزی از مری به دلیل رفلاکس بیش از حد اسید معده، مشکلات دندانی و مشکلات کلیوی شود. با این حال، بولیمیا را می توان با موفقیت از طریق درمان شناختی-رفتاری، برخی داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی یا ترکیبی از این موارد، درمان کرد. اگر فکر می کنید شخصی که برای شما اهمیت دارد دچار پرخوری عصبی است، بسیار مهم که برای او به دنبال کمک باشید.
علائم اختلال پرخوری
افراد مبتلا به اختلال پرخوری به جای اینکه همیشه غذا بیش از حد بخورند، وعده های غذایی مکرری دارند که در آنها مقدار زیادی غذا میل می کنند. این افراد نیز مانند مبتلایان به پرخوری عصبی، اغلب در طول دوره های تغذیه، احساس کنترل نمی کنند و بعداً از این بابت احساس گناه کرده و شرمگین می شوند.
با گذشت زمان، این رفتار به یک چرخه معیوب تبدیل می شود، زیرا هرچه بیشتر از پرخوری احساس ناراحتی کنند، بیشتر به نظر می رسد که این کار را انجام می دهند. از آنجا که افراد مبتلا به اختلال پرخوری، پس از پرخوری، پاکسازی نمی کنند، روزه نمی گیرند و ورزش نمی کنند، معمولاً اضافه وزن یا چاقی دارند.
برخلاف سایر اختلالات تغذیه ایی، اختلال پرخوری تقریباً در مردان و زنان شایع است. بر اساس آمار محققان، میانگین سنی در شروع اختلال پرخوری 25 سال است و در افراد زیر 60 سال شایع تر است.
علائم رایج اختلال پرخوری عبارتند از:
- ناپدید شدن مقدار زیادی غذا در زمان کوتاه
- یافتن تعداد زیادی بسته بندی یا ظروف غذا خالی
- احتکار غذا یا مخفی کردن مقدار زیادی غذا در مکان های عجیب
- پوشیدن لباس های گشاد برای پنهان کردن بدن
- حذف وعده های غذایی یا اجتناب از خوردن غذا در حضور دیگران
- کاهش وزن ضعیف، در عین داشتن رژیم مداوم
از آنجاییکه پرخوری منجر به چاقی می شود، در صورت عدم درمان می تواند پیامدهای جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. برنامه های کاهش وزن رفتاری می تواند هم در کاهش وزن و هم در کنترل میل به پرخوری مفید باشد.
داروی محرک لیزدگزآمفتامین برای درمان اختلال پرخوری مورد تأیید FDA است. همچنین ، از آنجاییکه افسردگی اغلب با اختلال پرخوری همراه است، داروهای ضدافسردگی و روان درمانی نیز ممکن است کمک کنند.
تشخیص علائم و نشانه های اختلال تغذیه ایی اولین قدم در جهت دریافت کمک برای آن است. اختلالات تغذیه ایی قابل درمان است و اکثر افراد مبتلا به اختلال تغذیه ایی ، با درمان و حمایت مناسب ، می توانند عادات غذایی سالم را بیاموزند و زندگی خود را به حالت عادی بازگردانند.
