آنچه در این مطلب میخوانیم:
به طور طبیعی، هرفردی که به بیماری خاصی مبتلا می شود، به دنبال روش های درمان و کنترل آن نیز می گردد. این مسئله درمورد بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس یا ام نیز صدق می کند. بسیاری از این بیماران درکنار مصرف داروها، ویزیت ها و معاینات منظم پزشکی، در پی روش های دیگری برای بهبود علائم ناشی از بیماری MS می گردند. یکی از این روش ها، ایجاد تغییر در رژیم غذایی، یا دنبال کردن یک رژیم غذایی خاص است. اما آیا تغییر رژیم غذایی در بهبود علائم MS و کاهش شدت آن تاثیری دارد؟ در این مطلب با معرفی برخی از رژیم های غذایی، به بررسی اثر رژیم های غذایی بر بیماری ام اس می پردازیم.
تاثیر انواع رژیم غذایی در MS
باوجود اینکه، تاکنون، هیچ نوع رژیم غذایی برای MS و کاهش علائم ناشی از آن ثبت نشده، اما برخی از مواد مغذی میتوانند بر شدت علائم ناشی از MS، موثر باشند. اکثر پزشکان معتقدند، که بیماران مبتلا به MS می توانند رژیم کم چرب و پر فیبر که برای عموم مردم توصیه می شود را دنبال کنند.
همچنین، توصیه می شود که این افراد انواع میوهها و سبزیجات، غلات کامل، محصولات لبنی کم چرب، طیور بدون پوست و ماهی، و آجیل و حبوبات را مصرف کرده و از مصرف غذاهای فرآوری شده و موادغذایی با چربی اشباع شده بالا خودداری کنند.
برخی از رژیم های غذایی و اثر آنها بر بیماری ام اس، عبارت است از:
رژیم بدون گلوتن
یکی از رژیمهای غذایی محبوب برای بیماری MS، کنار گذاشتن مواد غذایی حاوی گلوتن است. رعایت این نوع رژیم غذایی، برای بیماران مبتلا به سلیاک ضروری است. اما تا به حال تاثیر رژیم بدون گلوتن در کاهش شدت علائم ناشی از MS اثابت نشده است.
مطالعات مختلف نشان داده است، که افراد مبتلا به MS بیش از دیگران به گلوتن حساس نیستند. بنابراین، دلیلی برای پیروی از این رژیم غذایی در جهت کاهش علائم بیماری MS وجود ندارد.
رژیم پالئو
اساس رژیم پالئو، بر مصرف گوشت بدون چربی، آجیل و انواع توتها استوار است. این برنامه غذایی، از این ایده منشاء میگیرد، که بدن انسان، نسبت به مواد غذایی مدرنی مانند محصولات لبنی و کربوهیدراتهای فرآوری شده، سازگاری بیشتری با مواد غذایی دارد که از دوران قدیم، در رژیم غذایی انسان قرار داشته است.
تحقیقات زیادی در مورد رژیم غذایی پالئو و مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. در یک مطالعه کوچک، افراد مبتلا به MS که این رژیم را به مدت یک سال دنبال کردند، اظهار کردند، که نسبت به افرادی که این رژیم را رعایت نکرده اند کمتر دچار احساس خستگی شده اند. اما ممکن است، علت آن، تنها مربوط به رژیم غذایی آنها نباشد، زیرا گروهی که از این رژیم پیروی میکردند، در کنار آن، به طور منظم، مدتیشن و تمرینات ورزشی، مانند ورزشهای کششی را نیز انجام میدادند.
رژیم مدیترانهای
رژیم مدیترانهای، یکی از سالمترین و قدیمیترین رژیمهای غذایی در جهان است. این رژیم غذایی، برای تمام افراد مناسب است و توصیه به پیروی از آن، تنها مختص به بیماران مبتلا به MS نیست.
مصرف زیاد ماهی، غلات کامل، میوهها و سبزیجات، حبوبات و روغن زیتون، از ویژگیهای اصلی این رژیم غذایی است. هیچ تحقیقی در مورد نحوه تأثیر رژیم مدیترانه ای بر بیماری MS وجود ندارد. اما بسیاری از مطالعات نشان دادهاند، که این رژیم به طور کلی میتواند برای همه مفید بوده و به کاهش التهاب در بدن کمک کند.
رژیم سوآنک
رژیم سوآنک، یک رژیم کم چربی است. اساس این رژیم، بر مصرف کمتراز 15 گرم چربی اشباع، و 20 تا 50 گرم چربی غیراشباع، در طول شبانه روز استوار است. رژیم سوانک، یک رویکرد تغذیهای جدید نیست، بلکه ریشه آن به سال 1970 و تحقیقی که دکتر سوآنک انجام داد، برمیگردد. دکتر سوآنک، از موفقیت رژیم سوآنگ در بهبود علائم MS خبر داد، اما به این دلیل که گروه دیگری برای مقایسه نتایج، در تحقیق در نظر گرفته نشده بود، نمیتوان خیلی به نتایج حاصل از آن اعتماد کرد.
مواد غذایی موثر در بهبودی MS
به طورکلی، هیچ ویتامین و ماده معدنی نمیتواند پیشرفت MS را مهار کند. با این حال، پزشکان تحقیقاتی را روی تاثیر برخی از مواد مغذی، بر بیماری MS انجام دادهاند.
روغن ماهی
نتایج تحقیقات بر تاثیر روغن ماهی در بیماری MS متفاوت است.
در یک مطالعه کوچک، به گروهی از مبتلایان به MS، روزانه یک قاشق چای خوری روغن ماهی، که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامینهای A ، D و E است، داده شد. همچنین به آنها توصیه شد، که از مصرف چربیهای اشباع شده خودداری کرده و ماهی و سبزیجات زیادی بخورند. پس از 2 سال، شدت پیشرفت علائم و بروز علائم جدید، در این گروه بسیار کمتر از سایر مبتلایان بود، و تنها 12 درصد از آنان در این دوره زمانی، عود بیماری را گزارش کردند.
اما در مطالعه دیگری، استفاده از مکملهای روغن ماهی فایده مشخصی نداشته است.
امگا 3 التهاب را کاهش میدهد و به نظر میرسد برای افراد مبتلا به MS بی خطر است. امگا 3 در ماهیهایی، مانند ماهی آزاد، شاه ماهی، ماهی غزل آلا، سالمون و ماهی تن (تونا) وجود دارد. توجه نمایید که درصورتیکه قصد خرید کنسرو ماهی دارید، به نوع ماهی آن توجه نمایید. در صورتی که مکملهای امگا 3 را مصرف میکنید، باید پزشک خود را مطلع کنید.
ویتامینD
مطالعات نشان می دهد که میزان عود بیماری، در آن دسته از بیماران مبتلا به MS، که دچار کمبود ویتامین D نیستند، پایینتر است. اما هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد مصرف ویتامین D از ابتلا به MS جلوگیری میکند، یا علائم MS را در افرادی که قبلاً به این بیماری مبتلا شده اند، کاهش میدهد.
ویتامین D، در تعداد محدودی از مواد غذایی، مانند: ماهی و غذاهای غنی شده، مانند آب پرتقال، شیر و برخی محصولات جایگزین شیر (مانند شیر سویا و شیر بادام) دیده میشود. ویتامین D در بدن، هنگام تماس نور آفتاب با پوست تولید میشود. در صورت کمبود ویتامین D و نیاز بدن به آن، می توان از مکملهای ویتامین D استفاده کرد.
ویتامین A
نتایج حاصل از یک تحقیق نشان داد که مصرف ویتامین َA، در بهبود علائم ناشی از MS موثر است. اما برای اثبات این امر، نیاز به تحقیقات بیشتری است.
در جریان این تحقیق، صد بیمار مبتلا به MS شرکت کردند. به برخی از بیماران توصیه شد، که در طول یک سال، دوزهای بالایی از ویتامین A را مصرف کنند. پس از یک سال، مبتلایان به MS، که در این گروه قرار داشتند، می توانستند راحت تر راه بروند و در مقایسه با سایرین از بازوهای خود بهتر استفاده میکردند. اما تغییری در میزان عود بیماری و ناتوانی حاصل از آن وجود نداشت.
توصیه می شود که در صورت مصرف هرگونه مکمل، به پزشک خود اطلاع دهید. دریافت بیش از حد برخی ویتامین ها، از جمله ویتامینهای A و D، ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی برای سلامتی شما شوند.
به طورکلی، هیچ نظریه و تحقیقات دقیقی برای تاثیر مثبت رژیم غذایی بر بیماری MS وجود ندارد و فقط برخی تحقیقات جزئی درمورد این موضوع صورت گرفته است که نتایج آن نیز دقیق نبوده و ممکن است شرایط مختلف دیگری مانند ورزش، مدیتیشن و... روی آن تاثیر گذاشته باشد. از اینرو، توصیه می شود، درکنار رعایت رژیم غذایی که برای تمامی افراد مناسب است، ورزش و یوگا نیز انجام دهید.