راه رفتن در خواب اختلالی است که باعث می شود هنگام خواب بلند شوید و راه بروید. ممکن است پزشک آن را خوابگردی بنامد. در هر صورت اگر فرد راه رفتن حین خواب را تجربه کند به یکی از اختلالات خواب به نام سومنامبولیسم یا خوابگردی دچار شده است. بسیاری از کسانی که راه رفتن در خواب را تجربه کرده اند سابقه این کار در خانواده آنها وجود داشته است و البته در بسیاری از موارد این عارضه خود به خود درمان میشود. در افرادی که در خواب راه میروند بدن بیدار و ذهن خاموش است. این افراد هیچ گونه آگاهی از جایی که میروند ندارند.
نام علمی خواب رفتن در خواب Somnambulism است که از کلمات لاتین به معنای "خواب" و "راه رفتن" گرفته شده است. کارشناسان آن را به عنوان یک اختلال خواب (پاراسومنیا) طبقه بندی می کنند.
حدود 7 درصد از مردم حداقل یک بار در طول زندگی خود در خواب راه می روند. راه رفتن در خواب معمولا از دوران کودکی شروع می شود و بیشتر افراد تا زمانی که بالغ میشوند دیگر این کار را انجام نمیدهند. حدود 5 تا 15 درصد از کودکان بین سن 4 تا 8 سال و 1 درصد از بزرگسالان راه رفتن در خواب را تجربه می کنند. این مشکل معمولاً زمانی اتفاق می افتد که از مرحله خواب عمیق به مرحله خواب سبک تر می روید یا از خواب بیدار می شوید. هنگام راه رفتن در خواب نمی توانید پاسخ دهید و معمولاً آن را به خاطر نمی آورید. در برخی موارد ممکن است حرف های نا مفهومی بزنید. راه رفتن در خواب معمولا 2 ساعت بعد از بخواب رفتن یعنی در ابتدای چرخه خواب اتفاق می افتد.
هرچند که خواب گردی با چشمان بسته رایج تر است اما دیده شده که برخی از افراد با چشمان باز و خیره راه رفتن در خواب را انجام میدهند. این افراد معمولا به هیچ سوالی پاسخ نمیدهند و البته در حین راه رفتن چیزی نمیبینند. اگر در خانه کسی را دارید که در خواب راه میرود به یاد داشته باشید که برخی از کارها را برای مراقبت از او باید انجام دهید:
-
درها و پنجره ها را قفل کنید. افرادی که در خواب راه می روند معمولاً در حل مسئله و اقدامات پیچیده تر مشکل دارند. قفلها و چفتها راههای بسیار خوبی برای محدود کردن راههایی هستند که یک خوابگرد میتواند پیش برود و از صدمات جلوگیری کند.
-
اجسام شکستنی را بردارید. این شامل تعویض پنجرهها و شیشه درهای کشویی با مواد دیگر یا شیشههای مقاوم در برابر شکستن یا حذف اقلام شکستنی مانند لامپها، تزئینات و غیره است.
-
از زنگ ها یا سایر وسایل تولید صدا و حساس به حرکت استفاده کنید. اینها به طور بالقوه می توانند شما را بیدار کنند، اگر خوابگرد هستید، یا به شما هشدار می دهند که یکی از عزیزان یا فرزندتان در خواب راه می رود.
-
دکوراسیون و چیدمان خانه خود را اصلاح کنید. وسایل کم مبلمان یا اشیاء مانند میز، فرش، سیم برق و غیره می توانند خطر سقوط را ایجاد کنند. آنها را حذف کنید یا حداقل آنها را از مسیر خارج کنید تا خطری که ایجاد می کنند به حداقل برسانید. همچنین می توانید از وسایلی از نوع دروازه برای مسدود کردن پله ها برای جلوگیری از سقوط استفاده کنید. اجتناب از استفاده از تخت های دوطبقه و فقط خوابیدن در اتاق خواب های طبقه همکف نیز ممکن است کمک کننده باشد.
-
موارد خطرناک را ایمن کنید. شما همیشه باید هر اقلامی را که میتواند باعث آسیب شود را محکم نگه دارید - مهم نیست چقدر بعید است. این شامل سلاح گرم، اشیاء تیز مانند چاقو، ابزار و غیره است.
-
فرد خوابگرد را به آرامی بیدار کنید.
-
تنرسید . آرامش خود را حفظ کنید.
همانطور که بیان شد خوابگردی راه رفتن در خواب را نیز شامل میشود اما میتواند فعالیت های دیگری را نیز در حین خواب شامل شود. عملا خواب گرد حتما راه میرود اما کسی که در خواب راه میرود میتواند خوابگرد نباشد. خواب گردی میتواند شامل فعالیت های زیر در خواب را نیز شامل شود:
-
غذا خوردن
-
نشستن
-
راه رفتن با چشم باز
-
حرف زدن در حین راه رفتن
-
رانندگی کردن در خواب
بنابراین بصورت کلی کسی که اختلال خوابگردی دارد علاوه بر راه رفتن در حین خواب یکی از موارد دیگر فعالیتی را انجام میدهد. باز به شما عزیزان خاطر نشان میکنیم که هیچ یک از این فعالیت ها ارادی نیست.
کسی که در خواب راه میرود میتوان از روی برخی از نشانه های خوابگردها شناسایی کرد. مهمترین نکته آن است که این فرد هیچ آگاهی محیطی نسبت به اطراف خود ندارد. فردی که در خواب راه میرود:
-
آرام حرکت میکند
-
فرار کند یا سعی کند "فرار کند"
-
چشمانی باز و خیرهی شیشه ای داشته باشد
-
در پاسخ به سؤالات به کندی عمل کند یا اصلاً پاسخ ندهد
-
راه رفتن در خواب را اصلاً به خاطر نیاورد
-
اگر در طول یک قسمت از خواب بیدار شود، خجالت بکشد
-
نشستن روی تخت با چشمان باز
-
جابجا کردن وسایل
-
غذا خوردن بدون اراده
-
بیان حرفهای نامفهوم
-
درگیر شدن جنسی
در مورد علل راه رفتن در خواب هنوز علت قطعی مشخص نشده است. محققان مجموعه ای از علل و عوامل را سبب راه رفتن در خواب میدانند. یکی از مهمترین علتها ارثی بودن این رفتار در خواب است. سایر علل راه رفتن در خواب شامل:
-
ژنتیک
-
کم خوابی
-
برخی داروها
-
برخی آسیب های مغزی
-
ایست تنفسی در خواب
-
آپنه
-
اضطراب
-
میگرن
-
پارکینسون
-
مصرف الکل
-
مصرف مواد مخدر
بصورت کلی برای بیان و توضیح اینکه افراد چرا در خواب راه میروند میتوان علل زیر را توضیح داد:
بیداری جزئی: شما فعال می شوید اما به طور کامل بیدار نمی شوید.
زمان: معمولاً در دو یا سه ساعت اول پس از به خواب رفتن اتفاق می افتد.
عدم هماهنگی: حرکات شما به صورت گروهی، ناشیانه یا ناشیانه است.
آگاهی محدود: شما به طور کامل از محیط فیزیکی خود یا هر چیزی که در اطراف شما اتفاق می افتد آگاه نیستید. چشمان شما ممکن است باز باشد، اما ممکن است به چیزهایی در میدان دید خود واکنش نشان ندهید.
کمبود حافظه: به یاد نمی آورید که در خواب راه رفتن چه کرده اید.
تواناییهای پیچیده محدود: نمونهای از آن عدم توانایی در باز کردن قفل در است زیرا نمیتوانید به مهارتهای حل مسئله و تواناییهای هماهنگی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنید.
رویاپردازی: ممکن است رفتارهایی را انجام دهید که با رویایی که می بینید مطابقت دارد. گاهی اوقات، افراد ممکن است در مکانهای غیرمنتظره ادرار کنند یا در خواب صحبت کنند.
خوردن در خواب: ممکن است چیزهایی بخورید که معمولاً نمیخورید، مانند اقلام غیرخوراکی یا غذاهای پر کربوهیدرات. شما ممکن است غذای نپخته یا نیمه پخته را در آشپزخانه یا تخت پیدا کنید و ممکن است از کالری مصرفی در طول خواب وزن اضافه کنید.
در حالی که اکثر مردم نمی توانند فعالیت های پیچیده را در حین راه رفتن در خواب انجام دهند، این امری جهانی نیست. در موارد نادر، افراد حتی میتوانستند رانندگی کنند یا هنگام راه رفتن در خواب آشپزی کنند. و اگر قبل از اپیزود راه رفتن در خواب کم خواب باشید (مخصوصاً بیش از 24 ساعت بدون خواب باشید) اقدامات پیچیده احتمال بیشتری دارد.
عوامل وراثت و راه رفتن در خواب
راه رفتن در خواب می تواند در خانواده شما موروثی باشد. دوقلوهای همسان بیشتر در خواب راه می روند. اگر والدین، برادر یا خواهری دارید که در خواب راه میروند، 10 برابر بیشتر از افراد خانوادهای که خوابگرد ندارند، احتمال دارد که بدان مبتلا شوید.
برخی از مطالعات نشان میدهند که کودکانی که در خواب راه میروند ممکن است در سنین 4 تا 5 سالگی بیقرار تر بوده و در یک سال اول زندگیشان بیداریهای مکرر را تجربه کرده اند.
داروهایی که سبب راه رفتن در خواب میشوند
داروهایی مانند آرام بخش- خواب آور (که به آرامش یا خواب شما کمک می کند)، داروهای اعصاب (که برای درمان روان پریشی استفاده می شود)، محرک ها (که فعالیت را افزایش می دهند)، و آنتی هیستامین ها (برای درمان علائم آلرژی استفاده می شود) را مصرف کرده باشید. چه داروهایی می توانند راه رفتن در خواب را تحریک کنند؟
تحقیقات نشان میدهد که چندین نوع دارو ممکن است باعث ایجاد دورههای راه رفتن در خواب شود. برخی از محتمل ترین داروها شامل (اما نه محدود به) موارد زیر است:
-
زولپیدم
-
کوئتیاپین
-
متوپرولول
راه رفتن در خواب به علت بیماری
مسائل پزشکی مرتبط با راه رفتن در خواب عبارتند از:
-
مشکلات ریتم قلب
-
تب
-
سوزش سردل
-
آسم شبانه
-
تشنج های شبانه
-
آپنه انسدادی خواب (زمانی که برای مدت کوتاهی نفستان در طول خواب قطع می شود)
-
سندرم پاهای بی قرار
کم خوابی: افرادی که راه رفتن در خواب را انجام می دهند، اگر به اندازه کافی نخوابند، احتمال بیشتری دارد که این کار را انجام دهند. افراد مبتلا به کم خوابی نیز می توانند کارهای پیچیده تری را در خواب انجام دهند.
سایر اختلالات خواب: داشتن یک اختلال خواب دیگر، مانند آپنه خواب، ممکن است راه رفتن در خواب را بیشتر کند. این ممکن است به این دلیل باشد که این اختلالات چگونه بر چرخه خواب شما تأثیر می گذارد.
الکل: نوشیدن الکل قبل از رفتن به رختخواب ممکن است بر نحوه خواب شما تأثیر بگذارد. این شامل شروع یک قسمت راه رفتن در خواب است.
سلامت روان: تحقیقات اضطراب، استرس، آسیب های دوران کودکی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را با افزایش خطر راه رفتن در خواب مرتبط می کند.
شرایط تیروئید: فعالیت زیاد تیروئید (پرکاری تیروئید) می تواند باعث راه رفتن در خواب شود، اگرچه این شایع نیست.
بیماری های مرتبط با مغز: بیماری های دژنراتیو مغز مانند بیماری پارکینسون زمانی که روی ساقه مغز شما تأثیر می گذارد می توانند باعث راه رفتن در خواب شوند. شرایط رشدی مانند سندرم اسمیت-ماگنیس (که نادر است) نیز می تواند باعث راه رفتن در خواب شود.
محرک های محیطی: مواردی مانند بیماری با یا بدون تب، مثانه پر یا صداهایی که شما را از خواب بیدار می کند، اگر مستعد راه رفتن در خواب باشید، ممکن است باعث راه رفتن در خواب شود.لالات روانپزشکی مانند اختلال استرس پس از سانحه، حملات پانیک، یا حالت های تجزیه ای مانند اختلال چند شخصیتی
معمولاً تشخیص راه رفتن در خواب ساده است. پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوالاتی می پرسد. ممکن است نیاز باشد تا آزمایشاتی انجام شود تا پزشک بفهمد آیا یک مشکل پزشکی باعث راه رفتن در خواب می شود یا خیر. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
معاینه فیزیکی بدن
-
مطالعه خواب (پلی سومنوگرافی). شما شب را در یک آزمایشگاه خواب سپری خواهید کرد، جایی که اپراتورها مواردی مانند ضربان قلب، امواج مغزی و حرکات شما را هنگام خواب ثبت می کنند.
-
EEG. اگر پزشکتان به این مشکوک باشد که یک بیماری جدی باعث راه رفتن در خواب می شود، ممکن است آزمایشی را که فعالیت مغز شما را اندازه گیری می کند تجویز نماید.
-
مطالعه کامل خواب (پلی سومنوگرافی) بهترین آزمایش پزشکی برای تایید راه رفتن در خواب است.
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری مانند الکترومیوگرافی یا الکتروانسفالوگرافی را برای رد شرایطی که ممکن است با راه رفتن در خواب مرتبط باشد توصیه کند.
راه رفتن خواب کودکان
بصورت کلی راه رفتن در خواب کودکان بیشتر از بزگسالان اتفاق می افتد. تا اینجا متجه شده اید که دلایل راه رفتن در خواب چیست. اگر شما در کودکی در خواب راه میرفتید احتمال زیادی دارد که فرزند شما نیز در خواب راه برود. همینطور طبق تحقیقات انجام شده دو قلو ها بیشتر در خواب راه میروند. عواملی که کودک شما ممکن است در خواب راه برود میتواند شامل:
-
وراثت
-
دارو
-
استرس
-
اضطراب
-
کم خوابی
-
اختلال خواب
-
سندروم پای بیقرار
به ندرت پیش می آید که کودکان زیر 1 سال و نوزادان در خواب حرکتی مانند راه رفتن و چهار دست و پا انجام دهند. این مورد بخاطر این مطرح شد که در یکی از سوالات از متخصصان داروبین، بیان شده بود که نوزاد پسر 6 ماهه در خواب بصورت چهار دست و پا حرکت میکند. با ارجاع بیمار به متخصص مشخص شد چنین چیزی واق??یت نداشته و در واقع مادر دچار اشتباه بوده است. با این حال چنانچه کودک شما در خواب راه میرود بهترین روش مراجعه به متخصص و از بین بردن علت های محیطی این اختلال است.
درمان راه رفتن در خواب
برای راه رفتن در خواب معمولاً نیازی به درمان پزشکی نیست. معمولاً این مشکل ناشی از کمبود خواب، مشکلات عاطفی شدید، استرس یا تب است. با برطرف شدن این شرایط، راه رفتن در خواب هم برطرف می شود.
تغییر چند عادت در سبک زندگی ممکن است به شما کمک کند تا دبگر در خواب راه نروید. به برنامه خواب خود پایبند باشید و یک برنامه خواب مشخص داشته باشید. اگر مشروب می خورید یا مواد مخدر مصرف می کنید، آن را ترک کنید. اگر دارو مصرف می کنید، از پزشک خود بپرسید که آیا ممکن است نقشی در خوابگردی داشته باشد یا خیر.
راه رفتن در خواب معمولاً نیازی به درمان مستقیم ندارد. در صورت انجام، روش های غیر دارویی وجود دارد که ارائه دهنده شما می تواند توصیه کند. آنها عبارتند از:
تکنیکهای آرامسازی و مدیریت استرس: کاهش سطح استرس ممکن است احتمال شروع دوره راه رفتن در خواب را کاهش دهد.
درمان اختلالاتی که باعث برانگیختگی از خواب می شوند: درمان شرایطی مانند آپنه انسدادی خواب می تواند انگیختگی های بی نظم را در افرادی که راه رفتن در خواب دارند کاهش دهد.
درمان سلامت روان (روان درمانی): مراجعه به یک ارائه دهنده سلامت روان می تواند به کاهش اضطراب، استرس و سایر عواملی که ممکن است در اپیزودهای راه رفتن در خواب نقش دارند، کمک کند.
بیداری برنامه ریزی شده: قسمت های راه رفتن در خواب اغلب با زمان بندی قابل پیش بینی (معمولاً در چند ساعت اول پس از به خواب رفتن) اتفاق می افتد. بیدار شدن برنامه ریزی شده 15 تا 30 دقیقه قبل از شروع دوره راه رفتن در خواب (چه برای شما یا فرزندتان) می تواند از رخ دادن راه رفتن در خواب جلوگیری کند.
هیچ داروی مورد تایید غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به طور خاص برای راه رفتن در خواب وجود ندارد. در برخی موارد، یپزشک ممکن است داروهایی را توصیه کند که سطوح انتقالدهندههای عصبی را تغییر میدهند، اگرچه هیچ مدرکی دال بر اثربخشی آنها وجود ندارد. انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی هستند که مغز شما برای ارسال سیگنال ها و کنترل فرآیندها در سراسر سیستم عصبی استفاده می کند.
داروهایی که می توانند بر انتقال دهنده های عصبی تأثیر بگذارند عبارتند از:
-
گاباپنتین.
-
داروهای ضد افسردگی
-
پزشک ممکن است یک آرام بخش نیز تجویز کند تا کمتر در هنگام خواب برانگیخته شوید.
راه رفتن در خواب به طور غیرقابل پیش بینی اتفاق می افتد و به دلایلی که کارشناسان نمی دانند. این بدان معناست که شما نمی توانید از همان ابتدا جلوی وقوع آن را بگیرید.
اما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر تکرار اپیزودهای راه رفتن در خواب انجام دهید. تو می توانی:
-
برای خوابیدن برنامه و روتینی تنظیم کنید (کارشناسان به این موضوع بهداشت خواب خوب می گویند).
-
زمان کافی برای خواب اختصاص دهید و در صورت امکان از کم خوابی خودداری کنید.
-
از الکل، کافئین یا سایر مواردی که ممکن است بر کیفیت خواب تأثیر بگذارد، خودداری کنید.
-
استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید.
-
برای اختلالات خواب رایجی که ممکن است راه رفتن در خواب را تشدید کند، مانند آپنه انسدادی خواب، ارزیابی شوید.
پزشک میتواند کارهای دیگری را توصیه کند که ممکن است برای کاهش خطر اپیزودهای راه رفتن در خواب انجام دهید.
در اکثر کودکان راه رفتن در خواب در دوران بلوغ از بین می رود. اما ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد یا حتی ممکن است این مشکل در بزرگسالی شروع شود.