حمله­ ایسکمی گذرا یا سکته مغزی خفیف چیست؟

• چه چیزی باعث TIA یا سکته مغزی خفیف می شود؟
• TIA(سکته مغزی خفیف)  با سکته­ مغزی چه تفاوتی دارد؟
• چه کسانی بیشتر به TIA یا سکته مغزی خفیف مبتلا می شوند؟
• علائم TIA چیست؟
• آیا سکته مغزی خفیف یا ایسکمی گذرا خطرناک است؟

---

خون وظیفه رساندن اکسیژن به تمام قسمت های بدن را برعهده دارد. سلول های بدن برای زنده ماندن به خون نیاز دارند. اگر جریان خون در هر رگی مسدود شود، می تواند دردسرهای بزرگی ایجاد کند. یکی از عوارض جدی انسداد خون در رگ ها، بروز مشکلی به نام حمله ایسکمی گذرا یا به اختصار TIA است. ایسکمی گذرا در واقع همان سکته مغزی خفیف است. در این نوع از سکته مغزی جریان خون برای مدت کوتاهی، به بخشی از مغز نمی رسد و به آن سکته­ خفیف نیز می گویند.

نام سکته مغزی خفیف میتواند کمی گمراه کننده باشد، از هر سه نفری که TIA را تجربه میکنند یک نفر دچار سکته مغزی جدی میگردد بنابراین هنگامی که علام اسکمی گذرا رخ داد باید بلافاصله به متخصص مراجعه نمود و مراقبت های بعدی را بسیار جدی گرفت.

TIA کوتاه مدت است و آسیب دائمی ایجاد نمی کند، اما مهم است که اقدامات لازم و فوری برای درمان آن به صورت اورژانسی انجام شود.

 

TIA  معمولاً به این دلیل اتفاق می افتد که لخته­ خون در سرخرگی که خون را به مغز می رساند، جمع می شود. بدون جریان خون منظم، مغز نیازمند اکسیژن است و نمی تواند مانند حالت عادی کار کند.

به همین دلیل است که علائمی مانند ضعف عضلانی یا لکنت زبان را در افرادی که دچار این عارضه شده اند، مشاهده می کنید. همانند این است که مسیر سوخت رسانی در خودرو مسدود شود که در این صورت موتور خودرو بدون سوخت نمی تواند حرکت کند.

لخته‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که یک ماده چرب و مومی شکل به نام پلاک در شریان‌هایتان تجمع پیدا کند. این پلاک­ها می توانند در هر جایی از بدن شکل بگیرند و تا زمانی که در جایی گیر کنند، شناور بمانند. اگر آنجا سرخرگی باشد که به مغز خون­رسانی می کند، TIA رخ می­دهد.

همچنین اگر پلاک زیادی در شریان ایجاد شود که جریان خون به مغز را به شدت محدود کند، درست مانند یک لخته، احتمال بروزTIA بالا می­رود.

سکته های خفیف مغزی یا همان TIA بسیار شبیه به سکته های ایسکمیک است که در اثر لخته شدن خون نیز ایجاد می شود.

تفاوت اصلی در  این است که سکته مغزی خفیف فقط چند دقیقه طول می کشد. لخته پس از آن تحت فشار دوباره وارد جریان می شود، مانند گرفتگی موقت در یک لوله که با فشار از بیرون رفع میگردد در مغز نیز مواد شیمایی موجود در خون میتوانند لخته خون را دوباره به جریان بیاندازند و انسداد رگ ها را بر طرف کنند. جریان خون طبیعی قبل از بروز هرگونه مشکل پایدار به مغز شما باز می گردد. علائم می توانند تا ٢٤ ساعت ادامه داشته باشند، اما معمولاً در عرض یک ساعت از بین می روند.

اما سکته مغزی اگر خفیف نباشد به این سرعت رفع نمیگردد. این بدان معناست که بخشی از مغز شما بدون اکسیژن می ماند و هر چه بیشتر طول بکشد، آسیب بیشتری رخ می دهد. در حالی که TIA رخ می­دهد، از بین می رود و هیچ علامتی از خود به جای نمی گذارد، سکته مغزی ممکن است اثرات طولانی مدت داشته باشد و می تواند برای جان فرد خطر آفرین باشد. از همین رو به سکته خفیف، باد سکته نیز میگویند.

همان عواملی که احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد، بر خطر ابتلا به TIA یا سکته مغزی خفیف نیز تأثیر می‌گذارد و مسائل زیادی در این زمینه وجود دارد.

فاکتورهایی که نمی توانید کنترل کنید. برخی از چیزها را نمی توانید تغییر دهید، اما آگاهی از آنها مفید است:

 

شیوه زندگی: برخی از انتخاب هایی که هر روز انجام می دهید نیز ممکن است بر احتمال ابتلای شما به TIA تأثیر بگذارد. ممکن است دچار خطر بیشتری باشید اگر:

 

خطرات ابتلا برای زنان: احتمال TIA در زنان در موارد زیر بیشتر است:

علائم TIA چیست؟

هنگامی که فردی دچار سکته مغزی خفیف  و گذرا می شود، علائم شبیه به سکته مغزی است. تفاوت بزرگ این است که TIA اغلب فقط چند دقیقه طول می کشد و علائم معمولاً در کمتر از ٢٤ ساعت از بین می روند.
هنگامی که یک TIA رخ می دهد، باید اقدام اورژانسی صورت بگیرد و با ١١٥ تماس بگیرید. اگر معلوم شد که سکته کرده اید، هر ثانیه که می گذرد بسار مهم است. مراقبت فوری می تواند تفاوت بزرگی در بهبودی ایجاد کند. علائم دقیق  سکته مغزی خففبستگی به این دارد که کدام قسمت از مغز شما را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر بیش از یک TIA دارید، علائم می تواند هر بار متفاوت باشد.

در سکته خفیف یا TIA معمولا این علائم زیر رخ میدهد. علائم زیر بین ایسکمی گذرا و سکته مغزی تشابه زیادی دارند:

• صورت افتاده. چشم یا دهان فرد ممکن است از یک طرف آویزان شود. ممکن است نتواند مثل گذشته لبخند بزنید.
• مشکلات گفتاری. گفتار فرد دچار سکته مغزی خفیف ممکن است نامفهوم، گنگ یا به سختی قابل درک باشد. شاید پیدا کردن کلمات مناسب دشوار باشد.
• بازوهای ضعیف یا بی حس. ممکن است در بلند کردن و بالا نگه داشتن هر دو دست مشکل پیدا کند.

موارد ذکر شده واضح ترین زنگ خطرها هستند، اما ممکن است متوجه موارد زیر نیز شوید:

•  مشکلات تعادل و هماهنگی
•  کوری یا تاری دید در یک یا هر دو چشم
• لمس شدن یک سمت بدن
• سردرگمی و سختی در درک دیگران
• سرگیجه
•  سردرد ناگهانی و شدید
•  مشکلات بلعیدن

آیا سکته مغزی خفیف یا ایسکمی گذرا خطرناک است؟

اگر کسی را دیدید که علائم سکته مغزی خفیف دارد، فوراً با ١١٥ تماس بگیرید. حتی اگر علائم در چند دقیقه از بین بروند این احتمال وجود دارد که حمله ایسکمی رخ داده باشد.

اگرچه ممکن است وضعیت فرد اورژانسی به نظر نرسد، اما سکته مغزی در عرض چند روز پس از بروز سکته مغزی خفیفبسیار رایج است، بنابراین حتما به متخصص مراجعه کنید.
اگر علائم شما متوقف شده باشد، ممکن است بیمارستان رفتن احمقانه به نظر برسد، اما پزشک می تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه اتفاقی افتاده و چه اتفاقی در آینده ممکن است بیفتد.

اولین قدم این است که مطمئن شوید که خوب هستید و ببینید آیا  TIA، سکته مغزی، یا چیز دیگری که می تواند علائم مشابهی ایجاد کند، داشته اید یا خیر. پزشک شما ممکن است این موارد را انجام دهد:

•   در مورد علائم تان سؤال کند.
•  علائم حیاتی تان را چک کند، مانند نبض و درجه حرارت
• تست های فوری انجام دهد تا مطمئن شود مغزتان آنگونه که باید کار می کند.
•  جریان خون در قسمت های مختلف بدن تان را بررسی کند.

اگر پزشک شما به  سکته مغزی خفیمشکوک باشد، قدم بعدی این است که  مشخص شود منشأ انسداد کجا بوده تا بتوانید درمان­های مناسب را دریافت کنید.
ممکن است نیاز باشد چندین آزمایش انجام دهید، مانند:

• آرتریوگرافی. این نوع خاصی از اشعه ایکس برای مشاهده عروق مغز است.
• آزمایشات خون. تست کلسترول بالا، دیابت یا سطوح بالای هموسیستئین را بررسی می کنند، اسید آمینه ای که می تواند احتمال لخته شدن خون را افزایش دهد.
• آزمایش فشار خون. فشار خون بالا می تواند احتمال ابتلا به سکته مغزی از نوع خفیف یا غیر خفیف را افزایش دهد.
• سونوگرافی کاروتید. در این آزمایش، پزشک شریان‌های گردن را برای هرگونه انسداد بررسی می‌کند.
• اکوکاردیوگرافی. می تواند لخته های خون را در قلب شما نشان دهد.
• الکتروکاردیوگرام. پزشک شما از این معاینه برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب و بررسی مشکلات ریتم مانند فیبریلاسیون دهلیزی استفاده می کند که می تواند منجر به TIA شود.

پزشکان اغلب از MRI ​​یا سی تی اسکن استفاده می کنند تا ببینند چگونه سکته، مغز را تحت تأثیر قرار می دهد. گاهی اوقات بعد از  سکته مغزی خفیفنیازی به انجام آن­ها نیست زیرا آنقدر طول نمی کشد که باعث آسیب شود. در برخی موارد، CT و MRI با TIA برای بررسی جریان خون در شریان‌های مغز و گردن مفید هستند. همچنین می توانند به پزشک شما کمک کنند تا مشکل را پیگیری کند، در صورتی که از علائم شما مشخص نباشد که کدام قسمت از مغز شما در طول TIA تحت تأثیر قرار گرفته است.