آنچه در این مطلب میخوانیم:
- آپنه خواب چیست؟
- ارتباط MS و اختلال خواب
- علائم اختلال خواب
- خطرات و عوارض ناشی از آپنه خواب
- نحوه درمان آپنه خواب در مبتلایان به MS
MS و اختلال خواب (آپنه خواب) از جمله بیماری هایی هستند که ارتباط نزدیکی به هم دارند. درواقع، حدود 4 تا 20 درصد از افرادی که به بیماریMS مبتلا هستند، احتمال ابتلا به آپنه خواب نیز، دارند، درحالیکه این میزان در افراد عادی حدود 3درصد است. در این مطلب روابط میان MS و آپنه خواب را بررسی کرده و روش های درمانی را ارائه می دهیم.
یکی از عوارض و علائم شایع بیماری MS احساس خستگی و زود خسته شدن است. این بیماری میزان ابتلای بیمار به مشکلاتی مانند سندروم پای بی‌قرار، بی‌خوابی و آپنه خواب را افزایش می دهد.
اختلال خواب نیز می تواند احساس خستگی و کسلی را در بیمار ایجاد کند. همچنین، افراد مبتلا به آپنه خواب، احتمال بیشتری برای ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی دارند. با درمان اختلال خواب، تنفس بیمار بهتر می شود، خواب راحت تری داشته و میزان تمرکز و توجه او درطول روز افزایش می یابد.
آپنه خواب چیست؟
آپنه خواب نوعی اختلال نفس کشیدن در خواب است. در این بیماری با انسداد موقتی راه های تنفسی، تنفس قطع می شود و درنتیجه مغز برای دریافت تنفس بیدار می شود. این مشکل بارها درطول خواب رخ می دهد و کیفیت خواب بیمار را کاهش می دهد.
ارتباط MS و آپنه خواب
افرادی که دارای اضافه وزن هستند، ریسک بالاتری برای ابتلا به آپنه خواب دارند. زیرا، در طول خواب، بافت های اطراف به نای فشار وارد کرده و باعث ورود هوای کمتری به ریه ها می شود و درنتیجه آپنه خواب رخ می دهد. درواقع، یکی از ریسک فاکتورهای اصلی آپنه خواب اضافه وزن است.
همچنین، مبتلایان به MS نیز در ریسک بالایی برای ابتلا به اضافه وزن و چاقی قرار دارند. زیرا، همانطورکه گفته شد، بیماران مبتلا به MS خیلی زود خسته می شوند و تقریبا همیشه احساس خستگی و ضعف دارند. همین عامل باعث می شود که این بیماران تمایل کمتری به تحرک و ورزش داشته باشند. درنتیجه ممکن است به اضافه وزن و چاقی دچار شوند. علاوه براین، یکی از داروهایی که برای کاهش التهاب در MS تجویز می شود، داروهای استروئیدی است که می توانند باعث چاقی و اضافه وزن در بیمار شوند.
از دیگر دلایلی که احتمال بروز آپنه خواب در مبتلایان به MS را افزایش می دهد، احتمال ایجاد ضایعات در مناطقی از مغز است که نقش کنترل تنفس را برعهده دارند. به عبارت دیگر، ازآنجایی که بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های عصبی مغز حمله می کند و موجب اختلال در انتقال پیام از مغز به سایر نقاط می شود، این احتمال وجود دارد که درنتیجه حملات ناشی از MS، سلول های عصبی مغز که وظیفه کنترل تنفس را برعهده دارند، دچار آسیب شده و درنتیجه کنترل تنفس برای مغز دشوار شود.
علائم اختلال خواب
از اصلی ترین علائم اختلال خواب، خروپف است که به احتمال زیاد خود یا اطرافیانتان متوجه آن می شوند. برخی دیگر از علائم این بیماری عبارت است از:
- خشکی دهان هنگام بیدار شدن از خواب
- احساس خستگی در طول روز
- سردردهای صبحگاهی
- تغییرات خلقی و تحریک‌پذیری
- مشکل حافظه، تمرکز و یادگیری
درصورتی که برای تشخیص ابتلا به اختلال خواب به پزشک مراجعه کنید، پزشک ابتدا دهان، بینی و گلوی شما را معاینه می کند. ممکن است برای اثبات ابتلا و میزان شدت آن، از شما تست خواب گرفته شود. برای انجام این تست نیاز است که یک شب را در آزمایشگاه بخوابید. البته این تست را می توان در خانه هم انجام داد اما برای انجام آن لازم است که با استفاده از دستگاه مخصوص، وضعیت خود را در طول خواب ثبت کنید.
خطرات و عوارض ناشی از آپنه خواب
بیماران دارای اختلال خواب، خواب باکیفیتی ندارند و همواره در طول روز احساس خستگی و کسلی می کنند. علاوه براین، عدم درمان آپنه خواب، ریسک ابتلا ب بیماری های زیر را افزایش می دهد:
- ایجاد حوادثی مانند تصادفات رانندگی
- دیابت
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- فشار خون بالا
- ضربان قلب نامنظم
- چاقی
- سکته مغزی
این بیماری همچنین می‌تواند حافظه، تمرکز و نحوه فرآیند تفکر صحیح را تحت تاثیر قرار دهد.
نحوه درمان اختلال خواب در مبتلایان به MS
ورود فشار مثبت مداوم در راه‌های هوایی(CPAP)، از اصلی ترین درمان های اختلال خواب است. برای این درمان نیاز است که در هنگام خواب همواره یک ماسک که به دستگاه مخصوصی وصل است را روی صورت خود قرار دهید. این دستگاه جریان هوا را به آرامی به گلو و راه های تنفسی شما می دمد و مانع بسته شدن راه‌های هوایی در طول خواب می شود.
برای انتخاب دستگاه مناسب و ماسک CPAP، می توانید از پزشک کمک بگیرید. زیرا، برخی از ماسک ها به سختی بسته می شوند و درصورتی که دچار بی حسی و ضعف در دستان خود باشید، می تواند برای شما مشکل‌ساز باشد. همچنین، اگر اعصاب صورت شما به دلیل حملات ناشی از MS آسیب دیده است، ماسکی را انتخاب کنید که فشار زیادی به صورت شما وارد نکند.
یکی دیگر از روش های درمان آپنه خواب استفاده از دهان‌گیر است. این وسیله با حرکت دادن زبان و فک تحتانی، به باز ماندن راه‌های هوایی کمک می‌کند. دندانپزشک می‌تواند به شما در پیدا کردن دهان‌گیر مناسب کمک کند.
برخی تغییرات کوچک در برنامه روزانه نیز، می‌تواند به درمان اختلال خواب کمک کند:
- اگر اضافه وزن دارید، با رژیم غذایی و ورزش کردن وزن خود را کاهش دهید.
- خوابیدن به پهلو به باز ماندن راه‌های هوایی کمک می‌کند. می‌توانید از بالشت‌های مخصوص، که از تغییر وضعیت شما در حین خواب جلوگیری می‌کنند، استفاده کنید.
- مصرف سیگار می‌تواند آپنه خواب را بدتر کند. بهتر است برای ترک سیگار از پزشک خود درخواست کمک کنید.
برخی از داروها می‌توانند بر روند خواب شما در طول شب تاثیر بگذارند. از این رو، تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک خود مرور کنید. اگر عامل اختلال خواب شما مصرف داروهای MS است، از پزشک درباره امکان جایگزین کردن این داروها سوال کنید.
