آنچه در این مطلب می خوانیم:
اختلال روانپریشی کوتاه مدت، یکی از علائم روان پریشی است که به طور ناگهانی ظاهر شده و بعد از مدت کوتاهی که اکثرا کمتر از یک ماه است، از بین می روند. افرادی که به این اختلال مواجه می شوند، معمولا بعد از گذراندن علائم، به طور کامل بهبود می یابند.
انواع اختلال روانی کوتاه مدت
سه شکل اساسی از اختلالات روانپریشی گذرا وجود دارد که عبارت است از:
- اختلال روان پریشی کوتاه مدت با عوامل استرس زا آشکار: این نوع اختلال معمولا مدت کوتاهی پس از وقوع یک رویداد بسیار ناراحت کننده، مانند: مرگ یکی از عزیزان، تصادف، حمله، یا یک بلای طبیعی رخ می دهد. به این نوع اختلال، روانپریشی واکنشی کوتاه مدت نیز می گویند.
- اختلال روان پریشی کوتاه مدت بدون عامل استرس زا آشکار: در این نوع، هیچ ضربه یا استرس آشکاری وجود ندارد که آن را تحریک کند.
- . اختلال روان پریشی کوتاه مدت پس از زایمان: این نوع اختلال معمولا در عرض 4 هفته پس از زایمان در زنان رخ می دهد.
علائم اختلال روان پریشی کوتاه مدت
در این اختلال نیز مانند هر بیماری مربوط به سلامت روان ازجمله اسکیزوفرنی، فرد با علائمی مانند توهم و هذیان مواجه می شود و ممکن است صداها یا چیزهایی را ببیند که وجود ندارند یا بدون اینکه چیزی با بدن او تماس داشته باشد، احساسی روی پوست خود حس کند. همچنین، این اختلال موجب می شود که فرد هذیان گفته و از باورهای نادرست خود، حتی در مواجهه با واقعیات، دست برندارد. اختلال روانپریشی گذراف ممکن است علائم دیگری داشته باشد برخی از آنها عبارت است از:
- تفکر بی نظم و آشفته
- گفتار یا زبانی که معنی ندارد
- رفتار و لباس پوشیدن غیرمعمول
- مشکلات حافظه
- گیجی یا سردرگمی
- تغییر در عادات غذا خوردن، خوابیدن، سطح انرژی یا وزن
- عدم توانایی در تصمیم گیری
دلایل بروز اختلال روان پریشی کوتاه مدت
کارشناسان به طور دقیق نمی دانند که عامل اصلی اختلال روان پریشی مختصر چیست. برخی از آنها معتقدند که: ژنتیک می تواند عاملی برای بروز این اختلال باشد. زیرا، احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات روانپریشی یا خلقی، مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی دارند، بیشتر است.
نظریه دیگری در این مورد وجود دارد که معتقد است مهارت های مقابله ای ضعیف، می تواند باعث ایجاد این اختلال به عنوان دفاعی در برابر یا فرار از یک موقعیت بسیار ترسناک یا استرس زا شود.
در بیشتر موارد، این اختلال از طریق یک استرس بزرگ یا رویداد آسیب زا آغاز می شود. برای برخی از زنان، زایمان می تواند یک محرک باشد.
اختلال روانپریشی گذرا، چقدر شایع است؟
اختلال روانپریشی کوتاه مدت، یک اختلال نادر است که معمولاً برای اولین بار در سنین 20 یا 30 سالگی اتفاق می افتد و در زنان شایع تر از مردان است.
احتمال ابتلای افرادی که به بیماری هایی مانند اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا اختلال شخصیت پارانوئید مبتلا هستند، بیشتر می شوند.
تشخیص اختلال روان پریشی کوتاه مدت
اگر فردی دارای علائم اختلاال روانپریشی گذرا باشد، پزشک احتمالا سابقه بیماری و پزشکی او را بررسی می کند. ایشان، احتمالا برای رد کردن علل دیگر برای ابتلا به این اختلال، (مانند مصرف مواد) آزمایش خون یا ادرار انجام می دهد. گاهی اوقات، ممکن است پزشک براساس معاینه فیزیکی، فکر کند که در ساختار مغز یک ناهنجاری وجود دارد. در این صورت، احتمالا انجام MRI را توصیه می کند.
اگر هیچ توضیح فیزیکی واضحی برای علائم پیدا نشد، ممکن است پزشک، فرد را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع دهد. این متخصصان سلامت روان، با استفاده از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه، فرد را از نظر اختلال روان پریشی مورد ارزیابی قرار می دهند.
درمان اختلال روان پریشی کوتاه مدت
پزشکان برای درمان اختلال روانپریشی کوتاه مدت، از دارو یا روان درمانی استفاده می کنند. درصورتیکه علائم بیمار شدید باشد، طوریکه به خود یا شخص دیگری آسیب برساند، احتمالا نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای مدتی خواهد بود. به طورکلی، هرچه روند درمان اختلال روانپریشی گذرا زودتر انجام شود، نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.
درطول روان درمانی، پزشک سعی می کند که رویداد یا موقعیتی که باعث ایجاد این اختلال شده را شناسایی و مدیریت کند. درصورتیکه برای درمان اختلال روان پریشی، نیاز به مصرف دارو باشد، ممکن است پزشک، برای کاهش یا از بین بردن علائم و پایان دادن به اختلال روان پریشی مختصر، داروهای ضد روان پریشی را تجویز کند.
تاکنون، FDA هیچ دارویی را به طور خاص برای درمان اختلال روان پریشی تایید نکرده است. پزشکان، اغلب داروهای موثر در درمان اسکیزوفرنی را برای درمان روانپریشی کوتاه مدت تجویز می کنند. برخی از این داروها شامل:
- کلرپرومازین
- فلوفنازین
- هالوپریدول
- لوکساپین
- پرفنازین
- تری فلوپرازین
- تیوریدازین
- تیوتیکسن
داروهای جدیدتر، که پزشکان آنها را داروهای ضد روان پریشی غیر معمول می نامند، عبارتند از:
- آریپیپرازول
- آسناپین
- برکسپیپرازول
- کلوزاپین
- لورازیدون
- اولانزاپین
- پالیپریدون
- کوئتیاپین
- ریسپریدون
- زیپراسیدون
درصورتیکه بیمار، مشکل اضطراب شدید یا خواب داشته باشد، پزشک ممکن است، مسکن هایی مانند دیازپام یا لورازپام را تجویز کند.
به طورکلی، همانطور که گفته شد، اختلال روان پریشی کوتاه مدت، کمتر از یک ماه ادامه داشته و پس از آن، در اکثر موارد، به طور کامل بهبود می یابند. اما، درموارد نادر، این اختلال در برخی افراد بیش از یکبار اتفاق می افتد. درصورتیکه، علائم اختلال روانپریشی مختصر، بیش از 6 ماه طول بکشد، ممکن است پزشک، بیمار ا از نظر ابتلا به اسکیزوفرنی مورد بررسی قرار دهد.
با وجو اینکه، نمی توان از بروز اختلال روانی مختصر، پیشگیری کرد، اما با تشخیص و درمان به موقع آن، می توان زندگی، خانواده و سایر روابط فرد را در سریعترین زمان ممکن بازگرداند.
