داروی تستوسترون

تستوسترون انانتات (Testosterone Enanthate) از جمله هورمون های جنسی و متعلق به خانواده آندروژن ها است و با تاثیر بر بسیاری از اندام های بدن، اثرات درمانی خود را اعمال می کند. این دارو به صورت ژل، ساشه 50میلی گرمی، پچ 5میلی گرمی، کپسول 40میلی گرمی و آمپول 4میلی لیتر، 100 و 250 میلی گرمی تولید شده و برای درمان كمبود آندروژن ناشي از هيپوگناديسم اوليه، تأخير بلوغ در مردان،‌ سرطان پستان، كم خوني، تأخير در رشد، لیکن اسکلروزوس و ميكروسفالوس مورد مصرف قرار می گیرد. تهوع، استفراغ، سردرد، تغییر رنگ پوست، افزایش یا کاهش علاقه جنسی، پوست چرب، ریزش مو و آکنه از شایع ترین عوارض جانبی این دارو به شمار می روند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت های غذایی یا دارویی و همچنین بیمارانی با سابقه سرطان، لخته شدن خون، بیماری قلبی، سکته مغزی، مشکلات کبدی، مشکلات کلیوی، کلسترول بالا، فشار خون بالا، بزرگی پروستات، آپنه خواب و دیابت با احتیاط صورت می گیرد. از مهمترین تداخلات دارویی این دارو می توان به وارفارین اشاره کرد.

موارد  و نحوه مصرف تستوسترون انانتات

تستوسترون انانتات (Testosterone Enanthate) در مردانی که با کمبود ترشح تستوسترون مواجه هستند، مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده مسئول بسیاری از عملکردهای طبیعی از جمله رشد و تکامل اندام تناسلی، ماهیچه ها و استخوان ها در بدن مردان است، همچنین به رشد طبیعی جنسی (بلوغ) در پسران کمک می کند. این دارو متعلق به دسته ای از داروها به نام آندروژن است و با تأثیر بر بسیاری از سیستم های بدن موجب کمک به رشد و عملکرد طبیعی آن می شود. همچنین ممکن است برای درمان تاخیر بلوغ در پسران نوجوان و انواع خاصی از سرطان سینه در زنان استفاده شود.

آمپول تستوسترون طبق دستور پزشک معمولاً هر 1 تا 4 هفته یکبار به صورت تزریق در عضله باسن تجویز شده و مقدار مصرف آن بر اساس وضعیت پزشکی فرد، سطح تستوسترون (Testosterone) خون و پاسخ به درمان تعیین می شود و تزریق وریدی آن ممنوع است.

اگر آمپول تستوسترون را خودتان در خانه تزریق می کنید، تمام دستورالعمل های آماده سازی و استفاده را از پزشک خود یاد بگیرید. قبل از استفاده، این محصول را به صورت بصری از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید و در صورت وجود هریک از این مشکلات از مایع استفاده نکنید. توصیه می شود که نحوه نگهداری و دور انداختن ایمن لوازم پزشکی را نیز بیاموزید. جهت کسب نتایج بهتر از درمان، آمپول این دارو را به صورت منظم تزریق کنید، می توانید برای کمک به یادآوری از یک تقویم برای مشخص کردن روزهای انجام تزریق استفاده کنید.

استفاده نادرست یا بیش از حد از این دارو موجب عوارض جانبی جدی زیر می شود:

• بیماری قلبی (نظیر حمله قلبی)
• سکته مغزی
• بیماری کبدی
• مشکلات روحی یا روانی
• رفتار غیر طبیعی در جستجوی مواد مخدر
• رشد نامناسب استخوان (در نوجوانان)

از این رو هرگز خودسرانه دوز دارو را افزایش ندهید یا از آن کمتر یا بیشتر از زمان تجویز شده استفاده نکنید. مصرف بیش از حد و قطع ناگهانی این دارو می تواند موجب بروز علائم ترک (مانند افسردگی، تحریک پذیری، خستگی) شده و هفته ها تا ماه ها طول بکشد. در نهایت اگر به رغم مصرف این دارو وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.

موارد احتیاطی در مصرف تستوسترون (Testosterone)

قبل از استفاده از این دارو، در صورت حساسیت  به آن یا هرگونه ماده غذایی یا دارویی دیگر به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. ممکن است فرمولاسیون این محصول حاوی مواد غیر فعال (مانند روغن کنجد) باشد که باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با داروساز صحبت کنید و سابقه پزشکی خود را به ویژه در موارد زیر با پزشکتان در میان بگذارید:

• سرطان (مانند سرطان سینه در مردان، سرطان پروستات)
• لخته شدن خون (مانند پا، ریه)
• بیماری قلبی (مانند نارسایی قلبی، درد قفسه سینه، حمله قلبی)
• سکته مغزی
• مشکلات کبدی
• مشکلات کلیوی
• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• بزرگی پروستات
• آپنه خواب
• دیابت

در صورت ابتلا به دیابت، این دارو می تواند قند خون شما را کاهش دهد، لذا قند خون خود را به طور منظم طبق دستور بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید و اگر به علائم زیر دچار شدید، فوراً به پزشک اطلاع دهید، چون ممکن است نیاز به تنظیم داروهای دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما وجود داشته باشد:

• تعریق ناگهانی
• لرزش
• ضربان قلب سریع
• گرسنگی
• تاری دید
• سرگیجه
• سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها

این دارو همچنین، می تواند بر کلسترول شما تأثیر بگذارد و خطر مشکلات قلبی- عروقی (بیماری عروق کرونر) را افزایش دهد. برای اجتناب از این موارد، پزشک سطح کلسترول شما را به دقت کنترل خواهد کرد.

اگر در حین استفاده از آمپول های تستوسترون برای مدت طولانی در رختخواب (ناتوانی در راه رفتن) قرار گرفتید، به پزشک خود اطلاع دهید. احتمالا نیاز به کنترل سطح کلسیم خون برای جلوگیری از مشکلات وجود خواهد داشت. همچنین این دارو می تواند بر باروری مردان تاثیر بگذارد و پیشنهاد می شود جهت دریافت اطلاعات بیشتر با پزشکتان مشورت کنید.

قبل از انجام هرگونه عمل جراحی، پزشک یا دندانپزشک را از تمام محصولات مصرفی خود (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع کنید.

از آنجاییکه این دارو می تواند بر رشد استخوان تاثیر گذاشته و موجب کوتاهی قد شود، هنگام استفاده از این دارو در کودکان احتیاط می شود و پزشک نرخ رشد و نمو استخوان کودک را در طول درمان کنترل می کند. افراد مسن نیز ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه مشکلات پروستات یا کبد، تورم بازوها یا پاها حساس تر باشند. از این رو توصیه می شود تجویز این دارو در این دو رده سنی با احتیاط بیشتری همراه باشد.

عوارض جانبی داروی تستوسترون (Testosterone)

عوارض متداول این دارو عبارتنداز:

• تهوع
• استفراغ
• سردرد
• تغییر رنگ پوست
• افزایش یا کاهش علاقه جنسی
• پوست چرب
• ریزش مو
• آکنه
• درد و قرمزی در محل تزریق

اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید و به یاد داشته باشید که از نظر پزشک فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است و همچنین اغلب افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.

در صورت بروز عوارض جانبی جدی زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• تغییرات روانی یا خلقی (مانند اضطراب، افسردگی، افزایش عصبانیت)
• مشکل در خواب و خروپف
• علائم بیماری کبدی (مانند تهوع یا استفراغ مزمن، از دست دادن اشتها، درد معده یا شکم، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره)
• تورم دست ها، قوزک ها یا پاها
• خستگی غیرعادی
• ضربان قلب سریع یا نامنظم.

در صورت بروز عوارض جانبی بسیار جدی زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تنگی نفس یا تنفس سریع
• درد قفسه سینه، فک یا بازوی چپ
• تعریق غیرمعمول
• گیجی
• سرگیجه ناگهانی یا غش کردن
• درد، تورم یا گرمی در کشاله ران و ساق پا
• سردردهای ناگهانی و شدید
• مشکل در صحبت کردن
• ضعف در یک طرف بدن
• تغییرات ناگهانی بینایی

اگر مرد هستید، در صورت بروز موارد زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• مشکل در ادرار کردن
• افزایش ادرار (به ویژه در شب)
• تورم سینه ها یا حساسیت به لمس
• نعوظ خیلی مکرر یا طولانی

در موارد نادر ممکن است که با مصرف این دارو به نعوظ دردناک یا طولانی مدت 4 ساعته یا بیشتر دچار شوید، در چنین شرایطی مصرف این دارو را متوقف کرده و فوراً از پزشک کمک بگیرید، در غیر این صورت ممکن است مشکلات دائمی رخ دهد.

اگر خانوم هستید، در صورت بروز موارد زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• عمیق شدن صدا
• گرفتگی صدا
• رشد موهای غیر معمول صورت یا بدن
• بزرگ شدن کلیتوریس
• دوره های قاعدگی نامنظم

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی فورا به پزشک مراجعه کنید:

• بثورات پوستی
• خارش یا تورم (مخصوصاً در صورت،زبان یا گلو)
• سرگیجه شدید
•  مشکلات تنفسی

این مقاله تمامی عوارض جانبی احتمالی این دارو را پوشش نمی دهد، لذا اگر متوجه عوارض جانبی دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد تستوسترون

اگر یک نوبت از مصرف این دارو را فراموش کرده‌اید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک نوبت بعدی باشد. نوبت بعدی را سر وقت مصرف کنید و میزان آن را دو برابر نکنید.

اگر کسی با مصرف بیش از حد این دارو دچار بحران های پزشکی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد بلافاصله با مرکز 115 تماس بگیرید یا وی را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.

شرایط نگهداری از تستوسترون (Testosterone)

برندهای مختلف این دارو نیازهای نگهداری متفاوتی دارند. برای اطلاع از این دستورالعمل ها بسته محصول برند مصرفی خود را بررسی کرده یا از داروساز بپرسید. تمام داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف تستوسترون شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.