استرپتومایسین

هشدار

این دارو گاهی اوقات می تواند باعث آسیب جدی عصبی شود و می تواند منجر به از دست دادن دائمی شنوایی و مشکلات تعادل گردد. در صورت ابتلا به بیماری کلیوی؛ مصرف دوزهای بالای این دارو؛ استفاده طولانی مدت از این دارو؛ سن بیش از 60 سال؛ یا از دست دادن مقدار زیادی آب از بدن (کم آب شدن بدن)؛ این خطر افزایش می یابد. برای کاهش خطر کم آبی، در حین استفاده از این دارو مقدار زیادی مایعات بنوشید و قبل از شروع مصرف استرپتومایسین، اگر از قبل مشکلات کلیوی یا شنوایی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

اگر متوجه صدای زنگ یا غرش در گوش شده یا سردرد، کاهش شنوایی، مشکلات تعادلی، خواب آلودگی غیرمعمول، سرگیجه، تغییرات بینایی یا بی حسی و گزگز پوست داشتید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

پزشک  برای کاهش خطر عوارض جانبی استرپتومایسین شما را زیر نظر خواهد داشت و ممکن است شنوایی، کلیه ها و سطوح استرپتومایسین در خون رغ آزمایش کند. در صورت بروز مشکلات کلیوی یا مشکلات شنوایی ممکن است این دارو قطع شود.

در صورت امکان، در حین استفاده از استرپتومایسین باید از مصرف سایر داروهایی که ممکن است به کلیه ها یا اعصاب آسیب برساند (مانند مانند سیدوفوویر، سیس پلاتین، سیکلوسپورین، سایر آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید مانند جنتامایسین/توبرامایسین و غیره) خودداری کنید.

قبل از انجام عمل جراحی، به پزشک خود بگویید که از این استرپتومایسین استفاده می کنید. این دارو ممکن است بر بسیاری از داروهای مورد استفاده در حین جراحی تأثیر بگذارد و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

موارد و نحوه مصرف استرپتومایسین

استرپتومایسین همراه با سایر داروها برای درمان عفونت سل فعال (TB) بکار می رود. همچنین اگر بیمار دارای شرایطی است که نمی توان از داروهای دیگری برای سل استفاده کرد یا اگر مبتلا به نوعی از سل است که با سایر داروها قابل درمان نیست (سل مقاوم به دارو) مورد استفاده قرار می گیرد. استرپتومایسین متعلق به دسته ای از داروهای شناخته شده به عنوان آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید است. این دارو با از بین بردن ارگانیسم‌هایی که باعث عفونت می‌شوند عمل می‌کند. همچنین ممکن است برای درمان سایر عفونت‌های جدی (مانند مایکوباکتریوم آویوم کمپلکس-MAC، تولارمی، اندوکاردیت، طاعون) همراه با سایر داروها استفاده شود.این دارو به صورت تزریق در عضله طبق دستور پزشک تجویز می شود و معمولاً یک بار در روز یا طبق دستور پزشک تجویز می شود. مهم است که محل تزریق را روزانه تغییر دهید تا از ایجاد نواحی مشکل دار زیر پوست جلوگیری شود. اگر در مورد استفاده صحیح از این دارو سؤالی دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

دوز این دارو بر اساس نوع عفونت، وزن، وضعیت پزشکی، سطوح خونی استرپتومایسین و عوارض جانبی تنظیم می شود. فواصل بین تزریق و طول درمان به نوع عفونت و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد.

اگر از این دارو در خانه استفاده می کنید، تمام دستورالعمل های آماده سازی و استفاده را از متخصص مراقبت های بهداشتی خود یاد بگیرید. قبل از استفاده، این محصول را به صورت بصری از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید و در صورت وجود یکی از این موارد از مایع استفاده نکنید. نحوه نگهداری و دور انداختن ایمن لوازم پزشکی را بیاموزید.

این دارو برای درمان سل معمولاً به مدت 9 ماه یا بیشتر استفاده می شود. پس از دریافت روزانه استرپتومایسین به مدت 1 تا 2 ماه، پزشک ممکن است به شما دستور دهد که مقدار دارو را کمتر کنید (مانند 2 تا 3 بار در هفته). همچنین ممکن است به شما گفته شود که قبل از قطع سایر داروهای ضد سل، استفاده از این دارو را متوقف کنید. مصرف استرپتومایسین و سایر داروها دقیقاً طبق تجویز پزشک، از اهمیت بالایی برخوردار است.

مصرف این دارو (یا سایر داروهای سل / آنتی بیوتیک ها) را حتی برای مدت کوتاهی قطع نکنید، مگر اینکه پزشکتان این کار را تجویز کند. حذف یا تغییر دوز بدون تأیید پزشک می تواند عوارض جانبی را تشدید کرده یا درمان عفونت (به ویژه سل) را دشوارتر کند (مقاوم). اگر سل به این دارو مقاوم شود، ممکن است به سایر داروهای سل نیز مقاوم شود.

برای کسب نتیجه بهتر از این آنتی بیوتیک در زمان های مساوی استفاده کنید و حتماً در تمام قرارهای ملاقات برای دریافت این دارو حضور پیدا کنید.

در صورت بازگشت علائم عفونت (مانند تب، لرز، بدن درد) در حین استفاده از این دارو یا پس از قطع مصرف، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی  مصرف استرپتومایسین

به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که از نظر پزشک مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی بوده است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند و فقط ممکن است عوارضی از قبیل حالت تهوع، استفراغ، ناراحتی معده، از دست دادن اشتها، درد/تحریک/قرمزی در محل تزریق رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات باقی ماند یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. 

در صورت داشتن هر گونه عارضه جانبی جدی از جمله ضعف عضلانی، اسهال که حتی پس از قطع این دارو از بین نمی رود، خونریزی/کبودی آسان، ضربان قلب سریع، علائم جدید عفونت (مانند سرفه ای که برطرف نمی شود، تب بالا)، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، خستگی غیر معمول؛ پزشک یا داروساز را در جریان بگذارید.

استفاده از این دارو برای دوره های طولانی یا مکرر ممکن است منجر به برفک دهان یا عفونت قارچی جدید واژن شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر در ترشحات واژن یا سایر علائم جدید با پزشک خود تماس بگیرید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش/تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

این مطلب دربرگیرنده لیست کاملی از عوارض جانبی احتمالی نیست. اگر متوجه اثرات دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

موارد احتیاط مصرف استرپتومایسین

 قبل از استفاده از استرپتومایسین، اگر به آن یا سایر آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید (مانند توبرامایسین، جنتامایسین) حساسیت دارید، یا اگر آلرژی دیگری دارید به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز  صحبت کنید.

قبل از استفاده از این دارو، تاریخچه پزشکی خود را ، به ویژه در مورد مشکلات کلیوی، مشکلات شنوایی، کم آبی، مشکل خاص عضلانی (میاستنی گراویس)، سوختگی در ناحیه وسیعی از پوست، فیبروز کیستیک با پزشک یا داروساز درمیان بگذارید.

استرپتومایسین می تواند باعث شود واکسن های باکتریایی زنده (مانند BCG، واکسن تیفوئید) به خوبی عمل نکنند. لذا قبل از انجام هر گونه ایمن سازی/واکسیناسیون به متخصص مراقبت های بهداشتی خود بگویید که از استرپتومایسین استفاده می کنید.

قبل از انجام عمل جراحی، پزشک یا دندانپزشک خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.

استفاده از این دارو در افراد مسن باید با احتیاط بیشتری صورت بگیرد، چون ممکن است عملکرد کلیه را کاهش دهند. افراد مسن به عوارض جانبی کلیه و شنوایی حساس تر هستند.

تداخلات  دارویی استرپتومایسین

تداخلات  دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این مطلب شامل تمام تداخلات دارویی ممکن نیست. همواره فهرست کاملی از تمام داروهای مصرفی (از جمله داروهای نسخه ای/غیر نسخه ای و محصولات گیاهی) را به همراه داشته باشید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: آمفوتریسین B، دوزهای بالای آسپرین / NSAID ها مانند ایبوپروفن / ناپروکسن.

مصرف همزمان سفالوسپورین ها (مانند سفالوسپورین)، آمفوتریسین، سیکلوسپورین وداروهای سیتوتوکسیک خطر سمیت کلیوی (و احتمالا سمیت گوش) را افزایش می دهد. مصرف همزمان استرپتومایسین با نئوستیگمین و پیریدوکسین ممکن است اثرات این عوامل کولینرژیک را کاهش دهد. مصرف همزمان استرپتومایسین با عوامل مسدود کننده عصبی عضلانی می تواند باعث ضعف عضلات اسکلتی، نارسایی تنفسی و آپنه شود. اگر استرپتومایسین همزمان با داروهای صدر گروه لوپ استفاده شود، خطر سمیت گوش افزایش می یابد. از مصرف همزمان این دارو با کاپرومایسین به دلیل افزایش خطر سمیت، سمیت کلیوی و انسداد عصبی عضلانی باید اجتناب شود.

سایر داروهای دارای تداخل عبارتند از: دفوویر، باسیتراسین، واکسن ب س ژ، ایمونوگلوبولین بوتولیسم، واکسن وبا، سیدوفوویر، آتراکوریوم بسیلات، کولیستین ، ایمونوگلوبولین سیتومگال، دفراسیروکس، دیاتریزوات ، دوکساکوریوم کلراید ، تنفوویر، امتریسیتابین ، افاویرنز، لامیوودین ، ریتوناویر، گالیم نیترات ، منیزیم سولفات ، ویتامین ب6، ایمونوگلوبولین داخل وریدی ، لامیوودین ، مانیتول، سوربیتول موضعی ، متریزامید، استامینوفن، آسپرین، دیفن هیدرامین، هیدروکسید آلومینیوم، آموکسی سیلین، لانزوپرازول، کلاریترومایسین، آموکسی سیلین، دکسترومتورفان، امپرازول، لیدوکائین موضعی، سلکوکسیب، ایبوپروفن، دیکلوفناک، دگزامتازون، ناپروکسن، لوونورژسترل، اسید فولیک، جنتامایسین.

اگر پزشک شما را به مصرف دوزهای پایین آسپرین برای جلوگیری از حمله قلبی یا سکته (معمولاً 162-81 میلی گرم در روز) توصیه کرده است، باید به مصرف آسپرین ادامه دهید. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید.

مصرف بیش از حد و فراموشی دوز

اگر فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید یا او را به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید. علائم مصرف بیش از حد می تواند شامل خواب آلودگی شدید، تنفس آهسته/کم عمق، ناتوانی در حرکت باشد.

توجه

این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری نمائید.

ممکن است قبل از شروع استفاده از این دارو و در حین استفاده از آن برای بررسی عوارض جانبی یا پیشرفت درمان نیاز به انجام تست‌های آزمایشگاهی و/یا پزشکی(مانند آزمایش‌های کلیه، آزمایش‌های شنوایی، سطح استرپتومایسین) به صورت دوره‌ای وجود داشته باشد. در تمام قرارهای پزشکی و آزمایشگاهی به طور مرتب حضور پیدا کنید و برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشکتان مشورت کنید.

دوز فراموش شده

مهم است که هر دوز از این دارو را طبق برنامه دریافت کنید. اگر یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید، فوراً از پزشک یا داروساز بخواهید تا یک برنامه دوز جدید برای شما تهیه کند.

نگهداری از داروی استرپتومایسین

داروی مخلوط نشده را در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.