پروپرانولول

پروپرانولول

پروپرانولول در دسته داروهای بتابلاکر است و با اثر بر روی فشار خون و ضربان نامنظم قلب سبب کاهش درد در قفسه سینه و نیز کاهش اضطراب میگردد. پروپرانولول در درمان بیماری های زیر تجویز میگردد:

• فشار خون
• ضربان نامنظم قلب
• تاکی کاردی
• اضطراب
• درد قلبی
• پیشگیری از سردرد میگرنی
• کاهش لرزش در پارکینسون
• پرفشاری ورید
• سیروز کبدی

همیچنین پروپرانولول در درمان پانیک یا اضطراب مزمن نیز مورد توجه متخصصان قرار دارد. این دارو با اثر بر تکانه ها و پالسهای قلبی سبب کنترل ضربان قلب و نگهداشتن ریتم قلب میگردد. با توجه به اینکه این دارو بر روی طیف مختلفی از بیماری ها مانند بیماری قلبی تا پارکینسون اثر گذار است مصرف آن بدون تجویز پزشک ممنوع است زیرا میتواند سب شود تا بیماری های زمینه ای فرد بدتر شوند. در برخی از بیماران و شرایط مصرف پروپرانولول تنها باید با پایش بیمار توسط متخصص انجام شود مانند:

• بارداری
• مشکلات کبدی
• مشکلات کلیه
• اختلال عروق
• پسوریازیس
• سوابق حساسیت دارویی

همچنین ممکن است این دارو سبب بروز برخی از عوارض شود که در صورت ادامه دار بودن یا بدتر شدن عوارض پروپرانولول حتما باید به متخصص مراجعه نمود.

بتابلاکر چیست؟

هورمونهای آدرنالین و نورآدرنالین میتوانند سبب بروز استرس یا اضطراب شوند. اگر بتوان به نحوی جلوی تولید این هورمونها را در بدن گرفت میتوان میزان اضطراب را تا حدی کنترل کرد و در نتیجه تپش قلب ناشی از استرس را بهبود بخشید.  پروپرانولول در دسته بلابلاکر ها قرار دارد و با مسدود کردن عملکرد این دو هورمون سبب بهبود ضربان قلب میشود. عملا این دارو ها سبب میشوند که گیرنده هایی که باید به هورمونهای آدرنالین بچسبند، کارایی خود را از دست داده و این هورمونها نتوانند بر روی عملکرد قلب اثر بگذارند.

داروبین: بتابلاکرهایی مانند پروپرانولولاتصال سلول های خون به هورمونها افزایش دهنده استرس مانند آدرنالین را مسدود میکنند.

بهترین زمان مصرف پروپرانولول

ممکن است پزشک به دلایل مختلفی پروپرانولول را تجویز کرده باشد بنابراین استفاده از این دارو از بیماری به یک بیمار دیگر متفاوت است اما بصورت کلی پزشکان پروپرانولول را به صورت زیر تجویز مینمایند. داروبین توصیه میکند به هیچ عنوان مصرف این دارو بصورت خودسرانه انجام ندهید و نحوه مصرف را از پزشک سوال کنید:

• مصرف دارو میتواند از 2 تا 4 بار در روز بسته به شرایط تغییر کند.
• ساعت بدن خود را نسبت به دریافت پروپرانولول تنظیم کنید.
• کپسول را خورد نکنید و بصورت کامل ببلعید.
• میزان تجویز شده را با بسته بندی پروپرانولول تطبیق دهید.
• اگر برای کاهش استرس این دارو را مصرف میکنید احتما مصرف پروپرانولول را یکبار در روز انجام خواهید داد.
• پزشک در بعضی از مواقع تاکید میکند که مصرف دارو در شب و پیش از خواب صورت گیرد

معمولا درمان با پروپرانولول بصورت طولانی مدت انجام میشود بنابراین مهم است که طبق دستور پزشک و با تایید او این دارو را مصرف کنید. قطع خودسرانه پروپرانولول میتواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد پس عهم در شروع مصرف و هم در قطع مصرف پروپرانولول با پزشک مشورت کنید.

آیا قرص پروپرانولول خواب آور است؟

اگرچه قرص پروپرانولول 20 ممکن است باعث خواب آلودگی شود، اما نمی توان آن را به عنوان داروی خواب تجویز کرد. خواب آلودگی جزو عوارض قرص پروپرانولول است که در برخی افراد دیده می شود که باید از رانندگی و کار با ابزارهای خطرناک درهنگام مصرف پروپرانولول خودداری کنند.

آیا پروپرانول آرامبخش است؟

بسیاری از افراد از قرص پروپرانولول به عنوان داروی کاهش استرس یاد می کنند و برخی پزشکان آن را به همین منظور تجویز می کنند. اما باید توجه داشته باشید که، ممکن است داروی پروپرانولول را برای کوتاه مدت برای کاهش استرس تجویز کنند، اما، نباید آن را در طولانی مدت برای دریافت آرامش مصرف کرد. زیرا، عوارض جانبی این دارو درصورت مصرف بلندمدت، باعث بروز اثرات مخرب بر ذهن و بدن می شود.

پروپرانولول و اضطراب

باوجود اینکه سازمان غذا و دارو داروی پروپرانولول و اضطراب و استرس هم جهت هم نمی داند و مصرف آن برای رفع اضطراب را تایید نکرده است، اما برخی از پزشکان به دلیل تاثیر این دارو بر استرس و اضطراب، ممکن است آن را تجویز کنند.

پروپرانولول و لاغری

قرص پروپرانولول تاثیری بر لاغری ندارد و درمقابل، مصرف آن باعث افزایش وزن می شود. افزایش وزن یکی از عوارض مصرف طولانی مدت پروپرانولول است که معمولا بعد از شروع اثر دارو یا درصورت مصرف دو عدد از آن به صورت روزانه رخ می دهد. اگر این مشکل با مصرف پروپرانولول رخ داد، فورا به پزشک مراجعه کنید زیرا یکی از نشانه های بدتر شدن نارسایی قلبی است.

قرص پروپرانولول برای فراموشی

پروپرانولول میتواند با اثرگذاری بر روی گیرنده های آدرنالین سبب شود تا اثر این هورمون در بدن کم شود. این موضوع سبب میشود تا خاطرات بد کم رنگ تر شوند، اما چگونه؟

وقتی چیزی را به خاطر می آوریم بدن آنرا باز سازی میکند. تصور کنید از بلندی پرت شده اید. بعد از انجام این اتفاق پر استرس، مقداری آدرنالین در بدن شما ترشخح میشود. اگر این خاطره(پرت شدن) را دوباره به یاد آورید باز هم در بدن شما آدرنالین ترشح میشود. اگر پروپرانولول مصرف کرده باشید این میزان آدرنالین نمیتواند جذب شده و اثر کند بنابراین خاطره ای پر استرس را به یاد می آورید اما تپش قلب نمیگیرید یا میزان تپش قلب شما کمتر میشود. این به این معنی است که پروپرانولول سبب فراموشی نمیشود اما اثر خاطرات پر استرس را کاهش میدهد.

فرق بیزوپرولول و پروپرانولول

باوجود اینکه هردو دارو جزو دسته داروهای بتابلاکر هستند، اما از نظر کاربردهای پزشکی و عوارض جانبی، تفاوت هایی دارند. در ادامه فرق بیزوپرولول و پروپرانولول را از جهات مختلف بازگو می کنیم:

• پروپرانولول یک بتابلاکر غیرانتخابی است که گیرنده های بتا1 و بتا2 را مسدود کرده و باعث اثرات گسترده بر درمان بیماری های مختلف مانند فشارخون بالا، آنژین قلبی، آریتمی، میگرن و علائم فیزیکی اضطراب مانند ضربان قلب سریع و لرزش، تاثیر می گذارد. درمقابل، بیزوپرولول یک بتابلاکر انتخابی است که تنها گیرنده های بتا1 در قلب را مورد هدف قرار داده و برای فشارخون بالا و نارسایی قلبی مورد استفاده قرار می گیرد.
• پروپرانولول نیمه عمر کوتاهی داشته و حدود 4 تا 6 ساعت در بدن می ماند و به سرعت جذب بدن می شود و در 1 تا 2 ساعت  به حداکثر غلظت پلاسمایی می رسد. اما، بیزوپرولول نیمه عمر طولانی تر 9 تا 12 ساعت داشته و به همین دلیل معمولا روزانه یکبار تجویز می شود.
• مصرف پروپرانولول عوارض جانبی شایعی مانند خستگی، سرگیجه، سردی اندام، اسهال و تهوع ایجاد می کند. درحالیکه داروی بیزوپرولول عوارض جانبی شدیدی نداشته و تنها ممکن است که سرگیجه و سردرد رخ دهد.
• مطالعات نشان داده است که بیزوپرولول در درمان نارسایی قلبی و افزایش طول عمر بیماران مبتلا به این بیماری تاثیر زیادی دارد. اما، پروپرانولول برای درمان نارسایی قلبی تجویز نشده و برای سایر بیماری های قلبی استفاده می شود.

قرص پروپرانولول برای چیست ؟

پروپرانولول (Propranolol) یک مسدود کننده گیرنده بتا است که برای موارد زیر تجویز می شود:

• فشار خون بالا
• ضربان قلب نامنظم
• لرزش (ترمور)
• بهبود شانس بقا پس از حمله قلبی
• پیشگیری از سردردهای میگرنی
• درد قفسه سینه (آنژین صدری)

کاهش فشار خون بالا به جلوگیری از سکته مغزی، حملات قلبی و مشکلات کلیوی کمک کرده و جلوگیری از درد قفسه سینه می تواند توانایی ورزش کردن را بهبود دهد. این دارو با مسدود کردن عملکرد برخی مواد شیمیایی طبیعی در بدن (مانند اپی نفرین) که بر قلب و عروق خونی تأثیر می گذارند، باعث کاهش تپش قلب، کاهش فشار خون و کاهش فشار بر قلب می شود.

نحوه مصرف داروی پروپرانولول (Propranolol)

این دارو طبق دستور پزشک، معمولاً ۲ تا ۴ بار در روز از طریق خوراکی مصرف می شود. این دارو را قبل از غذا (و در صورت مصرف 4 بار در روز، قبل از هر وعده غدایی و یکبار نیز قبل از خواب) مصرف کنید. داروی مایع را با قاشق مخصوص یا دستگاه اندازه گیری دارو اندازه گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز مناسب را دریافت نکنید.

میزان دوز دارو بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان تنظیم میشود.

استفاده منظم از این دارو باعت اثربخشی بیشتر آن می شود. برای کمک به یادآوری ، دارو را هر روز در زمان های یکسانی مصرف کنید. حتی در صورت خوب بودن وضعیت خود به مصرف دارو ادامه دهید.

از داروی پروپرانولول برای کمک به جلوگیری از درد قفسه سینه یا میگرن استفاده می شود و درهنگام بروز درد نباید از آنها استفاده شود. درصورت بروز درد قفسه سینه یا میگرن، ممکن است پزشک برای تسکین حملات ناگهانی، داروهای دیگر (مانند قرص نیتروگلیسیرین برای درد قفسه سینه و سوماتریپتان برای میگرن) را تجویز کند. برای جزئیات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

در صورتی که داروی خاصی را برای کاهش کلسترول خون مصرف می کنید (مثل رزین های متصل شونده به اسید صفراوی مانند کلستیرامین یا کلستیپول)، پروپرانولول را حداقل 1 ساعت قبل یا حداقل 4 ساعت بعد از این داروها مصرف کنید.

در صورت استفاده ازاین دارو برای درمان فشار خون بالا، ممکن است 1 تا 2 هفته طول بکشد تا اثربخشی این دارو کامل شود.

اگر در زمان مصرف این دارو وضعیت شما بدتر شد (مانند افزایش فشار خون ، درد قفسه سینه یا تشدید میگرن) به پزشک خود اطلاع دهید.

موارد احتیاطی در مصرف داروی پروپرانولول

قبل از مصرف پروپرانولول (Propranolol)، در صورت حساسیت به این دارو یا سابقه حساسیت جدی به سایر مسدودکننده های گیرنده بتا (مانند متوپرولول) یا هرگونه آلرژی دیگر، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می تواند باعث واکنش های حساسیتی یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز صحبت کنید.

قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به خصوص در موارد زیر، به پزشک دهید.

• مشکلات تنفسی (مانند آسم، برونشیت، آمفیزم)
• نارسایی قلبی
• مشکلات ریتم قلب (برادی کاردی سینوسی، سندرم ولف پارکینسون وایت، بلوک دهلیزی درجه دوم یا سوم)
• تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید)
• بیماری کلیوی
• بیماری های کبدی
• مشکلات گردش خون (مانند بیماری رینود)
• نوع خاصی از تومور (فئوکروموسیتوم)
• اختلالات خلق و روان (مانند افسردگی)
• بیماری خاص عضلانی - عصبی (میاستنی گراویس)
• واکنش های آلرژیک شدید

این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. .لذا،  مصرف الکل یا ماری جوانا (حشیش) نیز می تواند این سرگیجه را بیشتر کند. در هنگام استفاده از این دارو رانندگی نکنید، از ماشین آلات استفاده نکنید و از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید. همچنین، از مصرف الکل و مواد مخدر نیز خودداری نمایید.

ممکن است در برخی برندها شکل مایع این دارو حاوی الکل باشد. اگر وابستگی به الکل یا بیماری کبدی دارید، درمصرف آن احتیاط کنید. در مورد استفاده ایمن از این محصول از پزشک یا داروساز سوال کنید.

قبل از انجام جراحی، پزشک یا دندانپزشک خود را در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع کنید.

در صورت ابتلا به دیابت، این محصول ممکن است ضربان قلب تند و کوبنده را که معمولاً هنگام کاهش بیش از حد قند خون (هیپوگلیسمی) احساس می‌شود، بپوشاند. سایر علائم قند خون پایین مانند سرگیجه و تعریق تحت تأثیر این دارو قرار نمی گیرند.

این محصول همچنین ممکن است کنترل قند خون را دشوارتر کند. به همین دلیل، قند خون خود را به طور منظم طبق دستور بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. در صورت داشتن علائم قند خون بالا مانند افزایش تشنگی یا افزایش ادرار، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز داروهای دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما داشته باشد.

کودکان ممکن است در معرض خطر بیشتری از نظر کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) باشند، به خصوص در صورتی که استفراغ می کنند یا به طور منظم غذا نمی خورند. برای کمک به جلوگیری از افت قند خون، تغذیه کودکان را طبق برنامه منظم بدهید. اگر کودک شما به دلیل استفراغ یا علائم قند خون پایین (مانند تعریق، تشنج)نمی تواند به طور منظم غذا بخورد، این دارو را قطع کرده و فورا به پزشک اطلاع دهید.

هشدار: بدون مشورت با پزشک خود، مصرف پروپرانولول را قطع نکنید. ممکن است با قطع ناگهانی این دارو، وضعیت شما بدتر شود، به خصوص در صورتی که درد قفسه سینه (آنژین صدری) یا بیماری قلبی (مانند بیماری عروق کرونر، بیماری ایسکمیک قلب، فشار خون بالا) دارید. اگر پزشک شما تصمیم بگیرد که دیگر نباید از این دارو استفاده کنید، باید طبق دستور پزشک به تدریج دوز داروی خود را کاهش دهید.

توصیه می شود، هنگام قطع تدریجی این دارو، برای کاهش فشار بر قلب، فعالیت بدنی خود را به طور موقت کاهش دهید. در صورت تشدید درد قفسه سینه، احساس سنگینی یا فشار در قفسه سینه، گسترش درد قفسه سینه به فک، گردن یا بازو، تعریق غیرمعمول، مشکل در تنفس، یا ضربان قلب تند یا نامنظم، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی داروی پروپرانولول (Propranolol)

درطی سازگاری بدن با دارو ممکن است عوارضی مانند سرگیجه، احساس سبکی سر یا خستگی مشاهده شود. 

درصورت ماندگاری یا تشدید عوارض زیر فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.

• تهوع
• استفراغ
• درد معده
• تغییرات بینایی
• مشکلات خواب
• رویاهای غیرعادی

برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده به آرامی بلند شوید.

این دارو ممکن است جریان خون در دست ها و پاها را کاهش داده و باعث احساس سرما شود. سیگار ممکن است این اثر را بدتر کند. لباس گرم بپوشید و از مصرف تنباکو خودداری کنید.

به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که پزشک شما تشخیص داده است که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است.بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند.

در صورت بروز عوارض زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• آبی شدن انگشتان دست و پا
• تغییرات ذهنی و خلقی (مانند افسردگی)
• بی حسی یا گزگز بازوها و پاها
• ایجاد علائم جدید یا بدترشدن علایم نارسایی قلبی (مانند تنگی نفس، تورم مچ پا یا پا، خستگی غیرعادی، افزایش وزن غیرعادی یا ناگهانی)
• ضربان قلب بسیار آهسته
• غش
• کاهش توانایی جنسی
• افزایش تشنگی
• افزایش ادرار
• کبودی یا خونریزی آسان
• علائم عفونت (مانند تب، گلودرد مداوم)
• درد یا تورم مفاصل

بروز واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، نظیر: بثورات پوستی، خارش یا تورم (مخصوصاً در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، تنفس دشوار، فوراً کمک پزشکی درخواست کنید.

متن بالا تمامی عوارض جانبی این دارو را شامل نمی شود،در صورتی که متوجه هرگونه عارضه دیگر که در لیست بالا موجود نبود،شدید به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.

قطع ناگهانی پروپرانولول

قطع ناگهانی پروپرانولول می تواند وضعیت بیمار را به خصوص درصورت آنژین صدری یا بیماری های قلبی عروقی بدتر می کند. معمولا پزشکان دوز داروی پروپرانولول را به تدریج، درطول 2 تا 4 هفته کاهش می دهد. این کار باعث می شود که بدن بیمار با سطوح مختلف دارو در سیستم ایمنی سازگار شود. قرص پروپرانول پس از قطع مصرف کامل از بین نرفته و حدود 1 تا روز زمان می برد.

تداخلات دارویی پروپرانولول

تداخلات دارویی گاهی عملکرد و اثربخشی داروها را تغییر میدهد و کم و زیاد میکند. حتی ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. آنچه ملاحظه میکنید در برگیرنده تمام تداخلات دارویی نیست. گاهی اوقات داروهای گیاهی و غیر نسخه‌ای (OTC) میتواند با داروی مصرفی شما تداخل ایجاد کند. همیشه فهرستی از تمام داروهایی که مصرف میکنید چه گیاهی و چه غیر نسخه ای و حتی مکمل ها داشته باشید و در هنگام مراجعه به پزشک آنرا به وی نشان بدهید. هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک کم، زیاد، شروع به مصرف و قطع نکنید. گاهی با مصرف یک دارو احساس میکنیم که از چند و چون آن آگاهیم و آنرا برای خود یا دیگران تجویز میکنیم، از این کار بپرهیزید.

تداخلات غذایی پروپرانولول

مصرف اتانول می تواند باعث افزایش یا کاهش سطح پلاسمایی پروپرانولول شود. گزارش های متغیری نیز درمورد افزایش و کاهش متابولیسم کبدی وجود دارد. لذا، از مصرف اتانول با این دارو خودداری کرده و ضربان قلب و فشار خون خود را به طور مرتب بررسی و به پزشک گزارش دهید. 

مصرف این دارو با غذا ممکن است باعث افزایش سطح سرمی آن شود. همچنین، غذاهایی که پروتئین بالا دارند می توانند فراهمی زیستی پروپرانولول را افزایش دهند.

درصورتی که رژیم غذایی دارای کربوهیدرات بالا و پروتئین پایین به رژیم دارای کربوهیدرات پایین و پروتئین بالا تغییر کند، ممکن است روند حذف دارو از بدن افزایش یابد. برای جلوگیری از این موارد باید قرص‌(سریع رهش) را با معده خالی و کپسول‌(پیوسته رهش) را با روندی ثابت نسبت به غذا مصرف کرد. (همیشه با غذا یا همیشه بدون غذا). (درمورد نحوه مصرف دارو با پزشک خود صحبت کنید و به هیچ عنوان به این مطلب اتکا نکنید)

فراموشی دوز و مصرف بیش از حد پروپرانولول

در صورت فراموش کردن یک دوز، به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. در صورتی که به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک شد دیگر نیازی به مصرف دوز فراموش شده نبوده و سایر دوز ها را سر موعد مقرر مانند گذشته مصرف کنید. از دو برابر کردن دوز مصرفی خودداری نمایید.

در صورت مصرف بیش از حد دارو و ایجاد علائم جدی مانند غش کردن یا تنفس دشوار با 115 تماس بگیرید.

سایر علائم مصرف بیش از حد پروپرانولول ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضربان قلب بسیار آهسته
• سرگیجه شدید
• غش

نکات مهم در مصرف پروپرانولول

دارو را با دیگران به اشتراک نگذارید.

ایجاد تغییرات سبک زندگی مانند برنامه های کاهش استرس، ورزش و تغییرات رژیم غذایی ممکن است اثربخشی این دارو را افزایش دهد. در مورد تغییرات سبک زندگی که ممکن است برای شما مفید باشد، با پزشک یا داروساز صحبت کنید.

هنگام مصرف این دارو فشار خون و نبض (ضربان قلب) خود را به طور مرتب چک کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید.

نحوه نگهداری از دارو پروپرانولول

دارو را در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. دارو را در حمام نگهداری نکنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

داروها را داخل توالت نریزید. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید.

برای مشاهده و کسب اطلاعات بیشتر در خصوص  دارو های قلب و عروق به دسته بندی دارو های قلب و عروق   مراجعه فرمایید .