ویال پمترکسد

موارد و نحوه مصرف ویال پمترکسید

داروی پمترکسد (Pemetrexed) با کاهش یا توقف رشد سلول‌های سرطانی، برای درمان برخی انواع سرطان (مانند سرطان ریه، مسوتلیوما) استفاده شده و به عنوان تک دارو در شیمی درمانی نیز کاربرد دارد.

زمانی که این دارو را پزشک برایتان تجویز کرد، پیش از مصرف و هربار که دوباره آن را خریداری می کنید، راهنمای مصرف دارو را مطالعه کرده و سوالات خود را ازپزشک بپرسید.

ویال پمترکسد را باید توسط متخصص، به صورت وریدی دریافت کرد. پزشکان دوز و میزان مصرف این دارو را براساس وضعیت بیماری، سایز بدن و واکنش به درمان تعیین کرده و معمولا هر 3 هفته یکبار، طی 10 دقیقه تزریق می کنند.

اغلب پزشکان برای جلوگیری از بروز حساسیت به دارو، یک داروی کورتیکواستروسیدی (مانند دگزامتازون) را نیز برای بیمار تزریق می کنند.

برای کاهش احتمال بروز سایر عوارض جانبی، لازم است که قبل از شروع مصرف دارو و در طول مصرف، اسید فولیک و ویتامین ب۱۲ دریافت کنید. اسید فولیک را می‌توانید بصورت بدون نسخه تهیه کنید این دارو در بسیاری از مولتی‌ویتامین‌ها نیز موجود می‌باشد. لازم است که محصول مورد مصرف شما حاوی ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ میکروگرم (۴/۰ تا ۱ گرم) فولیک اسید باشد. طی ۵ روز از ۷ روز باقی‌مانده به شروع مصرف پمترکسید (Pemetrexed)، در طول مصرف آن و برای ۳ هفته بعد از پایان مصرف به صورت روزانه اسید فولیک مصرف کنید. بهتر است  برای انتخاب نوع مناسب اسید فولیک از پزشک خود کمک بگیرید. همچنین، لازم است که ۱ هفته قبل از شروع مصرف پمترکسید و هر ۹ هفته یکبار، در طول دوره مصرف پمه ترکسید، ویتامین ب۱۲ عضلانی دریافت کنید. توجه داشته باشید که ویتامین ب۱۲ خوراکی را نباید با نوع عضلانی آن جایگزین کنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

موارد احتیاطی در مصرف ویال پمترکسد

پیش از مصرف این دارو پزشک را در جریان تمامی حساسیت‌هایی که دارید قرار دهید. ممکن است برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت یا سایر مشکلات بشوند. برای اطلاعات بیشتر با داروساز صحبت کنید.

پیش از مصرف این دارو پزشک را در جریان سابقه پزشکی خود قرار بدهید. بخصوص در مورد:

• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• پرتودرمانی

مصرف این دارو می‌تواند باعث ناتوانی بدن در برابر عوامل عفونی بشود. لذا، از تماس با افرادی که مبتلا به عفونت‌های واگیردار هستند (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید و در صورتی که با عوامل عفونی در تماس بودید، به پزشک خود مراجعه کنید.

پیش از ایمن‌سازی یا واکسیناسیون، متخصص را در جریان مصرف این دارو قرار بدهید. همچنین، از تماس با افرادی که اخیرا واکسن زنده دریافت کرده‌اند (مانند واکسن استنشاقی آنفولانزا) خودداری کنید.

برای کاهش احتمال بریدگی، کبودی یا آسیب، در استفاده از وسایل تیز مانند تیغ و ناخنگیر احتیاط کنید و از انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش‌های در تماس مستقیم با دیگران خودداری کنید.

قبل از انجام عمل جراحی پزشک یا دندانپزشک را در جریان تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای نسخه‌ای،‌ بدون نسخه و محصولات گیاهی) قرار بدهید.

مصرف این دارو می‌تواند بر باروری مردان تاثیر بگذارد. برای جزئیات بیشتر از پزشک سوال کنید. 

عوارض جانبی داروی پمترکسد (Pemetrexed)

برخی از بیماران ممکن است که در اثر مصرف این دارو دچار تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، اسهال، دل‌پیچه، تغییر در حس چشایی، یبوست، زخم دهانی و خستگی شوند. گاهی شدت تهوع، استفراغ و اسهال این افراد زیاد است. در برخی موارد، پزشک برای پیشگیری یا بهبود این عوارض حاد، یک داروی دیگر تجویز می کند. علاوه براین، مصرف چندین وعده کوچک در طول روز، عدم تغذیه پیش از دریافت دارو و محدود کردن تحرک می‌تواند به کاهش تهوع و استفراغ کمک کند. در صورتی که هریک از این علائم تشدید شد یا ادامه داشت، فورا به پزشک اطلاع دهید.

برخی افراد ممکن است در اثر مصرف دارو، دچار ریزش مو شوند که معمولا موقتی بوده و بعد از پایان مصرف دارو، رشد مو به حالت عادی باز می‌گردد.

باوجود اینکه ممکن است، مصرف این دارو باعث بروز عوارض حاد شود. اما توجه داشته باشید که از نظر پزشک، فواید این دارو برای شما از عوارضش بیشتر است. همچنین نظارت دقیق پزشکی می‌تواند احتمال بروز عوارض حاد را کاهش دهد.

در صورت بروز عوارض جانبی حاد فورا پزشک را مطلع کنید:

• گزگز یا بی‌حسی پوست
• تورم دست ، پا یا قوزک پا
• علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)
• علائم بیماری کبدی (مانند تهوع یا استفراغ ممتد، درد معده یا شکم، زردی پوست یا چشم، ادرار تیره)

تزریق ویال پمترکسید می‌تواند کارایی مغز استخوان را ضعیف کرده و موجب کاهش تعداد گلبول‌های خونی مانند گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت‌ها شود. این موضوع ممکن است باعث کم‌خونی، تضعیف بدن در برابر عفونت‌ها یا افزایش خونریزی و کبودی شود. در صورت بروز علائم زیر فورا به پزشک اطلاع بدهید:

• خستگی غیر عادی
• رنگ‌پریدگی
• علائم عفونت (مانند گلو درد ممتد، تب، لرز)
• افزایش خونریزی یا کبودی

در صورت مشاهده عوارض جانبی بسیار حاد زیر، فورا به پرشک مراجعه کنید:

• تاول یا زخم
• علائم مشکلات ریوی (مانند بروز یا تشدید تنگی نفس، سرفه)

گاهی اوقات، این دارو باعث میشود که در محل انجام پرتو درمانی که ممکن است هفته‌ها یا سال‌ها پیش انجام شده باشد، یک واکنش پوستی شدید شبیه به آفتاب‌سوختگی حاد، (ریکال پرتودرمانی) ایجاد شود. در صورت بروز قرمزی، درد، حساس شدگی، تورم، پوست‌پوست شدن یا تاول در پوست، فورا به پزشک مراجعه کنید.

به ندرت ممکن است که مصرف این دارو باعث بروز حساسیت بسیار شدید بشود. اما در صورت مشاهده علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• راش پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

معمولا این دارو باعث بروز یک جوش ها و آکنه های خفیف روی پوست می‌شود که می‌توان با استفاده از داروهای کورتیکوستروئیدی آن را برطرف کرد (بخش نحوه مصرف را ببینید). اما، تشخیص نوع این جوش ها از یک واکنش حساسیتی حاد، بسیار دشوار است. بنابراین، در صورت مشاهده هر نوع مشکل پوستی، فورا به پزشک مراجعه کنید.

موارد گفته شده ممکن است تمامی عوارض ویال پمترکسید (Pemetrexed) را شامل نشود. اگر با مصرف این دارو دچار عوارضی غیر از موارد این مطلب شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

فراموشی و مصرف بیش از حد ویال پمترکسد

مهم است که این دارو را درست سر وقت مصرف کنید. در صورت فراموشی مصرف دارو، فورا در مورد یک برنامه زمان‌بندی جدید با پزشک مشورت کنید.

اگر فردی دچار مسمومیت شده است و علائم حادی مانند بی‌هوشی و تنگی نفس دارد فورا به ۱۱۵ زنگ بزنید. در سایر موارد فورا به پزشک مراجعه کنید.

 نکات مهم در مصرف پمترکسد (Pemetrexed)

لازم است که در زمان مصرف این دارو برخی از تست‌ها (مانند تست خون کامل، عملکرد کلیه یا کبد) انجام بشود. همه فعالیت‌های درمانی و آزمایشگاهی‌تان را سر وقت انجام بدهید. برای اطلاعات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

 نحوه نگهداری از ویال پمترکسد

این دارو در درمانگاه تزریق می‌شود و نیازی نگهداری به در خانه ندارد.