لیتیم کربنات

قرص لیتیم کربنات برای چه بیماری تجویز میشود

 لیتیم کربنات (Lithium Carbonate) یک داروی ضد افسردگی از دسته‌ی‌ داروهای ضد مانیا و زیرمجموعه‌ی داروهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی می‌باشد. لیتیوم نوعی فلز است که در رژیم غذایی به طور عمده در غلات و سبزیجات مصرف می‌شود و اشکال مختلف آن در مکمل‌ها در دوزهای کم استفاده می‌شود. این دارو نام خود را از کلمه یونانی «لیتوس» به معنی سنگ گرفته است، زیرا تقریباً در تمام سنگ‌ها به مقدار کمی وجود دارد. اینطور به نظر می‌رسد که لیتیوم با افزایش فعالیت پیام رسان‌های شیمیایی در مغز به اختلالات روانی کمک کند، همچنین ممکن است برای عملکردهای دیگری مانند رشد سلول‌های خونی نیز مورد نیاز باشد. مردم از مکمل‌های لیتیوم برای اختلال مصرف الکل، بیماری آلزایمر، افسردگی و بسیاری از شرایط دیگر استفاده می‌کنند، اما هیچ مدرک علمی معتبری برای اثبات درمان هیچ یک از این موارد وجود ندارد. لیتیوم کربنات و لیتیوم سیترات توسط FDA ایالات متحده به عنوان داروهای تجویزی برای اختلال دوقطبی تایید شده‌اند. مکمل‌های لیتیوم حاوی دوزهای بسیار کمتری از لیتیوم نسبت به داروهای لیتیوم می‌باشند.

نحوه مصرف لیتیم کربنات

قرص لیتیم کربنات 200، 295، 300 و 400 میلی‌گرمی را دقیقا طبق تجویز پزشک مصرف کنید. قرص را بدون جویدن و خرد کردن به طور کامل و با یک لیوان آب کامل ببلعید. ممکن است پزشک شما گاها دوز مصرفی‌تان را تغییر دهد، پس دوز مصرفی را سرخود تغییر ندهید چون حتی کمترین مایزان مصرف اضافه‌  این دارو می‌تواند منجر به اوردوز شود.

عوارض مصرف داروی لیتیم کربنات

پیش از تجویز پزشک و شروع مصرف داروی لیتیم کربنات، اگر به این دارو یا هر دارو یا خوراکی دیگری حساسیت دارید، پزشک را در جریان قرار دهید چون این دارو ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که باعث واکنش‌‎های آلرژیک یا مشکلات دیگر می‌شود. در مورد تداخل این دارو با سایر داروها نیز از پزشک مشورت بگیرید (همچنین قسمت تداخلات دارویی مطالعه شود).

سیترات لیتیوم و کربنات لیتیوم زمانی که تحت نظارت پزشک در کودکان 7 سال و بالاتر استفاده شوند، احتمالاً بی خطر هستند ولی اطلاعات قابل اعتماد کافی درباره‌ی خطرات احتمالی این داروها برای کودکان در دسترس نیست.

لیتیوم نباید در افرادی که سندرم بروگادا یا کسانی که سابقه الکتروکاردیوگرام  (EKG)غیرطبیعی دارند استفاده شود، همچنین در صورت شروع احساس ضعف یا تغییرات در ضربان قلب، مصرف لیتیم کربنات را متوقف کنید و با پزشک خود تماس بگیرید.

مصرف داروی لیتیم کربنات کم آبی بدن را تشدید می‌کند، بنابرین اگر دچار کم آبی هستید یا سطح سدیم پایینی دارید، ممکن است لازم باشد پزشک دوز مصرفی شما را تغییر دهد.

سن بالا، برخی بیماری‌ها و استفاده از بسیاری از داروها، احتمال بروز عوارض جانبی جدی لیتیوم را افزایش می‌دهند.

لیتیم کربنات ممکن است باعث نامنظم شدن ریتم قلب شود و احتمال بروز این خطر مخصوصا در افرادی که بیماری قلبی دارند، بیشتر خواهد بود.

از آنجایی که لیتیوم توسط کلیه‌ها از بدن خارج می‌شود، در افراد مبتلا به بیماری کلیوی، مقدار داروی مصرفی ممکن است بر اساس صلاحدید پزشک نیاز به کاهش داشته باشد.

لیتیم کربنات سطح نمک را در خون کاهش می‌دهد، اگر در حال حاضر دچار کمبود سطح نمک در خون هستید، از داروی لیتیم کربنات بدون مشورت پزشک استفاده نکنید.

مصرف داروی لیتیم کربنات، همزمان با روش‌های جراحی که شامل بیهوشی و استفاده از سایر داروهای موثر بر سیستم عصبی مرکزی باشد، تداخل ایجاد می‌کند، همچنین مصرف مکمل‌های لیتیوم باید حداقل دو هفته قبل از جراحی برنامه ریزی شده و با تایید پزشک متوقف شوند.

لیتیم کربنات ممکن است باعث تشدید مشکلات تیروئید شود، لذا توصیه می‌شود عملکرد تیروئید خود را به طور منظم تحت نظر داشته باشید.

مصرف داروی لیتیم کربنات به ندرت ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود، لذا پس از مصرف، تا زمانی که هوشیاری کامل‌تان را به دست آورید، از کارهایی مانند رانندگی یا کار با ماشین آلات که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید. همچنین الکل یا ماری جوانا (حشیش) نیز می‌توانند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی بیشتر شما شود پس از نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید و اگر از ماری جوانا (حشیش) استفاده می‌کنید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی داروی لیتیم کربنات (Lithium Carbonate)

لیتیوم کربنات و لیتیوم سیترات داروهای تجویزی مورد تایید FDA ایالات متحده هستند و اگر توسط پزشک تجویز شوند، از نظر پزشک، مزایای آن از عوارض احتمالی آن برای شما بیشتر است، البته داروی لیتیم کربنات زمانی که توسط پزشک تجویز می‌شود و در صورت مصرف مناسب و تحت راهنمایی یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی، احتمالاً بی خطر است ولی در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم ذکر شده در زیر، نیاز است که به پزشک مراجعه کنید یا وی را در جریان بروز این علائم قرار دهید.

عوارض جانبی شایع و احتمالی لیتیم کربنات (در صورت تشدید یا ادامه داشتن، به پزشک مراجعه کنید):

• ضعف عضلانی
• خستگی
• افزایش وزن
• برخی عوارض جانبی دیگر

اطلاعات کافی در مورد اینکه آیا مصرف مکمل‌های لیتیوم بی‌خطر هستند یا چه عوارض جانبی ممکن است داشته باشند، وجود ندارد.

عوارض جانبی بعید ولی جدی لیتیم کربنات (در صورت مشاهده، فورا به پزشک اطلاع دهید):

• احساس سبکی سر، در حدی که ممکن است بیهوش شوید
• تنگی نفس
• تب
• افزایش تشنگی یا ادرار
• ضعف
• سرگیجه یا احساس چرخش سر
• مشکلات حافظه
• توهم
• مشکلات تعادل یا حرکت عضلات
• از دست دادن کنترل روده یا مثانه
• تشنج

واکنش آلرژیک بسیار جدی به لیتیم کربنات بسیار نادر است ولی در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم احتمالی زیر، باید فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید:

• بثورات پوستی
• خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان یا گلو)
• سرگیجه‌ی شدید
• مشکل تنفسی

اگر مقدار زیادی لیتیوم وارد بدن شود می‌تواند کشنده باشد، این مسمومیت توسط لیتیوم ممکن است با مصرف حتی مقدار کمی بیشتر از مقدار تجویز شده اتفاق بیفتد. در صورتی که علائم مسمومیت با لیتیوم که در زیر عنوان شده است را مشاهده کردید، مصرف را متوقف کنید و فورا به پزشک مراجعه کنید:

• ضعف عضلانی
• تیک عصبی
• خواب آلودگی
• احساس سبکی سر
• تغییرات خلق و خو
• تاری دید
• زنگ زدن در گوش
• ضربان قلب نامنظم
• گیجی
• تکلم نامفهوم
• کلافگی
• مشکل در تنفس
• تشنج

حین مصرف داروی لیتیم کربنات، اگر علائم زیر را مشاهده کردید، حتما با پزشک تماس بگیرید:

• علائم کمبود سدیم شامل سردرد، گیجی، گفتار نامفهوم، ضعف شدید، استفراغ، از دست دادن هماهنگی یا احساس ناپایداری
•  علائم مشکلات تیروئیدی شامل افزایش یا کاهش وزن، درد عضلانی، لرزش، احساس گرما یا سردی، تغییرات در پوست یا مو، عرق کردن، احساس ضعف یا خستگی، ضربان قلب تند، افزایش دفع یا احساس اضطراب یا آشفتگی
• علائم کم آبی شامل احساس تشنگی یا گرمای شدید، ناتوانی در ادرار کردن، تعریق شدید یا پوست گرم و خشک
• علائم فشار درون جمجمه‌ای شامل سردرد شدید، زنگ زدن در گوش، سرگیجه، حالت تهوع، مشکلات بینایی یا درد پشت چشم
• علائم سندروم سروتونین شامل بی قراری، توهم، تب، تعریق، لرز، ضربان قلب سریع، سفتی عضلانی، پرش، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال

این لیست ممکن است شامل تمامی عوارض جانبی احتمالی داروی لیتیم کربنات نباشد، توصیه می‌شود در صورت بروز هرگونه علائم یا عوارض جانبی که ممکن است در این لیست نباشند، پزشک را در جریان قرار دهید.

فراموشی و مصرف بیش از حد داروی لیتیم کربنات

اگر مصرف لیتیم کربنات را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید ولی اگر به زمان نوبت بعدی نزدیک بودید، از نوبت فراموش شده صرف‌نظر کنید و هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دوز مصرفی را دوبرابر نکنید.

در صورتی که بیمار دچار اوردوز با لیتیم کربنات شده است، فورا با 115 تماس بگیرید یا مریض را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید. اوردوز با این دارو ممکن است با بروز علائمی مثل غش کردن یا مشکلات تنفسی همراه باشد.

نکات مهم هنگام استفاده از داروی لیتیم کربنات (Lithium Carbonate)

در صورت استفاده از داروی لیتیم کربنات نکات زیر را رعایت کنید:

·        این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده‌است، لذا از مصرف آن برای سایر موارد یا توصیه به افراد یا اشتراک گذاری آن خودداری کنید.

·        در صورت نیاز به انجام برخی آزمایش‌ها جهت بررسی روند درمان، تمام اقدامات مربوطه را منظم و سروقت انجام دهید و در مورد نحوه دقیق انجام آنها از پزشک مشورت بگیرید.

نگهداری از داروی لیتیم کربنات (Lithium Carbonate)

دارو را در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت، دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید. البته برندهای مختلف این دارو، نیاز به شرایط نگهداری متفاوتی دارند، در این خصوص، راهنمای ارائه شده در بسته بندی دارو را مطالعه کنید و از پزشک یا داروساز درباره‌ی نگهداری آن مشورت بگیرید.

اگر به دارو نیاز نداشتید یا تاریخ انقضاء آن رد شده بود، دارو را دور بریزید و آن را در توالت یا فاضلاب نریزید.