لنالیدومید

لنالیدومید چیست؟

لنالیدوماید مشتقی از داروی تالیدوماید است که در سال 2004 معرفی شده و برای درمان تومور بدخیم مغز استخوان (میلوما) درنظر گرفته می شد. این دارو برای درمان سایر اختلالات خونی مانند سندرم میلودیسپلاستیک نیز تاثیر داشته است. این دارو همچنین به صورت کپسول لنالیدوماید 5، 10، 15 و 25 میلی گرمی تولید شده و با نام های تجاری زیر به بازار دارویی عرضه می شود.

• کپسول مایلودک
• کپسول لنالوا
• کپسول لناسب
• کپسول لنوما
• کپسول انلیدو

موارد و نحوه مصرف داروی لنالیدومید (Lenalidomide)

داروی لنالیدومید (Lenalidomide) از دسته داروهای آنتی آنژیوژنیک، زیرمجموعه تعدیل کننده‌های پاسخ بیولوژیک و یک تنظیم کننده‌ی سیستم ایمنی می‌باشد که در درمان تومورهای بدخیم مانند مالتیپل میلوما، لنفوم سلول‌های منتل و در مبتلایان به بیماری سندرم میلو دیس پلاستیک(MDS)  تجویز می‌گردد.

کپسول لنالیدومید را طبق تجویز پزشک با رعایت نکات زیر مصرف کنید:

• با یا بدون غذا
• با یک لیوان پر آب (240 میلی لیتر)
• بدون جویدن یا خرد شدن
• بدون باز شدن یا شکستن کپسول

پیش از مصرف کپسول لنالیدوماید (Lenalidomide) و در هر بار خرید مجدد آن، بروشور آن را مطالعه کنید و هر سوالی دارید از پزشک خود بپرسید. دوز مصرفی این دارو به وضعیت بیماری، نتیجه‌ی آزمایش‌ها و واکنش به درمان بستگی دارد. ممکن است در مورد بعضی از بیماری‌ها توصیه شود که دارو را به صورت دوره‌ای مصرف کنید (ابتدا روزی یک عدد برای ۲۱ روز و سپس ۷ روز توقف مصرف). برای اثر لنالیدوماید به بهترین شکل، این دارو را در فواصل زمانی منظم و مشخصی مصرف کنید.

موارد احتیاطی و هشدار هنگام درمان سرطان با لنالیدومید

حین مصرف لنالیدوماید (Lenalidomide) برای درمان سرطان حتما موارد احتیاطی زیر را رعایت کنید:

• قبل از شروع مصرف، اگر به لنالیدوماید یا تالیدومید یا هر دارو یا خوراکی دیگری حساسیت دارید پزشک را در جریان قرار دهید، داروی ضد سرطان لنالیدومید ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که منجر به واکنش آلرژیک شود.
• پیش از مصرف کپسول لنالیدوماید پزشک را در جریان سابقه پزشکی خود قرار دهید. بخصوص در مورد:
  • بیماری کبدی (مانند هپاتیت ب)
  • بیماری کلیوی
  • بیماری تیروئید
  • آبله مرغان
  • زونا (هرپس زوستر)
  • پیوند اعضا
• بعد از مصرف این دارو، (بعلت احتمال سرگیجه) از کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند (مثل رانندگی) خودداری کنید، از نوشیدنی‌های الکلی نیز دوری کنید. زیرا، باعث بروز سرگیجه می شود.
• لنالیدوماید می‌تواند احتمال بروز یا تشدید عفونت را افزایش دهد. لذا، از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های واگیردار (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید و در صورت تماس به پزشک اطلاع دهید.
• قبل از واکسیناسیون متخصص را در جریان مصرف لنالیدومید قرار دهید و از افرادی که اخیرا واکسن زده‌اند (مانند واکسن آنفولانزای استنشاقی) دوری کنید.
• در استفاده از وسایل تیز مانند تیغ و ناخن‌گیر احتیاط کنید (احتمال بریدگی یا کبودی).
• از فعالیت‌های ورزشی تماسی پرهیز کنید.
• در طول مصرف و تا ۴ هفته بعد از پایان مصرف لنالیدوماید خون یا اسپرم اهدا نکنید.
• لنالیدوماید ممکن است به ندرت باعث بروز برخی سرطان‌ها یا تشدید علائم سرطان (واکنش عود تومور) بشود. در صورت بروز تورم، حساس‌شدگی غدد لنفاوی، تب، درد یا راش فورا به پزشک اطلاع بدهید.
• پیش از مصرف لنالیدومید لازم است تست هپاتیت ب انجام دهید (این دارو ممکن است باعث عود بیماری شود)

احتمال کاهش گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها حین مصرف لنالیدومید وجود دارد، از آنجایی که درطول مصرف این دارو تحت نظر خواهید بود، پزشک در صورت صلاحدید یا بروز علائم زیر ممکن است دوز مصرفی یا نوع داروی شما را عوض کند:

• علائم عفونت (مانند گلو درد ممتد، تب، تورم غدد لنفاوی، لرز، سرفه)
• افزایش خونریزی یا کبودی

داروی لنالیدوماید به ندرت باعث لخته شدن خون می‌شود (مانند آمبولی ریه، سکته، حمله قلبی، ترومبوز عمیق عروق) و این خطر با استعمال دخانیات، سابقه لخته خون، فشار خون بالا یا کلسترول بالا یا عدم تحرک (مانند پروازهای طولانی یا ناتوانی از حرکت) و همچنین محصولات استروژنی افزایش می‌یابد. در صورت ابتلا به بیماری‌های ذکر شده یا علائم زیر، پزشک را مطلع سازید:

• تنگی نفس
• درد سینه یا فک یا دست چپ
• تعریق غیر عادی
• گیجی
• درد یا تورم یا قرمزی در کشاله ران یا ماهیچه ساق پا
• سردرد شدید یا ناگهانی
• اختلال تکلم
• ضعف در یک طرف بدن
• تغییرات ناگهانی بینایی

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی داروی لنالیدوماید، حساس‌تر باشند.

عوارض جانبی داروی ضد سرطان لنالیدومید (Lenalidomide)

در صورت تجویز لنالیدومید توسط پزشک برای شما، وی از مزایای دارو که بیشتر از عوارض احتمالی آن است، خبر دارد. ولی در صورت مشاهده هرکدام از عوارض کپسول لنالیدوماید، پزشک را مطلع سازید.

عوارض جزئی و شایع داروی لنالیدومید:

• اسهال
• درد معده یا شکم
• تهوع یا استفراغ
• کاهش اشتها
• یبوست
• سرگیجه
• خشکی پوست
• خشکی دهان
• مشکلات خواب

عوارض غیرشایع ولی جدی داروی لنالیدومید:

• تغییرات خلقی یا روانی (مانند افسردگی)
• افزایش ادرار یا تشنگی
• لرزش
• بی‌حسی یا گزگز در دست یا پا
• ضربان قلب تند یا کند یا نامنظم
• علائم نارسایی قلبی (مانند تنگی نفس، تورم پا یا قوزک پا، هستگی غیر عادی، افزایش وزن ناگهانی یا غیر عادی)

علائم  واکنش آلرژیک بسیار جدی به داروی لنالیدومید (مراجعه سریع به پزشک):

• راش پوستی (احتمال راش خفیف شایع است، در صورت بروز راش شدید به پزشک اطلاع دهید)
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان یا گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

علائم  مشکلات کبدی حاد (تهدیدکننده زندگی)  که باید سریع پیگیری شوند:

• تهوع یا استفراغ ممتد
• کاهش اشتها
• درد شدید معده یا شکم
• زردی پوست یا چشم
• ادرار تیره

لنالیدوماید گاها در نتیجه تخریب سریع سلول‌های سرطانی موجب بروز برخی از عوارض جانبی می‌شود (سندروم لیز تومور). ممکن است پزشک برای کاهش خطر دستور مصرف دارویی دیگر، یا مصرف آب فراوان بدهد. علائم این مشکل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد پایین کمر یا پهلو
• علائم مشکلات کبدی (مانند ادرار دردناک، ادرار خونی یا صورتی، تغییر در میزان ادرار)
• اسپاسم یا ضعف عضلات

بعضی افرادی که از لنالیدوماید استفاده کرده‌اند، در صورت داشتن تعداد بالای گلبول سفید خون یا سلول‌های سرطانی، عمری کمتر از حد انتظار داشته‌اند. با این حال لنالیدومید موجب افزایش طول عمر بسیاری شده‌است.

فراموشی و مصرف بیش از حد داروی لنالیدومید

تا 12 ساعت پس از فراموشی، به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید ولی پس از گذشت 12 ساعت، صرف نظر کنید و نوبت بعدی را دوبرابر نکنید.  

در صورت اوردوز با لنالیدوماید ، فورا با 115 تماس بگیرید یا مریض را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید. علائم اوردوز ممکن است غش کردن یا مشکل تنفسی باشد.

نکات مهم در استفاده از داروی لنالیدومید (Lenalidomide)

در صورت استفاده از لنالیدوماید  برای درمان سرطان نکات زیر را رعایت کنید:

• این دارو برای بیماری فعلی شما یعنی سرطان تجویز شده‌است، لذا از مصرف آن برای سایر موارد یا توصیه به افراد یا اشتراک گذاری آن خودداری کنید (مگر در صورت صلاحدید پزشک)
• در صورت تماس پودر دارو با پوست، محل را با آب و صابون بشویید.
• در صورت نیاز به انجام برخی آزمایش‌ها جهت بررسی روند درمان (مانند تست خون کامل، عملکرد کبد یا کلیه یا تیروئید، سطح مواد معدنی خون، تست بارداری) تمام اقدامات مربوطه را منظم و سروقت انجام دهید و در مورد نحوه دقیق انجام آنها از پزشک مشورت بگیرید.

نگهداری از داروی ضد سرطان لنالیدومید (Lenalidomide)

در دمای اتاق و بدور از نور و رطوبت (بخصوص حمام) و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود

در صورت عدم نیاز یا رد شدن تاریخ انقضاء داروی لنالیدوماید ، آن را در توالت یا فاضلاب نریزید. از داروساز یا مرکز مدیریت پسماند شهرداری درباره برون ریزی دارو راهنمایی بگیرید.