اسپری استنشاقی فلوتیکازون

فلوتیکازون (Fluticasone INHALER) از جمله داروهای تنفسی متعلق به خانواده کورتیکواستروئیدها است که از طریق تحریک ساخت آنزیم های مورد نیاز در کاهش التهاب، اثرات درمانی خود را اعمال می کند. این دارو به صورت اسپری استنشاقی 50، 125 و 250 میکروگرم و اسپری بینی27.5 و 50 میکروگرم تولید شده که اسپری استنشاقی آن برای درمان التهابات تنفسی عرضه می گردد. گرفتگی صدا و تحریک گلو از شایع ترین عوارض اسپری استنشاقی فلوتیکازون به شمار می روند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت به سایر کورتیکواستروئیدها (بکلومتازون، بتامتازون) و بیمارانی با سابقه مشکلات عفونت فعلی یا گذشته (مانند سل، هرپس)، برخی مشکلات چشمی (آب مروارید، گلوکوم، عفونت هرپس چشمی)، پوکی استخوان و بیماری های کبدی با احتیاط صورت می گیرد. از مهمترین تداخلات دارویی این اسپری استنشاقی می توان به مهارکننده‌های پروتئاز ویروس ایدز (مانند لوپیناویر، ریتوناویر)و برخی ضدقارچ‌های آزول (مانند کتوکونازول) اشاره کرد.

موارد و نحوه مصرف اسپری استنشاقی فلوتیکازون

از اسپری استنشاقی فلوتیکازون (Fluticasone) برای کنترل و پیشگیری علائم آسم (مانند خس‌خس سینه و تنگی نفس) استفاده می‌شود. این دارو با کاهش تورم (التهاب) مجاری تنفسی موجب تسهیل فرآیند تنفس می شود. کنترل علائم آسم به بیماران کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزانه‌ خود را بصورت طبیعی انجام دهند و از اتلاف وقت در محل کار و تحصیل می کاهد. این دارو جزو داروهای کورتیکوستروئیدی است و به همین سبب باید به صورت منظم مصرف شود. این دارو یک داروی سریع‌الاثر نیست و نباید برای بهبود حملات ناگهانی آسم مورد استفاده قرار گیرد. در صورت بروز حمله آسم، استفاده از اسپری سریع اثر تجویزی (مانند سالبوتامول) ضروری است.

پیش از مصرف این دارو و در هر بار خرید مجدد آن بروشور اطلاعات دارویی ارائه شده توسط شرکت سازنده را مطالعه کرده، روش صحیح استفاده از اسپری را بیاموزید و اگر سوالی دارید از پزشک یا داروساز بپرسید.

اگر برای اولین بار از اسپری استفاده می کنید؛ بیش از یک هفته است که از آن استفاده نکرده‌اید  یا اگر اسپری به زمین افتاده است، در مورد روش آماده‌سازی اسپری از دستورالعمل دارو پیروی کنید. دقت کنید که در زمان آماده‌سازی اسپری آن را به سمت صورت اسپری نکنید تا از تماس دارو با چشم جلوگیری شود. پیش از مصرف این دارو، اسپری را  به مدت ۵ ثانیه به خوبی تکان دهید و سپس به شیوه دهانی بر اساس تجویز پزشک، معمولا ۲ بار در روز (صبح و بعد از ظهر) مصرف کنید. میزان مصرف دارو به وضعیت بیماری و واکنش بدن به درمان بستگی دارد و توصیه می شود میزان مصرف دارو را خودسرانه افزایش ندهید.

اگر در استفاده از اسپری با مشکل مواجه هستید، به پزشک اطلاع دهید. بهتر است که کودکان همراه با این دارو از دمیار و ماسک صورت استفاده کنند. اگر نیاز به مصرف دو پاف از این اسپری دارید، بین هر بار اسپری کردن حدود ۳۰ ثانیه صبر کنید. در هر پاف اسپری را بخوبی تکان دهید و اگر هم‌زمان از اسپری‌های دیگری هم استفاده می‌کنید بین مصرف هر دارو حداقل ۱ دقیقه صبر کنید و این دارو (کورتیکوستروئید) را آخر از همه مصرف کنید. برای پیشگیری از خشکی دهان، گرفتگی صدا و عفونت قارچی دهانی غرغره کنید، دهانتان را با آب بشویید و آب مصرفی را بیرون ریخته و از بلعیدن آن اجتناب کنید.

مصرف منظم کورتیکواستروئید ها موجب بهبود عملکرد آنها می شود، لذا داروی خود را به موقع مصرف نمائید. برای کمک به یادآوری می توانید، هر روز آن را در زمان مشخصی استفاده کنید.

اگر به صورت منظم از یک کورتیکوستروئید دیگر (مانند پردنیزون) به صورت خوراکی استفاده می‌کنید، بدون هماهنگی با پزشک مصرف آن را متوقف نکیند. توقف ناگهانی مصرف این دارو می‌تواند باعث تشدید برخی از بیماری‌ها (مانند آسم، آلرژی) شود. همچنین در صورت قطع مصرف ناگهانی ممکن است با علائم ترک مصرف (مانند ضعف، کاهش وزن، تهوع، درد ماهیچه، سردرد، خستگی، سرگیجه) روبرو شوید. برای کمک به پیشگیری از بروز علائم ترک، دوز مصرفی دارور به صورت تدریجی کاهش می یابد. در صورت بروز علائم ترک فورا پزشک را مطلع کنید و همچنین بخش موارد احتیاطی را هم مطالعه نمائید.

اسپری را بر اساس روش توصیه شده، به صورت منظم تمیز کنید، تعداد دفعات مصرف دارو را یادداشت کنید و پس از مصرف مقدار مشخص شده بر روی بسته‌بندی، باقی‌مانده دارو را دور بریزید. ممکن است تا بروز تاثیرات کامل این دارو به ۲ هفته زمان نیاز باشد، پس از این مدت اگر بیماری‌تان بهبود نمی‌یابد و یا تشدید می‌شود به پزشک اطلاع دهید.

بین اسپری های مصرف روزانه (داروی نگهدارنده) و اسپری های موارد اورژانسی(داروی سریع‌الاثر) تمایز قائل شوید و تحت شرایط زیر، در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید:

• سرفه یا تنگی نفس جدید یا تشدید شونده
•  خس‌خس سینه
•  افزایش خلط
•  تشدید نتایج دستگاه پیک فلومتر
•  تنگی نفس در نیمه شب
•  افزایش مصرف اسپری سریع‌الاثر (بیشتر از ۲ روز در هفته)
•  عدم عملکرد صحیح اسپری سریع‌الاثر

همچنین توصیه می شود که تشخیص مشکلات حاد قابل درمان در منزل و موارد نیازمند مداخلات پزشکی را بیاموزید.

موارد احتیاطی در مصرف فلوتیکازون استنشاقی

قبل از مصرف این دارو پزشک را در جریان هر نوع حساسیتی که دارید، قرار دهید. ممکن است که برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت و یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز صحبت کنید و پیش از مصرف دارو سابقه پزشکی خود را بخصوص در موارد زیر به اطلاع پزشک برسانید:

• عفونت فعلی یا گذشته (مانند سل، هرپس)
• برخی مشکلات چشمی (آب مروارید، گلوکوم، عفونت هرپس چشمی)
• پوکی استخوان
• بیماری کبدی

اگر طی ۱۲ ماه گذشته مصرف کورتیکوستروئید خوراکی (مانند قرص پردنیزون) را متوقف کرده و در عوض از این اسپری استفاده می‌کنید و یا برای مدت طولانی از دوزهای زیاد این دارو استفاده کرده‌اید؛ احتمال افزایش حساسیت به استرس فیزیکی وجود دارد. لذا پیش از انجام عمل جراحی و یا درمان اورژانسی و یا در صورت ابتلا به بیماری یا آسیب حاد، پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف این دارو در حال حاضر و یا مصرف کورتیکوستروئید خوراکی طی ۱۲ ماه گذشته قرار دهید و اگر دچار خستگی غیرعادی یا شدید و کاهش وزن هستید، پزشک را مطلع کنید. به منظور آگاه کردن اطرافیان از مصرف کورتیکوستروید در حال حاضر یا در ۱۲ ماه گذشته، از کارت هشدار و یا گردنبند شناسه پزشکی استفاده کنید.

این احتمال وجود دارد که بدن شما در اثر مصرف طولانی مدت این اسپری، دچار ضعف عملکرد در مقابل عوامل عفونی شود. لذا از تماس با افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی واگیردار (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کرده و به منظور دریافت اطلاعات بیشتر و یا در صورتی که در معرض عوامل عفونی بوده‌اید با پزشک مشورت کنید.

پیش از انجام عمل جراحی پزشک یا دندانپزشک را در جریان تمامی داروهای مصرفی خود (شامل داروهای نسخه‌ای، ‌بدون نسخه و محصولات گیاهی)‌ قرار دهید.

مصرف طولانی مدت این دارو می‌تواند رشد کودک را موقتا مختل کند، کنترل نامناسب آسم نیز می‌تواند موجب کاهش نرخ رشد شود. از این رو توصیه می شود به منظور اندازگیری قد کودک به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی اسپری استنشاقی فلوتیکازون (Fluticasone INHALER)

برخی عوارض متداول مصرف این دارو عبارت‌اند از:

• گرفتگی صدا
• تحریک گلو

اگر هر کدام از این عوارض بعد از مدتی تشدید شد و یا بهبود نیافت فورا به پزشک اطلاع دهید و به خاطر داشته باشید که از نظر پزشک فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است و اغلب افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.

در صورت بروز عوارض جانبی حاد زیر فورا پزشک را مطلع کنید:

• نقاط سفید در دهان یا روی زبان
• علائم عفونت (مانند گلو درد ممتد، تب، لرز، سرفه)
• مشکلات بینایی
• افزایش تشنگی یا ادرار
• افزایش خونریزی یا کبودی
• تغییرات خلقی یا روانی (مانند افسردگی، ..، آشفتگی)
• درد استخوان

در موارد نادر افراد بعد از مصرف این دارو دچار خس‌خس سینه و مشکلات تنفسی ناگهانی می‌شوند. در صورت بروز این مشکل از اسپری سریع‌الاثر استفاده کرده و فورا به پزشک مراجعه کنید.

به ندرت ممکن است که مصرف این دارو باعث بروز حساسیت بسیار شدید شود. از این رو در صورت بروز علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• راش پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

این مقاله تمام عوارض جانبی احتمالی این دارو را پوشش نمی دهد، لذا در صورت مشاهده سایر عوارض جانبی با پزشک تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد فلوتیکازون استنشاقی

اگر مصرف یک نوبت از اسپری استنشاقی را فراموش کردید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک نوبت بعدی باشد. نوبت بعدی را سر وقت مصرف کنید و میزان آن را دو برابر نکنید.

در صورتی که فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید. در سایر موارد فورا به پزشک مراجعه کنید.

 نکات مهم در مصرف فلوتیکازون استنشاقی

این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری کنید.

لازم است که در طول مصرف این دارو برخی از تست‌ها (مانند عملکرد ریه، تست چشم، تراکم استخوان، سطح کورتیزول) انجام شود. در تمامی ملاقات های پزشکی و آزمایشگاهی‌، به طور منظم حضور داشته باشید.

از تماس با مواد حساسیت‌زا یا محرک مانند دود، دانه گرده، موی حیوانات، گرد و غبار یا کپک خودداری کنید. از آنجاکه ویروس آنفولانزا مشکلات تنفسی را تشدید می‌کند در مورد نیاز به واکسیناسیون سالانه آنفولانزا از پزشک سوال کنید.

مصرف طولانی مدت این اسپری استنشاقی خطر بروز پوکی استخوان را در بزرگسالان افزایش می دهد. در مورد خطرات و درمان‌های پوکی استخوان با پزشک صحبت کنید. تغییرات سبک زندگی موثر در کاهش خطر پوکی استخوان عبارت‌اند از:

• ورزش‌های مقاومتی
• مصرف کلسیم و ویتامین دی کافی
• عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل

به منظور پیشگیری از بروز پوکی استخوان در بزرگسالی، کودکان را تشویق کنید که ورزش کنند و رژیم غذایی  سالم (حاوی کلسیم) داشته باشند.

شرایط نگهداری از فلوتیکازون استنشاقی

این دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و به قوطی دارو ضربه نزنید و آن را در مجاورت آتش یا مواد قابل اشتعال نگهداری نکنید. تمامی داروها را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگه دارید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف داروی شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.