دوکسوروبیسین (Doxorubicin) یک داروی شیمی درمانی از نوع آنتراسایکلین است که با کاهش یا توقف رشد سلول های سرطانی، انواع سرطان را درمان می کند. این دارو به صورت ویال دوکسوروبیسین 2، 10، 20 و 50 میلی گرم در بازار عرضه می شود. این دارو به صورت وریدی، توسط متخصص تزریق می شود. تزریق ویال دوکسوروبیسین برای افرادی که سابقه نقرس، مشکلات قلبی، مشکلات کلیوی و بیماری کبدی دارند، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. این دارو عوارض جانبی شایع و گاهی جدی در پی دارد که درصورت مشاهده هریک از آنها، باید تدابیری اندیشید. برای اطلاع از عوارض و تداخلات دارویی دوکسوروبیسین به ادامه مطلب توجه نمایید.
موارد و نحوه مصرف دوکسوروبیسین
دوکسوروبیسین نوعی داروی شیمی درمانی آنتراسایکلین از دسته داروهای
آنتی نئوپلاستیک است. این دارو با کاهش یا توقف رشد سلول های سرطانی، برای درمان انواع مختلف سرطان استفاده می شود.
توصیه می شود، قبل از شروع دریافت دوکسوروبیسین (Doxorubicin) و هر بار که انفوزیون دریافت می کنید، بروشور اطلاعات بیمار را در صورت موجود بودن بخوانید. اگر سوالی دارید، از پزشک خود بپرسید.
این دارو از طریق وریدی، توسط یک متخصص تزریق می شود. میزان دوز آن بر اساس وضعیت پزشکی، اندازه بدن (BMI) و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود.
اگر این دارو به پوست شما برخورد کرد، بلافاصله و به طور کامل پوست خود را با آب و صابون بشویید. اگر این دارو وارد چشم شد، پلک ها را باز کنید و به مدت 15 دقیقه با آب فراوان بشویید و سپس فورا کمک پزشکی دریافت کنید.
مراقبان باید اقدامات احتیاطی (مانند پوشیدن دستکش) را برای جلوگیری از تماس با ادرار یا سایر مایعات بدن بیمار حداقل تا 5 روز پس از درمان انجام دهند.
در طول درمان با این دارو باید مایعات خنک زیادی بنوشید مگر اینکه پزشک توصیه دیگری بکند. این کار به حرکت سریع دارو در بدن و به کاهش برخی از عوارض جانبی کمک می کند.
موارد احتیاطی در تزریق ویال دوکسوروبیسین
قبل از استفاده از دوکسوروبیسین، اگر به آن یا به لینکومایسین حساسیت دارید، یا اگر آلرژی دیگری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر می شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
همچنین، قبل از تزریق دوکسوروبیسین (Doxorubicin)، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، به خصوص در موارد زیر:
-
عفونت فعلی
-
تعداد کم سلول های خون (مانند کم خونی، نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی)
-
نقرس
-
مشکلات قلبی (مانند حمله قلبی اخیر، نارسایی قلبی، نامنظم بودن ضربان قلب)
-
سابقه دریافت هر گونه داروی آنتراسیکلین (مانند دوکسوروبیسین، ایداروبیسین، دانوروبیسین، میتوکسانترون)
-
مشکلات کلیوی
-
بیماری کبدی
-
زخم های شدید دهان (استوماتیت)
-
پرتودرمانی (به ویژه در ناحیه قفسه سینه)
بدون رضایت پزشک خود واکسیناسیون انجام ندهید و از تماس با افرادی که اخیراً واکسن فلج اطفال خوراکی دریافت کرده اند خودداری کنید.
برای کاهش احتمال بریدگی، کبودی یا جراحت، در مورد اشیاء تیز مانند تیغ های ایمنی و ناخن گیر احتیاط کنید و از انجام فعالیت هایی مانند ورزش های تماسی که در تماس با دیگران و اشیاء است، خودداری کنید. برای کاهش خطر خونریزی لثه از مسواک با موهای نرم استفاده کنید.
دست های خود را به خوبی بشویید تا از گسترش عفونت جلوگیری کنید.
هنگام استفاده از این دارو برای کودکان احتیاط کنید، زیرا ممکن است نسبت به اثرات دارو، به ویژه به یادآوری پرتو در ریه ها، مشکلات قلبی یا سرطان دیگری در آینده حساس تر باشند. دوکسوروبیسین (Doxorubicin) در ترکیب با سایر داروهای شیمی درمانی نیز ممکن است رشد کودکان را قبل از بلوغ با کندی مواجه کند.
این دارو بر باروری در مردان و بر قاعدگی در زنان تأثیر می گذارد و باعث یائسگی زودرس می شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض جانبی در مصرف دوکسوروبیسین
با تزریق این دارو ممکن است حالت تهوع، استفراغ، اسهال و از دست دادن اشتها رخ دهد. در برخی موارد ممکن است که حالت تهوع و استفراغ شدید باشد که در این صورت، گاهی ممکن است برای پیشگیری یا تسکین تهوع و استفراغ، درمان دارویی مورد نیاز باشد. همچنین، نخوردن قبل از تزریق ممکن است به تسکین استفراغ کمک کند. تغییر در رژیم غذایی و شیوه زندگی، مانند خوردن چند وعده غذایی کوچک بعد از تزریق و محدود کردن فعالیت ها، به کاهش برخی از این اثرات کمک می کند. اگر هر یک از این اثرات ادامه یافت یا بدتر شد، به پزشک اطلاع دهید.
برخی دیگر از عوارض شایع دوکسوروبیسین عبارتند از:
قرمز کردن رنگ ادرار، اشک و عرق: دوکسوروبیسین (Doxorubicin) ممکن است رنگ قرمزی به ادرار، اشک و عرق شما بدهد. این اثر ممکن است در اولین ساعات پس از تزریق شروع شده و تا چند روز ادامه یابد. این یک اثر طبیعی از دارو است و نباید با خون در ادرار اشتباه گرفته شود.
ریزش موی موقت: ممکن است موی بیمار به صورت موقتی بریزد که پس از پایان درمان باید رشد طبیعی مو بازگردد.
تغییر در ناخن ها: دروارد نادر، ممکن است تغییراتی از جمله عفونت های قارچی در بستر ناخن به وجود بیاید.
به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که پزشک شما تشخیص داده است که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند.
در صورت داشتن هر گونه عارضه جانبی جدی، از جمله موارد زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
-
علائم نارسایی قلبی (مانند تنگی نفس، تورم مچ پا یا پا، خستگی غیرعادی، افزایش وزن غیرعادی یا ناگهانی)
-
قرمزی، گرگرفتگی صورت
-
قرمزی یا خارش چشم
-
سرفه یا گرفتگی صدا
-
اسهال مداوم
-
درد مفاصل
-
درد در قسمت پایین کمر، پهلو، معده یا شکم
-
ادرار دردناک یا مشکل
-
توقف یا قطع قاعدگی
-
مدفوع سیاه یا قیری
-
مخاط خونی یا ترشح در مدفوع
-
ضربان قلب سریع یا نامنظم
-
سرگیجه
-
کاهش ادرار
همچنین، ممکن است با تزریق این دارو زخم های دردناک روی لب ها، دهان و گلو ایجاد شود. برای کاهش این خطر، مصرف غذاها و نوشیدنی های گرم را محدود کنید، دندان های خود را با دقت مسواک بزنید، از دهان شویه های حاوی الکل خودداری کنید و دهان خود را به طور مکرر با آب خنک بشویید.
در صورت داشتن عوارض جانبی بسیار جدی، از جمله: درد قفسه سینه، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در عرض چند روز تا چند هفته پس از درمان با دوکسوروبیسین، یک واکنش پوستی جدی که شبیه به یک آفتاب سوختگی شدید است در هر ناحیه ای از پوست که قبلا پرتو درمانی شده است، ایجاد می شود. همچنین، دوکسوروبیسین (Doxorubicin) ممکن است شما را نسبت به خورشید حساس تر کند. برای جلوگیری از بروز این عارضه بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:
-
زمان حضور خود در آفتاب را محدود کنید
-
از اتاق های برنزه کننده و لامپ های آفتابی خودداری کنید
-
در بیرون از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید
-
اگر قرمزی، درد، حساسیت، تورم، لایه برداری، تاول یا آفتاب سوختگی دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است برای کمک به بهبود سریعتر پوست و کاهش تورم، دارویی تجویز کند.
این دارو در کودکان، ممکن است باعث ایجاد مشکل در ریه ها شود. اگر متوجه خس خس سینه یا مشکل تنفسی در کودک شدید فوراً به پزشک اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، مانند: بثورات پوستی، تاول یا لایه برداری، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد فوق، تمامی عوارض جانبی در تزریق دوکسوروبیسین را شامل نمی شود. با تزریق این دارو ممکن است عوارض دیگری رخ دهد که باید به پزشک مراجعه کرد.
فراموشی و مصرف بیش از حد دوکسوروبیسین
اگر کسی با مصرف بیش از حد دارو دچار بحرانهای پزشکی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد بلافاصله با مرکز 115 تماس بگیرید یا وی را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.
اگر یک نوبت دز مصرف دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آنرا مصرف کنید. اما اگر نزدیک به نوبت بعد بود، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دیگر مصرف نکنید. هر گونه دوز یا مقدار نوبت بعدی را در صورت فراموشی دو برابر نکنید.
نحوه نگهداری از ویال دوکسوروبیسین
برندهای مختلف این دارو نیاز به نگهداری متفاوتی دارند. توصیه می شود پس از خرید دارو، برای اطلاع از نحوه نگهداری از آن، بسته محصول را بررسی کنید. تمام داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
داروها را داخل توالت یا در فاضلاب نریزید مگر اینکه مجاز باشد. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید.
تایید شده توسط داروبین
