سرم قندی نمکی

سرم قندی نمکی برای چیست؟

سرم قندی نمکی یکی از رایجترین سرم های موجود است که در آن از قند و نمک استفاده شده است. این دارو را اغلب پزشکان برای کودکان، افراد مبتلا به افت قندخون یا هیپوگلیسمی تجویز می کنند. سرم قندی نمکی دارای دو نوع است که عبارت است از:

• سرم قندی نمکی ۱/۳_۲/۳

• سرم قندی نمکی d/s که غلظت بیشتری دارد

برخی افراد تصور می کنند که می توانند به صورت خودسرانه از سرم های قندی نمکی استفاده کنند، درصورتیکه این کار می تواند عوارض جانبی را ایجاد کند. زیرا، این دارو برای همه افراد مناسب نیست. مثلا افرادی که از کورتون استفاده می کنند یا به دیابت مبتلا هستند، نباید از سرم قندی نمکی استفاده کنند.

به طورکلی، سرم قندی نمکی را می توان برای موارد زیر استفاده کرد:

• تامین انرژی و کالری

• کاهش و درمان انواع مسمومیت ها

• درمان بیماری گاسترو آنتریت

• تامین الکترولیت بدن

• تامین آب از دست رفته بدن

• کمک به درمان نارسایی کلیوی، کبدی و قلبی

• درمان افراد مستعد ابتلا به هایپرناترمی

سرم یک سوم دو سوم چیست؟

سرم یک سوم دو سوم، همان سرم قندی نمکی است که نشان دهنده میزان استفاده از مواد در ترکیبات آن است. در این سرم از یک سوم نمک و دو سوم قند یا به عبارتی 30 درصد نمک (سدیم) و 60درصد قند (دکستروز) استفاده شده است.

سرم دکستروز و سدیم کلرید برای چیست؟

در پاسخ به سوال سرم قندی نمکی برای چیست: باید گفت که، سرم قندی نمکی، حاوی مواد مغذی و الکترولیت ها است که بیشتر برای کاهش عوارض مسمومیت ها، تامین الکترولیت بدن، تامین کم آبی و بهبود شرایط خاص و بیماری های دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو به عنوان سرم یک سوم دو سوم نیز مشهور است.

سرم  دکستروز و کلرید سدیم، استریل و فاقد التهاب و تب هستند. آنها محلولهای تزریقی با حجم زیاد حاوی 5 گرم در 100 میلی لیتر دکستروز مونوهیدرات و 0.9 گرم در هر 100 میلی لیتر سدیم کلرید در آب تزریقی هستند که برای تزریق داخل وریدی در نظر گرفته شده است.

ظرف منعطف از یک فیلم غیرپلاستیک با فرمول خاص حاوی پلی پروپیلن و الاستومرهای ترموپلاستیک (کیسه فریفلکس) ساخته شده است. مقدار آبی که از ظرف به داخل روکش نفوذ می کند برای تأثیر قابل توجهی روی محلول کافی نیست. محلول‌هایی که در تماس با ظرف انعطاف‌پذیر هستند می‌توانند برخی از اجزای شیمیایی ظرف را در مقادیر بسیار کم در مدت زمان انقضا خارج کنند. مناسب بودن مواد ظرف با آزمایشات روی حیوانات بر اساس آزمایشات بیولوژیکی USP برای ظروف پلاستیکی تایید شده است.

علاوه بر موارد ذکر شده، از سرم قندی نمکی می توان برای رفع کم آبی بدن ناشی از آفتاب سوختگی استفاده کرد. با اطلاع از راه های جلوگیری از آفتاب سوختگی می توان احتمال بروز این مشکل را کاهش داد.

نحوه استفاده از سرم قندی نمکی

میزان تزریق سرم قندی نمکی دوز، به سن، وزن و وضعیت بالینی بیمار بستگی دارد.

محلول‌های داخل وریدی حاوی دکستروز - کلرید سدیم برای تکمیل مایعات تزریقی، حداقل کالری کربوهیدرات و کلرید سدیم بر اساس شرایط بالینی بیمار توصیه می‌شوند.

موارد احتیاطی در مصرف دکستروز - سدیم کلرید

ارزیابی بالینی و تعیین‌های دوره‌ای آزمایشگاهی برای نظارت بر تغییرات تعادل مایعات، غلظت الکترولیت‌ها و تعادل اسید-باز در طول درمان طولانی‌مدت تزریقی یا هر زمان که وضعیت بیمار چنین ارزیابی را ایجاب کند، ضروری است.

محلول های حاوی دکستروز در بیماران مبتلا به دیابت شیرین تحت بالینی یا آشکار باید با احتیاط استفاده شود.

در تجویز مایعات تزریقی، به ویژه مایعات حاوی یون سدیم به بیمارانی که کورتیکواستروئیدها یا کورتیکوتروپین دریافت می کنند، باید احتیاط کرد.

این دارو را مصرف نکنید مگر اینکه محلول شفاف باشد و ظرف آسیب ندیده باشد. قسمت استفاده نشده را دور بریزید.

استفاده در کودکان ایمنی و اثربخشی در جمعیت کودکان بر اساس شباهت شرایط بالینی جمعیت کودکان و بزرگسالان است. در نوزادان یا نوزادان بسیار کوچک، حجم مایع ممکن است بر تعادل مایعات و الکترولیت ها تأثیر بگذارد.

هنگامی که دکستروز برای بیماران اطفال، به ویژه نوزادان و نوزادان کم وزن هنگام تولد تجویز می شود، نظارت مکرر بر غلظت گلوکز سرم ضروری است.

در نوزادان با وزن کم هنگام تولد، تزریق زیاد یا سریع دکستروز ممکن است منجر به افزایش اسمولالیته سرم و خونریزی داخل مغزی احتمالی شود.

انتخاب دوز برای یک بیمار مسن باید با احتیاط انجام شود، معمولاً از انتهای پایین محدوده دوز شروع می شود، که منعکس کننده دفعات بیشتر کاهش عملکرد کبدی، کلیوی یا قلبی و بیماری های همزمان یا سایر درمان های دارویی است. یون های سدیم به طور قابل توجهی از طریق کلیه دفع می شوند و خطر واکنش های سمی ممکن است در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیوی بیشتر و بروز  مشکلات کلیوی باشد. از آنجایی که در بیماران مسن احتمال کاهش عملکرد کلیوی بیشتر است، در انتخاب دوز باید دقت شود و ممکن است نظارت بر عملکرد کلیه مفید باشد.

عوارض جانبی سرم قندی نمکی

محلول‌های حاوی یون‌های سدیم یا نمک در بیماران مبتلا به نارسایی قلب احتقانی، نارسایی شدید کلیه و در حالت‌های بالینی که ادم همراه با احتباس سدیم وجود دارد، باید با احتیاط فراوان استفاده شوند.

مصرف بیش از حد محلول های بدون پتاسیم ممکن است منجر به هیپوکالمی قابل توجهی شود. تجویز محلول های حاوی یون سدیم در بیماران با کاهش عملکرد کلیه، منجر به احتباس سدیم می شود.

تجویز داخل وریدی این محلول ها باعث اضافه بار مایعات یا املاح می شود که منجر به رقیق شدن غلظت الکترولیت های سرم، هیدراتاسیون بیش از حد، حالت های احتقانی یا ادم ریوی می شود.

خطر حالات رقیق شدن نسبت معکوس با غلظت الکترولیت محلول های تزریقی دارد. خطر اضافه بار املاح که باعث ایجاد حالت های احتقانی با ادم محیطی و ریوی می شود، با غلظت الکترولیت این محلول ها رابطه مستقیم دارد.

واکنش آلرژیک بسیار جدی از عوارض سرم دکستروز و سدیم کلراید است که در موارد نادر رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، مانند: بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

این لیست کاملی از عوارض سرم قندی نمکی نیست. اگر متوجه عوارض جانبی دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد سرم قندی نمکی

اگر کسی با مصرف بیش از حد دارو دچار بحرانهای پزشکی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد بلافاصله با مرکز 115 تماس بگیرید یا وی را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.

اگر یک نوبت دز مصرف دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آنرا مصرف کنید. اما اگر نزدیک به نوبت بعد بود، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دیگر مصرف نکنید. هر گونه دوز یا مقدار نوبت بعدی را در صورت فراموشی دو برابر نکنید.

شرایط نگهداری از سرم یک سوم دو سوم

برندهای مختلف این دارو نیازهای نگهداری متفاوتی دارند. بسته محصول را برای دستورالعمل های نحوه نگهداری نام تجاری خود بررسی کنید یا از داروساز خود بپرسید. تمام داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

داروها را داخل توالت یا در زهکشی نریزید مگر اینکه مجاز باشد. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید.