داپسون

قرص داپسون چیست؟

داپسون به گروهی از آنتی بیوتیک ها بنام سولفون ها تعلق دارد که از طریق کاهش التهاب و ممانعت از رشد باکتری اثر خود را اعمال می کند. قرص داپسون در درمان بعضی از عفونت های پوستی، تنفسی، بیماری جذام، پمفیگوئید، پیودرما گانگرنوزوم، درماتیت هرپتی فرم، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و گرانولوم حلقوی کاربرد دارد. این دارو به صورت ژل موضعی نیز موجود است که موارد مصرف آن تاحدودی با شکل خوراکی آن متفاوت است.

موارد و نحوه مصرف داپسون

پیش از اینکه مصرف داپسون را برای اولین بار شروع کنید یا پس از خرید مجدد آن، راهنمای موجود در بسته بندی را مطالعه کرده و اگر سوالی دارید، از پزشک خود بپرسید.

پزشکان میزان مصرف قرص آنتی بیوتیک داپسون را براساس نوع بیماری تعیین می کنند و می توان آن را همراه یا بدون غذا مصرف کرد. مقدار مصرفی این دارو در کودکان به سن و وزن آنها نیز بستگی دارد. لذا، طبق دستور پزشک عمل کنید. اگر پزشک، این دارو را برای درمان اختلالات پوستی برای شما تجویز کرده است، احتمالا درمان را با دوز کم شروع کرده و به تدریج، برای کنترل بیماری،  دوز آن را تنظیم می کند. این دارو برای درمان بیماری هانسن یا پیشگیری از عفونت های ناشی از HIV  معمولا باید سالها یا تا پایان عمر مصرف شود.

مصرف همزمان داپسون (Dapsone) با داروهای آنتی اسید (مثل فاموتیدین) و دیدانوزین باعث عدم جذب کامل داپسون می شود. لذا، لازم است بین مصرف این داروها با داپسون حداقل ۲ ساعت فاصله رعایت شود.

ژل داپسون برای چیست؟

اگرچه نحوه اثر داپسون بر درمان آکنه مشخص نیست، اما این دارو با کاهش تعداد و شدت جوش ها و آکنه ها، می تواند به کاهش تعداد و شدت جوش ها کمک کرده و باعث سرعت بخشیدن به روند بهبود آکنه های تازه شود.

طریقه مصرف ژل داپسون

قبل از شروع استفاده از داپسون و در هر بار خرید مجدد آن، راهنمای مصرف دارو را مطالعه کرده و اگر سوالی داشتید از پزشک خود بپرسید. برای استفاده از این دارو، موارد زیر را رعایت کنید:

• قبل و بعد از استفاده از ژل داپسون دست های خود را بشویید.
• پوست آسیب دیده را با یک پاک کننده ملایم بدون صابون به آرامی تمیز کرده و با دست خشک کنید.
• مقدار کمی از دارو (به اندازه یک نخود) را در یک لایه نازک بر روی نواحی آسیب دیده پوست طبق دستور پزشک بمالید.
• بسته به برند تجویز شده، از ژل داپسون روزانه یک یا دوبار استفاده می شود.
• این دارو فقط برای استفاده روی سطح پوست است، لذا، از مصرف این دارو در نواحی داخلی پوست مانند داخل دهان یا بینی یا داخل یا اطراف ناحیه کشاله ران یا واژن خودداری کنید.
• اگر ژل داپسون به صورت اتفاقی وارد چشمانتان شد، چشمان خود را سریعا با مقدار زیادی آب شستشو دهید. اگر سوزش چشم ها ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.
• بعد از استفاده از داپسون موضعی، بلافاصله دست های خود را بشویید تا ناخواسته دست هایتان به چشم ها یا دهان شما تماس نداشته باشد.
• برای دریافت بیشترین اثرگذاری از این دارو به طور مرتب استفاده کنید.
• توجه داشته باشید که میزان مصرف این دارو باید مطابق با تجویز پزشک باشد و تصور نکنید که با مصرف بیشتر از آن، روند بهبودی سرعت می یابد. بالعکس، باعث بروز عوارض جانبی بیشتری می شود.
• اگر وضعیت پوست آسیب دیده شما بعد از 12 هفته استفاده از داپسون ادامه داشت یا بدتر شد، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.

موارد احتیاطی در مصرف داروی داپسون

پیش از مصرف قرص داپسون، درصورت داشتن هرگونه حساسيت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید و وی را از سابقه پزشکی خود بخصوص ابتلا به موارد زیر مطلع سازید:

• مشکلات کبدی
• مشکلات قلبی و عروقی
• مشکلات تنفسی
• اختلالات خونی (مثل آنمی، کمبود  G6PD، کمبود متهموگلوبین ردوکتاز)
• پورفیری
• عفونت های جدی
• دیابت 

همچنین، درصورتیکه ژل داپسون برای شما تجویز شده است، درصورت داشتن سابقه بیماری های زیر، به پزشک اطلاع دهید:

• کمبود آنزیم خاص (کمبود G6PD)
• اختلال خونی خاص (متهموگلوبینمی)

قبل از انجام هرگونه عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

توجه داشته باشید که مصرف قرص داپسون می‌تواند منجر به سرگیجه شود. در این صورت، تازمانی که از سازگاری دارو با بدن خود مطمئن نشدید، از انجام رانندگی، کار با دستگاه و هرنوع فعالیتی که به هوشیاری نیاز دارند، خودداری نمایید. توجه داشته باشید که مصرف الکل و مواد مخدر این عارضه را تشدید خواهد کرد. لذا توصیه میشود از مصرف این ترکیبات خودداری نمایید.

بدلیل احتمال بروز مقاومت میکروبی به قرص داپسون، بهتر است که این دارو به همراه ریفامپین تجویز شود. همچنین دوره درمان باید بطور کامل سپری شود.

جهت پیشگیری از بروز برخی عوارض داپسون (Dapsone) مثل آنمی، مصرف مقادير کافی آهن، اسید فولیک و ويتامين C توصیه می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، با پزشک خود مشورت کنید.

درصورتی که از داپسون برای درمان درماتیت هرپتی فرم استفاده می کنید، داشتن یک رژیم فاقد گلوتن می تواند در بهبود شما موثر باشد.

 برای نظارت بر تاثیر دارو یا بررسی عوارض جانبی، انجام منظم تست های آزمایشگاهی تعیین شده توسط پزشک (از قبیل سنجش شمار سلول های خونی و آنزیم های کبدی) ضروريست.

عوارض داروی داپسون (Dapsone)

به یاد داشته باشید که هر دارویی علاوه بر مزایا و اثرات مفید، عوارض جانبی نیز دارد البته بسیاری از افراد هرگز با عوارض جانبی داروها مواجه نمیشوند. پزشک شما دارو را به این دلیل تجویز میکند که سودمندی آنرا بیشتر از عوارض جانبی احتمالی تشخیص داده است.

موارد زیر از عوارض شایع مصرف قرص داپسون هستند که درصورت تشدید یا تداوم این علائم باید به پزشک اطلاع دهید:

• تهوع
• استفراغ
• کاهش اشتها
• سرگیجه
• تاری دید

میزان عوارض جانبی قرص داپسون وابسته به مقدار مصرف بوده و با مقادیری که برای درمان جذام مصرف می شود، به ندرت بروز می نمایند. این عوارض عبارتند از:

• همولیز
• متهموگلوبینمی
• نوروپاتی
• درماتیت الرژیک
• بی اشتهایی
• تهوع
• استفراغ
• سردرد
• بی خوابی
• کم خونی
• هپاتیت
• آگرانولوسیتوز
• سندرم داپسون

همچنین، درصورت مواجهه با علائم جدی زیر، سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• تپش قلب و تنفس های سریع
• درد قفسه سینه
• درد عضلانی و خستگی غیرمعمول 
• اختلالات خلقی
• علائم عفونت (از قبیل تب، لرز، گلودرد)
• کبودی پوست و لب ها
• به سادگی دچار خونریزی شدن
• رنگ پریدگی
• اختلالات ادراری
• علائم آسیب کبدی (ادرار تیره، زرد شدن پوست و چشم، درد شکمی)

قرص داپسون به ندرت ممکن است باعث کاهش شمارش خون بسیار جدی (سرکوب مغز استخوان) یا بیماری کبدی شود. در صورت بروز علائم عفونت فوراً به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم عفونت شامل:

• گلودرد مداوم، تب، لرز
• کبودی یا خون‌ریزی آسان
• خستگی غیرمعمول
• رنگ پریدگی پوست
• زردی چشم یا پوست
• ادرار تیره
• درد معده یا شکم

واکنش های آلرژیک ناشی از مصرف این دارو بسیار نادر است با این حال در صورت مشاهده علائم آلرژیک جدی از جمله بثورات جلدی، تورم و خارش در صورت، زبان و گلو، سرگیجه های شدید و اختلالات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

توجه داشته باشید که مصرف داپسون (Dapsone) می تواند منجر به ایجاد راش های پوستی شود. این عارضه، نگران کننده نیست با این حال، برای اطمینان از عدم رخداد واکنش های آلرژیک، با پزشک مشورت کنید.

موارد ذکر شده تمامی عوارض جانبی داپسون را دربر نگرفته و با مصرف آن ممکن است عوارضی غیر از موارد فوق مشاهده کرد که در این صورت باید به پزشک مراجعه کرد.

عوارض ژل داپسون

موارد زیر از عوارض جزئی ژل داپسون است که درصورت سازگاری بدن با دارو رفع می شوند. اما، درصورت ادامه یا تشدید این عوارض به پزشک خود مراجعه نمایید:

• قرمزی
• لایه برداری
• چربی یا خشکی پوست

ازجمله عوارض جدی ژل داپسون عبارتند از:

• تغییرات روانی یا خلقتی (مانند افسردگی، بی قراری)
• خستگی یا ضعف غیرمعمول
• ادرار تیره
• تنگی نفس
• لب‌ها یا ناخن‌های آبی یا خاکستری

فراموشی و مصرف بیش از حد داپسون

اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده ، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در زمان منظم مصرف کنید و برای جبران دوز فراموش شده آن را دوبرابر نکنید.

اگر فردی با مصرف بیش از حد داپسون، دچار و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی شد، با 115 تماس بگیرید. در غیر این صورت، فوراً او را به نزدیکترین مرکز درمانی ببرید. سایر علائم مصرف بیش از حد داپسون Dapsone ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تشنج
• پوست مایل به آبی (سیانوز)
• تغییرات ناگهانی بینایی
• از دست دادن ناگهانی بینایی

نکات مهم در مصرف داپسون Dapsone

• این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیداً خودداری کنید.
• اگر از قرص داپسون برای مدت طولانی استفاده می کنید ممکن است برای بررسی عوارض جانبی آن نیاز به انجام تست‌های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند شمارش کامل خون یا پلاکت‌ها، آزمایش‌های عملکرد کبد) به صورت دوره‌ای داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
• آهن، اسید فولیک و ویتامین C می توانند خطر ابتلا به یک عارضه جانبی جدی (کم خونی) را کاهش دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر از پزشک خود سوال کنید.
• اگر از داپسون برای درماتیت هرپتیفورم استفاده می کنید، یک رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند وضعیت را بهبود بخشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
• در صورت ابتلا به بیماری قلبی یا ریوی، کمبود G6PD یا کم خونی با احتیاط فراوان مصرف شود.
• از آنجاییکه احتمال بروز مقاومت میکروبی به داپسون وجود دارد، مصرف همزمان این دارو با ریفامپین، درصورت تجویز پزشک توصیه می شود .
• در صورت بروز واکنش های درماتیت مصرف دارو را باید قطع کرد .
• دوره درمان که ممکن است 6 ماه تا 3 سال یا بیشتر طول بکشد، باید کامل شود.
• برخی از لوازم آرایشی و صابون ها ممکن است آکنه شما را بدتر کنند. ممکن است استفاده از مرطوب کننده ها با ژل داپسون بی خطر باشد.
• هنگام خرید لوازم آرایشی، مرطوب کننده یا سایر محصولات مراقبت از پوست، برچسب "غیر کومدون زا" یا "غیر آکنه زا" را بررسی کنید.
• به یاد داشته باشید که آکنه ناشی از کثیفی نیست. تمیز کردن بیش از حد مکرر یا شدید پوست می تواند پوست شما را تحریک کرده و آکنه را بدتر کند.

نحوه نگهداری از داپسون Dapsone

دارو را در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

داروها را داخل توالت یا فاضلاب نریزید مگر اینکه چنین توصیه ای شده باشد. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز شما نیست، به درستی دور بریزید.