کرومولین سدیم

کرومولین سدیم (Cromolyn Sodium) از جمله داروهای گشاد کننده های برونش و داروهای ضد آسم و ضد التهاب و متعلق به خانواده تثبیت کننده های ماست سل ها است که با ممانعت از آزاد شدن هیستامین، اثرات درمانی خود را اعمال می کند. این دارو به صورت قطره چشمی 3%، اسپری بینی2%، کپسول استنشاقی 20 و 100میلی گرم، نبولایز استنشاقی 10میلی گرم، اسپری استنشاقی 1میلی گرم و محلول استنشاقی20میلی گرمی در دسترس مصرف کنندگان قرار دارد. سرفه، گرفتگی بینی، عطسه، سردرد، تهوع و اشک ریزی چشم از شایع ترین عوارض جانبی این دارو هستند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت های غذایی و دارویی و همچنین مبتلایان به مشکلات کبدی و کلیوی با احتیاط انجام می گیرد. این دارو دارای تداخل دارویی ویژه‌ای نیست، ولی رعایت احتیاط در مصرف داروهای متعدد الزامی می باشد.

موارد و نحوه مصرف کرومولین استنشاقی

از داروی کرومولین سدیم (Cromolyn Sodium) برای پیشگیری از علائم آسم (خس‌خس سینه و تنگی نفس) و همچنین خس‌خس سینه و تنگی نفس ناشی از ورزش، هوای آلوده یا خشک و سرد و مواد حساسیت‌زا نظیر دانه گرده استفاده می‌شود. کنترل مشکلات تنفسی می‌تواند در وقت کار و تحصیل صرفه جویی کند و نیاز به مصرف سایر داروهای آسم (مانند کورتیکوستروئید‌ها) همانند گذشته وجود نداشته نباشد. کرومولین به دسته دارویی تثبیت‌کننده‌های ماست سل ها تعلق دارد و با ممانعت از ترشح برخی مواد شیمیایی طبیعی بدن (مانند هیستامین‌ها)، که موجب تورم مجاری تنفسی و مشکلات تنفسی می‌شوند، عمل می کند. به منظور پیشگیری از علائم آسم لازم است که این دارو به صورت منظم مصرف شود. این دارو یک داروی سریع الاثر نیست و نباید برای بهبود حملات ناگهانی آسم استفاده شود، از این رو توصیه می شود در صورت بروز حمله آسم از اسپری سریع الاثر تجویز شده استفاده کنید.

پیش از مصرف دارو و در هر بار خرید مجدد آن بروشور اطلاعات دارویی ارائه شده توسط شرکت سازنده را مطالعه کرده و روش صحیح استفاده از دارو را بیاموزید و اگر هر سوالی دارید از پزشک یا داروساز بپرسید.

کرومولین استنشاقی به وسیله یک دستگاه تنفس مخصوص (نبولایزر همراه با ماسک یا قطعه دهانی) استفاده می‌شود. در مورد شیوه صحیح استفاده از دستگاه از پزشک یا داروساز سوال کنید و برای پیشگیری از بروز عفونت حتما شیوه صحیح استفاده از دستگاه و همچنین شیوه تمیز کردن آن را بیاموزید. مصرف این دارو در کودکان تحت نظر یک بزرگسال انجام می گیرد.

پیش از مصرف این دارو آن را از لحاظ وجود ذرات اضافی و تغییر رنگ بررسی کنید و در صورت وجود هر یک از این موارد آن را مصرف نکنید. همچنین از ترکیب این دارو با سایر مواد در داخل نبولایرز خودداری نمائید. این داروی استنشاقی را به صورت دهانی، معمولا ۴ بار در روز و یا بر اساس تجویز پزشک مصرف کنید.

در صورتی که از این دارو برای پیشگیری از مشکلات تنفسی مرتبط با ورزش، هوای خشک یا سرد یا مواد حساسیت‌زا استفاده می‌کنید آن را طی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و حداقل ۶۰ دقیقه قبل از تحریک بیماری استفاده کنید. اگر از اسپری‌های دیگری هم استفاده می‌کنید در مورد زمان مصرف هر یک و نیز ترتیب مصرف از پزشک سوال کنید.

بین اسپری های مصرف روزانه (داروی نگهدارنده) و اسپری های موارد اورژانسی(داروی سریع‌الاثر) تمایز قائل شوید و تحت شرایط زیر، در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید:

• سرفه یا تنگی نفس جدید یا تشدید شونده
•  خس‌خس سینه
•  افزایش خلط
•  تشدید نتایج دستگاه پیک فلومتر
•  تنگی نفس در نیمه شب
•  افزایش مصرف اسپری سریع‌الاثر (بیشتر از ۲ روز در هفته)
•  عدم عملکرد صحیح اسپری سریع‌الاثر

همچنین توصیه می شود که تشخیص مشکلات حاد قابل درمان در منزل و موارد نیازمند مداخلات پزشکی را بیاموزید.

مصرف کرومولین استنشاقی در فواصل زمانی منظم موجب بهبود عملکرد آن می شود، می توانید برای کمک به یادآوری هر روز آن را در زمان های مشخصی استفاده کنید. مصرف دارو را خودسرانه افزایش ندهید، نه تنها این کار باعث تسریع بهبود بیماری نمی‌شود، بلکه احتمال بروز عوارض جانبی را هم افزایش می‌دهد. میزان مصرف دارو به وضعیت بیماری، سن، واکنش به درمان و مصرف سایر داروهای آسم بستگی دارد. این احتمال وجود دارد که پس از شروع تاثیرگذاری دارو، پزشک دوز مصرفی را کاهش دهد، بنابراین به دقت از دستورات پزشک پیروی کنید.

برای بهره‌گیری کامل از مزایای این دارو حداقل به۴ هفته زمان نیاز خواهید داشت. در صورتی که تاثیر دارو کم شده است، علائم بیماری تشدید شده‌اند و یا احساس می‌کنید که نیاز است برخی از داروهای آسم‌تان را بیشتر از قبل استفاده کنید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

 موارد احتیاطی در مصرف کرومولین استنشاقی

قبل از مصرف این دارو پزشک را در جریان هر نوع حساسیتی که دارید قرار دهید. ممکن است که برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت و یا سایر مشکلات بشوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با داروساز صحبت کنید و پیش از مصرف دارو سابقه پزشکی خود را به خصوص در موارد زیر به اطلاع پزشک برسانید:

• مشکلات کلیه

• مشکلات کبد

عوارض جانبی کرومولین استنشاقی (Cromolyn Sodium)

برخی عوارض متداول مصرف این دارو عبارت‌اند از:

• سرفه
• گرفتگی بینی
• عطسه
• سردرد
• تهوع
• اشک ریزی از چشم

اگر هر کدام از این عوارض بعد از مدتی تشدید شد و یا بهبود نیافت فورا به پزشک اطلاع دهید و به خاطر داشته باشید که از نظر پزشک فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است و اغلب افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.

در صورت بروز عوارض جانبی حاد زیر فورا پزشک را مطلع کنید:

• سرگیجه
• ادرار دردناک یا تکرر ادرار
• درد یا تورم مفاصل
• تورم غدد اطراف گونه (غده بناگوشی)
• ضعف عضلات
• سوزش معده

در موارد نادر افراد بعد از مصرف این دارو دچار تشدید ناگهانی آسم یا مشکلات تنفسی می‌شوند. در صورت بروز این مشکل از اسپری سریع‌الاثر استفاده کنید و فورا به پزشک مراجعه کنید.

به ندرت ممکن است که مصرف این دارو باعث بروز حساسیت بسیار شدید شود. از این رو در صورت بروز علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• راش پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

این مطلب تمام عوارض جانبی احتمالی این دارو را پوشش نمی دهد، لذا در صورت مشاهده سایر عوارض جانبی با پزشک تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد کرومولین استنشاقی

اگر مصرف یک نوبت از این دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک نوبت بعدی باشد. نوبت بعدی را سر وقت مصرف کنید و میزان آن را دو برابر نکنید.

در صورتی که فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و علائم حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید. در سایر موارد فورا به پزشک مراجعه کنید.

 نکات مهم در مصرف کرومولین استنشاقی

این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری کنید.

روش استفاده از پیک فلومتر را بیاموزید، روزانه از آن استفاده کنید و تشدید مشکلات تنفسی (مانند نتایج در محدوده زرد یا قرمز، افزایش استفاده از اسپری سریع‌الاثر) را فورا به پزشک اطلاع دهید.

از تماس با مواد حساسیت‌زا یا محرک مانند دود، دانه گرده، موی حیوانات، گرد و غبار یا کپک خودداری کنید. این مواد می توانند موجب تشدید مشکلات تنفسی شوند.

از آنجاکه ویروس آنفولانزا مشکلات تنفسی را تشدید می‌کند در مورد لزوم انجام واکسیناسیون سالانه آنفولانزا از پزشک سوال کنید.

شرایط نگهداری از کرومولین استنشاقی

این دارو را در دمای اتاق، در داخل فویل بسته بندی و به دور از نور و رطوبت نگهداری کرده و همه داروها را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگه دارید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف داروی  شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.