باریم سولفات
Barium Sulfate
اطلاعات تخصصی کلی
باریم سولفات(Barium Sulfate) یک مادهی حاجب است که با پوشاندن داخل مری، معده یا رودهها به وضوح تصویر آنها در سیتی اسکن یا سایر معاینات رادیولوژیک (اشعه ایکس) کمک میکند و همچنین ممکن است برای کمک به تشخیص برخی اختلالات مری، معده یا روده نیز استفاده شود. این دارو به شکل ساشه باریم سولفات 135 و 175 گرمی، سوسپانسیون باریم سولفات 240گرمی و پودر باریم سولفات 340 و 800 گرمی تولید میگردد. مصرف این دارو ممکن است عوارض جانبی شایع مانند گرفتگی معده خفیف، حالت تهوع، استفراغ یا مدفوع شل یا یبوست خفیف را به همراه داشته باشد، همچنین مصرف داروی باریم سولفات در برخی موارد باید با احتیاط مصرف شود و در برخی موارد دارای منع استفاده میباشد (به بخش موارد احتیاطی مراجعه کنید).
پودر باریم سولفات برای چیست؟
پودر باریم سولفات یک جاذب اشعه ایکس است که برای نمایش قسمت های مختلف دستگاه گوارش در آزمایش های پرتونگاری و توموگرافی کامپیوتری مورد استفاده قرار میگیرد و به صورت خوراکی یا مقعدی مصرف می شود. بعد از مصرف پودر سولفات باریم، مری، معده و دوازدهه فورا نمایان می شوند اما، برای نمایش روده کوچک، حدود 15 تا 90 دقیقه زمان نیاز است. درصورتیکه از داروی باریم سولفات به صورت تنقیه استفاده شود، قسمت کولون بلافاصله قابل مشاهده می شود.
میزان مصرف سولفات باریم برای پرتونگاری از قسمت های مختلف دستگاه گوارش، به صورت 40 تا 450 گرم از راه خوراکی است و برای مشاهده کولون، میزان 150 تا 750 گرم از دارو را به صورت تنقیه استفاده می کنند.
اشکال دارویی باریم سولفات
- ساشه باریم سولفات 135 گرم
- ساشه باریم سولفات 175 گرم
- سوسپانسیون باریم سولفات 240 گرم
- پودر باریم سولفات 340 گرم
- پودر باریم سولفات 800 گرم
نحوه مصرف پودر سولفات باریم
اگر پزشک پودر باریم سولفات را به صورت خوراکی برای شما تجویز کرده است، پودر را در مقدار کمی آب بریزید و پس از هم زدن فورا بنوشید. سپس مقدار دیگری آب به لیوان اضافه کرده و تا نشین شده پودر را بلافاصله بنوشید.
اما اگر پزشک تجویز کرده است که پودر سولفات باریم را به صورت مقعدی استفاده کنید، باید در یک کلینیک یا بیمارستان که در آنجا آزمایش انجام می شود، مراجعه کرده و یک متخصص این کار را برایتان انجام دهد.
باریم سولفات در اب محلول است؟
باریم سولفات یک ترکیب معدنی به صورت کریستال های سفید بدون رنگ و بو است که قابل حل شدن در آب و الکل نیست و فقط در اسیدهای غلیظ حل می شود.
موارد و نحوه مصرف داروی باریم سولفات
باریم سولفات (Barium Sulfate) یک ماده حاجب است که با پوشاندن داخل مری، معده یا رودهها، به آنها اجازه میدهد با وضوح بیشتری در سیتی اسکن یا سایر معاینات رادیولوژیک (اشعه ایکس) دیده شوند، این دارو همچنین برای کمک به تشخیص برخی اختلالات مری، معده یا روده نیز استفاده میشود.
قبل از مصرف این دارو و هربار خرید مجدد آن، راهنمای دارویی داخل بستهی دارو را مطالعه کنید و در صورت داشتن هرگونه سوال یا نیاز به راهنمایی، از پزشک یا مسئول داروخانه سوال کنید. باریم سولفات به شکل قرص، خمیر، کرم یا مایع وجود دارد و در برخی موارد از طریق دهان نیز مصرف میشود.
شکل مایع باریم سولفات ممکن است به عنوان تنقیه از طریق رکتوم نیز استفاده شود که در این صورت، یک متخصص مراقبتهای بهداشتی دارو را در کلینیک یا بیمارستانی که آزمایش شما در آنجا انجام می شود برای شما انجام خواهد داد. ممکن است لازم باشد مصرف باریم سولفات خوراکی را در خانه، یک روز قبل از آزمایش پزشکی خود شروع و دستورالعمل های دوز پزشک خود را با دقت بسیار دنبال کنید.
در صورت تجویز قرص باریم سولفات، آن را به طور کامل ببلعید و از خرد کردن، جویدن یا شکستن آن خودداری کنید. پودر باریم سولفات 340 و 800 گرمی را در مقدار کمی آب حل کنید و مخلوط را فوراً هم بزنید و بنوشید، سپس کمی آب به ته ماندهی پودر در لیوان اضافه کنید، لیوان را به آرامی بچرخانید و بلافاصله بنوشید.
قبل از اندازه گیری دوز، سوسپانسیون باریم سولفات 240گرمی (مایع خوراکی) را تکان دهید و از سرنگ دوز ارائه شده یا از دستگاه اندازه گیری دوز دارو (و نه قاشق آشپزخانه) برای اندازه گیری دوز مصرفی استفاده کنید. دستورالعمل های پزشک خود را در مورد خوردن یا نوشیدن در دوره 24 ساعته قبل و بعد از آزمایش به دقت دنبال کنید و برای جلوگیری از یبوست مایعات فراوان بنوشید. این دارو را در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت نگهداری کنید و بطری را در صورت عدم استفاده، محکم بسته نگه دارید.
موارد احتیاطی و هشدار هنگام مصرف داروی باریم سولفات
قبل از انجام آزمایش پزشکی، اگر تا به حال واکنش آلرژیک به ماده حاجب داشته اید، یا اگر باردار یا در دوران شیردهی هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.
پیش از آنکه مصرف این دارو را شروع کنید، در صورت بارداری یا شیردهی و یا داشتن سابقهی حساسیت به باریم سولفات (Barium Sulfate) یا واکنش آلرژیک به مادهی حاجب دیگر و یا هرگونه حساسیت دارویی یا خوراکی دیگر، پزشک را در جریان قرار دهید زیرا ممکن است برخی از مواد سازندهی این دارو باعث واکنش آلرژیک یا برخی مشکلات دیگر شود، همچنین پزشک خود را در جریان سابقهی درمانی و پزشکی خود، به ویژه در خصوص موارد زیر قرار دهید:
- آسم
- آلرژی غذایی یا دارویی
- کندی هضم یا انسداد در معده یا روده
- فیبروز سیستیک
- کولوستومی
- سرطان رکتوم
- بیماری قلبی یا فشار خون بالا
- بیماری هیرشپرونگ (اختلال روده)
- عدم تحمل فروکتوز
- وضعیتی به نام تومور کاذب مغزی (فشار بالا در داخل جمجمه که ممکن است باعث سردرد، از دست دادن بینایی یا علائم دیگر شود)
- فیستول (اتصال غیر طبیعی) بین مری و نای
- مشکل در بلعیدن، یا سابقهی احساس خفگی در ریه با استنشاق تصادفی غذا
- بیوپسی رکتوم
- آلرژی به لاتکس
در صورت داشتن سابقهی موارد زیر ممکن است نتوانید از داروی باریم سولفات استفاده کنید:
- اخیراً تحت عمل جراحی، آسیب یا بیوپسی از معده، مری یا روده قرار گرفتهاید
- اخیراً در ناحیه لگن خود پرتو درمانی انجام دادهاید
- اخیراً یک سوراخ یا پارگی در مری، معده یا رودهی خود داشتهاید
- دچار انسداد در دستگاه گوارش (معده یا روده) هستید
- خونریزی معده دارید
- خون رسانی ضعیفی به روده دارید (ایسکمی)
عوارض جانبی داروی باریم سولفات (Barium Sulfate)
در صورت صلاحدید پزشک و تجویز این دارو برای شما، پزشک از مزایا و عوارض احتمالی این دارو برای شما مطلع است، البته اکثر افرادی که از این دارو استفاده میکنند عوارض جانبی بخصوصی تجربه نمیکنند، با این حال توصیه میشود در صورت مشاهدهی هرکدام از علائم درج شده در این قسمت، حتما پزشک را مطلع سازید:
عوارض جانبی متداول و شایع باریم سولفات (در صورت تشدید یا ادامه داشتن، به پزشک مراجعه کنید):
- گرفتگی معده خفیف
- حالت تهوع، استفراغ
- مدفوع شل یا یبوست خفیف
عوارض جانبی بعید ولی جدی باریم سولفات (در صورت مشاهده، فورا به پزشک اطلاع دهید):
- درد شدید معده
- گرفتگی شدید معده، اسهال یا یبوست
- درد قفسه سینه، مشکل در تنفس یا بلع
- صدای زنگ در گوش
- تعریق، گیجی، ضربان قلب سریع
- پوست رنگ پریده، پوست آبی رنگ یا ضعف
در صورت بروز علائم واکنش آلرژیک به این دارو، فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید:
- کهیر
- خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان یا گلو)
- تنگی نفس یا تنفس دشوار
ممکن است این لیست، دربرگیرندهی تمام عوارض جانبی احتمالی این دارو نباشد، پس توصیه میشود در صورت بروز هرگونه علائم یا عارضهی جانبی دیگر نیز، به پزشک اطلاع دهید.
تداخلات دارویی داروی باریم سولفات (Barium Sulfate)
مصرف همزمان برخی از داروها ممکن است باعث کاهش کارایی آنها یا بروز عوارض جانبی شود، لذا همواره لیستی از تمام داروهای مصرفیتان (نسخهای، غیرنسخهای یا گیاهی) را برای ارائه به پزشک همراه داشته باشید و هرگز مصرف دارویی را بدون مشورت با پزشک شروع یا قطع نکنید و میزان مصرف را نیز تغییر ندهید. البته تداخلات دارویی همیشه بروز نمیکنند و پزشک شما نیز با نظارت بر مصرف داروها، از این تداخلات پیشگیری خواهد کرد
مصرف داروی باریم سولفات در بارداری و شیردهی
از آنجایی که تابش استفاده شده در اشعه ایکس و سی تی اسکن ممکن است برای نوزاد متولد نشده مضر باشد، لذا قبل از آزمایش، در صورت بارداری و یا در صورت شیردهی به نوزاد، به پزشک خود اطلاع دهید.
فراموشی و مصرف بیش از حد داروی باریم سولفات
اگر مصرف یک دوز دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید ولی اگر نزدیک به زمان دوز بعدی بودید، از مصرف دو دوز نزدیک به هم خودداری کنید و دوز فراموش شده را مصرف نکنید.
در صورتی که فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و عوارض حادی مانند بیهوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید یا بیمار را سریعا به مراکز درمانی برسانید.
نکات مهم هنگام استفاده از داروی باریم سولفات (Barium Sulfate)
در صورت استفاده از داروی باریم سولفات نکات زیر را رعایت کنید:
- این دارو را دقیقا طبق برنامهی مصرفی که پزشک برایتان تجویز میکند مصرف کنید.
- این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شدهاست، لذا از مصرف آن برای سایر موارد یا توصیه به افرادیا اشتراک گذاری آن خودداری کنید.
- در صورت نیاز به انجام برخی آزمایشها جهت بررسی روند درمان، تمام اقدامات مربوطه را منظم و سروقت انجام دهید و در مورد نحوهی دقیق انجام آنها از پزشک مشورت بگیرید.
نگهداری از داروی باریم سولفات(Barium Sulfate)
برندهای مختلف بسیاری از داروها مانند باریم سولفات دارای شرایط لازم مختلفی برای نگهداری هستند، بنابرین راهنمای دارویی ارائه شده در بسته بندی را مطالعه کنید و در صورت نیاز، از پزشک یا داروساز دربارهی نحوهی نگهداری از برندی که خریداری میکنید مشورت بگیرید.
در صورت عدم نیاز به این دارو یا در صورت رد شدن تاریخ مصرف دارو، آن را دور بیندازید و هرگز این دارو را در توالت یا فاضلاب نریزید.