آنتی بیوتیک آزیترومایسین

داروی آزیترومایسین (Azithromycin) برای درمان طیف وسیعی از عفونت های باکتریایی توسط پزشک تجویز می شود. این دارو به دلیل تاثیر طولانی که در بدن دارد، معمولا یکبار در روز، با یا بدون غذا مصرف می شود. داروی ازیترومایسین برای افراد دارای مشکلات کبدی یا کلیوی باید با احتیاط تجویز شود. غش، سرگیجه و ضربان قلب نامنظم ازجمله عوارض جدی این دارو است که باوجود احتمال بعیدی که دارد، باید درصورت مشاهده آنها فورا تحت نظر پزشک قرار گرفت.

داروی آزیترومایسین برای چیست؟

آزیروسین یکی از داروهای دسته آنتی بیوتیک های ماکرولید است که با ایجاد اختلال و متوقف کردن رشد باکتری ها منجر به درمان طیف وسیعی از عفونت های باکتریایی می شود. ازجمه عفونت ها و بیماری هایی که با آزیترومایسین درمان می شوند، عبارت است از:

• عفونت های ریه
• عفونت گوش میانی
• عفونت های پوستی
• عفونت های واژینال و تناسلي
• زخم‌های تناسلی در آقایان
• بیماری انسداد مزمن ریوی(COPD)
• بیماری التهابی لگن
• پنومونی
• فارنژیت
• آکنه وولگاریس
• برونشیت
• عفونت های کمپلکس مایکوباکتری (MAC)
• عفونت های کلامیدیایی
• عفونت های گنکوکی

آزیترومایسین (Azithromycin) تنها برای عفونت های باکتریایی تجویز شده و در رفع سرماخوردگی و آنفولانزا که ناشی از عفونت های ویروسی هستند، تاثیری ندارد.

اشکال و دوزهای آزیترومایسین (Azithromycin)

این دارو در اشکال و دوزهای مختلفی تشکیل شده است که هرکدام از آنها برای مقاصد و سنین خاصی تجویز می شود که عبارت است از:

• قرص آزیترومایسین 250 و 500 میلی گرم
• کپسول آزیترومایسین 250 و 500 میلی گرم
• ویال آزیترومایسین 500 میلی گرم
• سوسپانسیون آزیترومایسین 100 و 200 میلی گرم و 2 گرم
• قطره چشمی آزیترومایسین 1% و 1.5%

اسامی تجاری آزیترومایسین (Azithromycin)

داروسازی های مختلفی در خارج و داخل کشور، داروی آزیترومایسین را تولید می کنند که برخی از رایج ترین برندهای آن عبارت است از:

• آزیترومایسین کیمیدارو
• آزیترودر
• آزیترومایسین لقمان
• آزیترومایسین روزدارو
• آزیروسین
• آزیتروژن
• زیتروکم
• زیمکسیر

نحوه مصرف داروی آزیترومایسین

دوره درمان داروهای آنتی بیوتیکی باید به طور کامل انجام شود زیرا، درصورت قطع ناگهانی، ممکن است که هنوز باکتری عامل بیماری در بدن وجود داشته باشد که این کار موجب بازگشت مجدد عفونت با شدت و مقاومت بیشتر می شود. بنابراین، حتی اگر در طول مصرف آنتی بیوتیک آزیترومایسین (Azithromycin) متوجه علائم بهبودی شدید، بازهم به مصرف دارو تا زمانی که پزشک تجویز کرده است ادامه دهید.

از دیگر دلایلی که موجب شدت و مقاومت بدن به آنتی بیوتیک ها می شود، مصرف غیرضروری از این داروها است. احتمالا شما هم این کار را کرده اید که با مشاهده علائم عفونت، شروع به مصرف آنتی بیوتیک به صورت خودسرانه کرده اید. شما در ابتدا ممکن است احساس بهبودی کنید اما اینطور نیست. این کار نه تنها در درمان بیماری تاثیری ندارد، بلکه منجربه عدم خروج کامل باکتری از بدن و تبدیل به مشکلات جدی می شود. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه و بی رویه از داروهای آنتی بیوتیک، موجب می شود که کارایی آن ها در بدن کاهش یافته و عفونت های درون بدن به این باکتری ها مقاوم شوند. میزان و نحوه مصرف داروهای انتی بیوتیکی مانند آزیترومایسین باید توسط پزشک  تعیین شود.

• پیش از مصرف یا خرید مجدد داروی آزیترومایسین (Azithromycin) با تجویز پزشک، حتما بروشور و راهنمای ارائه شده توسط تولیدکننده دارو را مطالعه نمایید.
• معمولا پزشکان، شکل خوراکی آزیترومایسین را روزانه یکبار، به مدت 3 تا 5 روز تجویز می کنند.
• معمولا میزان دوز و فرم دارویی آزیتروماسین در بزرگسالان براساس نوع عفونت و نحوه پاسخ او به درمان تعیین می شود. این میزان برای کودکان، به وزن آنها نیز بستگی دارد. اغلب پزشکان شکل سوسپانسیون آزیترومایسین را برای کودکان تجویز می کنند.
• در راهنمای دارویی اکثر برندهای آزیترومایسین ذکر شده است که شکل کپسول این دارو را با معده خالی، یک ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از ان مصرف نمایید. اما، درصورت داشتن مشکل معده، می توان آن را همراه با غذا مصرف کرد. این موضوع درمورد فرم قرص یا سوسپانسیون آزیترومایسین ذکر نشده و می توان آنها را با یا بدون غذا مصرف کرد.
• مصرف همزمان داروهای ضداسید حاوی آلومینیوم یا منیزیم ممکن است که جذب آزیترومایسین را کاهش دهد. اگر یک داروی ضد اسید حاوی منیزیم یا آلومینیوم مصرف می‌کنید آن را حداقل ۲ ساعت قبل و یا بعد از آزیتروماسین استفاده کنید.

داروهای آنتی بیوتیک زمانی بیشترین اثر درمانی خود را برجای می گذارند که به صورت منظم، در فواصل زمانی مشخص مصرف شوند. از اینرو، این دارو را به طور مرتب، در ساعات مشخص مصرف نمایید. اگر با مصرف این دارو مطابق با تجویز پزشک، علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.

موارد احتیاطی در مصرف آزیترومایسین

پیش از مصرف آزیترومایسین، اگر به آن یا سایر آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند مترونیدازول، سفکسیم، اریترومایسین، کلاریتروماسین،  تلیتروماسین) حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین، درصورت داشتن هرگونه آلرژی به غذا، مواد افزودنی، رنگ های خوراکی و... پزشک را در جریان قرار دهید. زیرا، برخی از برندهای آزیترومایسین (Azithromycin)، ممکن است حاوی ترکیبات غیرفالی باشد که درصورت حساسیت به آنها، آزاد شده و می تواند منجر به واکنش های آلرژیک جدی شود.

درصورت داشتن سابقه ابتلا به بیماری های زیر، به پزشک خود اطلاع دهید:

• بیماری کبدی
•  بیماری کلیه
•  نوعی بیماری عضلانی (میاستنی گراویس)

مصرف آزیترومایسین ممکن است بر ریتم قلب تاثیر گذاشته و باعث طولانی شدن QT شود. این مشکل به ندرت می تواند ضربان قلب نامنظم و تندی ایجاد کند که درمواردی تهدید کننده زندگی است. علاوه براین، طولانی شدن QT منجر به بروز سایر مشکلات مانند سرگیجه شدید و غش می شود که نیاز به مراقبت فوری پزشک دارد. افراد مسن، از دسته افرادی هستند که نسبت به عوارض جانبی آزیترومایسین، به خصوص طولانی شدن QT، حساسایت بیشتری دارند. از اینرو، درطول مصرف آزیترومایسین توسط این افراد، همواره مراقب باشید.

ازجمله موارد و شرایطی که احتمال بروز طولانی شدن QT را افزایش می دهد، عبارت است از:

• ابتلا به برخی بیماری های قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب پایین، طولانی شدن QT در EKG)
• داشتن سابقه خانوادگی برخی مشکلات قلبی (طولانی شدن QT در EKG، مرگ قلبی ناگهانی)

• مصرف داروهای طولانی کننده QT
• کمبود پتاسیم یا منیزیم در خون
• مصرف داروهای ادرارآور و دیورتیک
• ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ

داروی آزیترومایسین ممکن است عملکرد واکسن های باکتریایی زنده مانند واکسن تیفویید را دچار اختلال و ضعف کند. لذا، قبل از دریافت هرگونه واکسنی، درمورد مصرف آزیترومایسین با متخصص صحبت کنید.

همچنین، پیش از انجام هرگونه عمل جراحی یا اقدامات دندانپزشکی، تمامی داروها و محصولات مصرفی خود ازجمله داروهای گیاهی، نسخه و بدون نسخه را به پزشک خود معرفی کنید.

توجه داشته باشید که این دارو را پزشک برای شرایط فعلی شما تجویز کرده است. بنابراین، از مصرف ان برای سایر شرایط مشابه به عفونت باکتریایی خودداری کرده و مصرف ان را به دیگران توصیه نکنید.

 عوارض جانبی آنتی بیوتیک آزیترومایسین

هر دارویی درکنار مزایا و فواید درمانی که دارد، ممکن است فرد را دچار عوارض دیگری کند. به خاطر داشته باشید که پزشکان با آگاهی کامل از تمامی عوارض جانبی متداول و نامتداول داروها، اقدام به تجویز دارو برای شما کرده و تاحدودی مطمئن هستند که فواید این دارو برای شما از عوارض آن بیشتر خواهد بود. این درحالی است که بسیاری از بیماران با مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، دچار عوارض خاصی نمی شوند.

با مصرف داروی آزیترومایسین، ممکن است برخی عوارض شایع رخ دهد که معمولا با انطباق بدن با دارو رفع می شوند. اما، درصورت ادامه یا تشدید این عوارض باید به پزشک مراجعه شود. ازجمله این عوارض شایع:

• شکم درد
• اسهال یا مدفوع شل
• تهوع
• استفراغ
• درد پایین شکم

عوارض زیر، جزو عوارض جانبی جدی آزیترومایسین است که به ندرت ممکن است اتفاق بیوفتد. درصورت مشاهده هریک از عوارض جدی زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• تغییرات شنوایی (مانند کاهش شنوایی، ناشنوایی)

• مشکلات چشمی (مانند افتادگی پلک، تاری دید)
• مشکلات تکلم
• مشکل در بلع
• ضعف عضلات
• علائم بیماری کبدی (مانند خستگی غیرعادی، تهوع یا استفراغ ممتد، درد معده یا پایین شکم، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره)

• ضربان قلب تند یا نامنظم
• سرگیجه شدید
• غش

به ندرت ممکن است که بیمار با مصرف آنتی بیوتیک آزیترومایسین، به یک بیماری روده ای حاد که در نتیجه عملکرد باکتری C.difficile ایجاد می شود، مبتلا شود. احتمال ابتلا به این بیماری در طول مصرف آزیترومایسین (Azithromycin) یا هفته ها و ماه پس از قطع آن نیز وجود دارد. ازجمله علائم شایع این بیماری عبارت است از:

• اسهال ممتد
• درد یا گرفتگی معده یا پایین شکم
• خون یا مخاط در مدفوع

درصورت مشاهده علائم فوق فورا به پزشک مراجعه کرده و از خود درمانی جلوگیری کنید. زیرا، مصرف داروهای ضد اسهال یا داروهای اوپیئوییدی موجب تشدید این علائم می شود.

معمولا پزشکان دوره درمان با آزیترومایسین را حدود 3 تا 5 روز درنظر می گیرند. زیرا، مصرف طولانی مدت یا دوز بالای این دارو ممکن است موجب بروز سفیدک دهانی یا عفونت قارچی جدید بشود. ایجاد نقاط سفید در دهان یا تغییر در ترشحات واژینال، ازجمله علائم این مشکل است که درصورت مشاهده آن باید فورا به پزشک مراجعه کرد.

هرچند احتمال کمی دارد، اما این دارو می تواند فرد را دچار واکنش های آلرژیک جدی کند که دراین صورت باید فورا به پزشک مراجعه کرد. حتی ممکن است که بعد از توقف مصرف دارو تا چند روز بعد از آن، فرد با این بیماری مواجه شود. از اینرو، تا چند روز بعد از پایان دوره درمان، مراقب علائم این بیماری باشید. ازجمله علائم این مشکل:

• تب ممتد
• تورم جدید یا تشدید تورم غدد لنفاوی
• راش پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

در این مطلب از داروبین، سعی شد تا به طور کامل به عوارض آزیترومایسین اشاره شود. با این حال، ممکن است برخی افراد با مصرف این دارو دچار عوارضی غیر از موارد ذکر شده بشوند که در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کرده و علائم جدید خود را توضیح دهید.

فراموشی و مصرف بیش از حد آزیترومایسین

اگر مصرف دارو را فراموش کرده‌اید به محض یادآوری، آن را مصرف کنید، مگر اینکه دوز بعدی نزدیک باشد. دوز بعدی را سر موقع مصرف کنید و میزان آن را دو برابر نکنید.

اگر فردی دچار مسمومیت شده است و علائم حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید. در غیر این صورت فورا به پزشک مراجعه کنید.

نحوه نگهداری از آزیترومایسین (Azithromycin)

داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگهدارید. قرص، کپسول و قطره چشمی را در دمای اتاق، به دور از نور و رطوبت نگهدارید.

ویال آزیترومایسین یک داروی بیمارستانی است و نیازی به نگهداری و تزریق در منزل ندارد. درصورتیکه محلول این دارو دچار تغییر رنگ شد یا ذراتی در آن مشاهده کردید، از تزریق آن خودداری کنید.

سوسپانسیون آماده شده را می توان تا 10 روز در یخچال نگهداری کرد اما بعد از ان باید دور ریخته شود.

داروها را داخل فاضلاب یا سینک نریزید. همچنین، پس از پایان دوره مصرف یا اتمام تاریخ انقضا، ان را به درستی دور بریزید.